شیرین شدن دهان نشانه چیست؟
علت شیرین شدن دهان چیست؟
آیا شما بدون آنکه چیز شیرین خورده باشید حس شیرین شدن دهان را دارید؟ شما در این مورد تنها نیستید و افراد بسیاری بنا به علت های گوناگون این حالت را تجربه می کنند. در این مقاله قصد داریم علت شیرین شدن دهان را از زوایای مختلف بررسی کنیم.
علت شیرین شدن دهان از دید علم پزشکی
شیرین شدن دهان می تواند علت های مختلفی داشته باشد از جمله مشکلات متابولیکی همچون دیابت. خصوصا اگر این حالت برای مدت طولانی به طور پیوسته ادامه داشته باشد. البته واقعا دلیل بروز این پدیده ناشناخته است و برخی بیماری های دیگر نیز به این لیست اضافه می شوند مانند حمله های ناگهانی همچون صرع و سکته و بیماری های قلبی.
همچنین ویروسهایی که به اعصاب بویایی و چشایی حمله می کنند میتواند عامل بروز این حالت در اشخاص شوند. به علاوه حمله باکتری های سودوموناس به سینوسها، بینی و گلو می تواند منجر به بروز شیرین شدن دهان گردد.به علاوه این مشکل می تواند در اثر انتقال دهنده های عصبی از زبان به مغز باشد که در طی آن برخی به بیماری های آلزایمر یا پارکینسون مبتلا می شوند. در برخی موارد نیز وجود کیست و توده در مغز که البته احتمال آن بسیار کم است میتواند منجر به حس شیرینی در دهان گردد خصوصا اگر همراه با سردرد و گیجی و خستگی باشد.
علت شیرین شدن دهان می تواند به بیماری رفلاکس معده به مری Gastroesophageal Reflux Disorder (GERD) باشد که در طی آن میزان اسید معده نامتعادل شده و رفلاکس به سمت دهان بازمی گردد. این حالت موجب می شود که یک مزه شیرین در دهان ایجاد شود.
برای تشخیص اینکه واقعا کدام عامل موجب بروز شیرین شدن دهان شده است باید حتما معاینات مربوطه صورت گرفته و درمان نیز با توجه به آن صورت گیرد.علت شیرین شدن دهان بیشتر توسط پزشکانی که طب سنتی کار می‌کنند به کار برده می‌شود همان‌طور که می‌دانید در طب سنتی امراض و بیماریها براساس اخلاط اربعه در بدن تقسیم‌بندی می‌شود و طب سنتی معتقد است که اخلاط اربعه در بدن هر شخص سالمی باید به حالت متعادل باشد تا زندگی و ادامه حیات او مقدور باشد و در صورت غلبه هر کدام از این مزاج ها بر همدیگر یکسری علائم در فرد غلبه می‌کند.
اخلاط چهارگانه عبارتند از صفرا، خون، بلغم و سودا. در هنگام غلبه خون فرد دچار علائمی به شکل زیر می‌شود (به عبارتی در طب سنتی معتقدند که غلبه خون یعنی کثیف و سوخته شدن خون)، سنگینی سر، خمیاز کشیدن، چرت زدن، کندی حواس، شیرین شدن دهان، لزج شدن آب دهان، سرخی زبان، خارش بدن، بروز دمل و جوش‌های ریز بدن خصوصاً‌در پیشانی و پشت سر و کتف‌ها و شانه‌ها، گاه خون آمدن از لثه‌ها و دندان‌ها و نهایتاً کسالت و خمودگی مداوم به افرادی که خون در آنها غلبه می‌کند، دمول مزاج می‌گویند و مهمترین علت غلبه خون، پرخوری، زیاده‌روی در مصرف انواع غذاهای سرخ کرده و تند و تیز است.
افراد دموی مزاج اغلب از آرامش نسبی برخوردار نیستند غذاهای مضر برای افراد دموی مزاج عبارتند از: غذاهای سرخ شده و چرب، شیرینی، ادویه‌‌جات تند، غذاهای شور و انواع شور مثل خیارشور و کلم‌شور، سرکه، سیر، چای، قهوه، نسکافه، ماست، بادمجان و غذاهای ساندویچی. غذاهای مفید برای افراد دموی مزاج عبارتند از: نوشیدن روزانه ۶ لیوان آب خنک، زرشک، کاهو، خیار، میوه بخصوص سیب و انار، سبزیجات، سوپ جو، لیموترش سالاد، حبوبات، روغن زیتون، غلات، خاکشیر، انواع توت و شاتوت، غذاهای بخارپز.
از جمله دلایل احتمالی طعم های غیر طبیعی در دهان عبارتند از:
- عدم رعایت بهداشت دهان: بهداشت ضعیف دهان می تواند به معنای بروز مشکلات لثه و دندان مانند ژنژیویت باشد که موجب طعم بدن در دهان می شود.
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی: سرماخوردگی، آلرژی و سینوزیت از جمله بیماری هایی هستند که موجب احتقان مسیر بینی و کاهش حس بویایی می شوند و به این ترتیب توانایی چشیدن طعم ها کاهش می یابد.
- بارداری: در مراحل اولیه بارداری، برخی از زنان متوجه می شوند حس چشایی شان تغییر کرده است. ممکن است طعم فلزی عجیب در دهان احساس کنند، یا برخی نوشیدنی ها و غذاهایی که سابقا برایشان لذتبخش بودند، ناگهان ناخوشایند به نظر برسند. همچنین فرد ممکن است از غذاهایی که پیش از این خوشش نمی آمد، لذت ببرد.
- شیمی درمانی و داروهای درمان بیولوژیکی: افرادی که با این داروها تحت درمان سرطان قرار می گیرند، ممکن است طعم عجیبی در دهان حس کنند که مزه فلزی، تلخ یا شور است.
- مصرف داروهای دیگر: برخی از داروهایی که برای درمان آلرژی، آلزایمر، آنمی (کم خونی)، آسم، فشار خون، گلوکوم (آب سیاه چشم)، پارکینسون، نقرس، آرتروز روماتیسمی، اسکیزوفرنی و مشکلات تیروئید مصرف می شوند و نیز آنتی بیوتیک ها (مانند مترونیدازول)، ضد قارچ ها، کورتیکواستروئیدها، دیورتیک ها و چسب های نیکوتین می توانند طعم بد و غیرطبیعی در دهان ایجاد کنند.
- بیماری ها: خشکی دهان به علت کم آب شدن بدن یا آسیب غدد بزاقی می تواند به طعم فلزی در دهان منجر شود. در افرادی که به دیابت یا بیماری تیروئید، کبد یا کلیه مبتلا هستند، و نیز افرادی که ام اس، فلج صورت یا سکته مغزی دارند، مشکلات طعم دهان محتمل تر است.
- سوء هاضمه در نتیجه بیماری ریفلاکس مری –به معده نیز می تواند طعم شیرین یا اسیدی در دهان ایجاد کند.
- پیری یا سوء تغذیه: طعم شیرین و شور اغلب با تغذیه نامناسب یا پیری، کاهش می یابد.
- سندرم سوزش دهان: این وضعیت که به نام های گلوسودینی ( glossodynia)، گلوسوپیروز ( glossopyrosis)، استومودینی (stomodynia) و دیسستزی دهان نیز شناخته می شود، با حس مداوم سوزش در لب ها، زبان یا جای دیگری دهان مشخص می شود.
- این وضعیت می تواند با طعم تلخ یا فلزی نامطلوب در دهان یا کاهش حس چشایی همراه باشد.
- عمل جراحی: جراحی هایی که در دهان، بینی و حلق انجام می شود، می توانند به عصب های جوانه های چشایی یا غدد بزاقی آسیب وارد کنند.
- اختلالات چشایی: نادر هستند، اما برخی افراد به صورت ارثی ممکن است ناتوانی بویایی یا چشایی را تجربه کنند.
- ضعف چشایی (Hypogeusia) به کاهش حس چشایی و اختلال چشایی (dysgeusia) یک طعم غیرطبیعی اشاره دارد. احتمال این که اختلالات بویایی مسئول مشکلات چشایی مزمن باشند، بیشتر است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
- طعم های غیرطبیعی به علت عفونت دستگاه تنفسی فوقانی یا مصرف دارو، باید طی چند روز تا چند هفته پس از رفع عفونت یا قطع مصرف دارو و در صورتی که به علت بارداری باشد، معمولا پس از سپری کردن سه ماهه اول بارداری، برطرف شود.
- اما اگر تغییر بلندمدتی در حس چشایی احساس کردید، به پزشک مراجعه کنید.
- پزشک عمومی احتمالا شما را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع می دهد.
- توانایی شناسایی طعم ها را می توان با استفاده از محلول های مختلف در نواحی مختلف دهان و زبان امتحان کرد.
- ساکروز سلول های گیرنده شیرینی، کلرید سدیم طعم شور، کنین طعم تلخ و سرکه یا اسید سیتریک طعم ترش را مشخص می کند.
- آزمایش خون برای کمک به تشخیص ممکن است توصیه شود. در صورتی که درمان لازم باشد، شیوه آن به دلیل کاهش حس چشایی بستگی دارد.
- بزاق مصنوعی ممکن است در موارد خشکی دهان توصیه شود، یا ممکن است تجویز بلندمدت دارو، به داروهایی که همین عوارض را نداشته باشند، تغییر داده شود.
در دوره ای که حس چشایی تغییر کرده است، چه اقدامی می توانم انجام دهم؟
- در اینجا چند توصیه برای کمک به لذت بردن از غذا (در صورت تغییر موقت حس چشایی) آمده است:
- اگر طعم همه غذاها برایتان مانند هم است، غذاهایی با طعم قوی تر مصرف کنید.
- با استفاده از گیاهان معطر، سس و ادویه طعم بیشتری به غذاها بدهید.
- گوشت قرمز را در سرکه یا آب میوه بخوابانید یا آن را با سس کاری یا سس شیرین یا ترش مصرف کنید.
- غذاهای سرد ممکن است طعم بهتری از غذاهای گرم داشته باشند.
- ترشی یا شور برای افزایش طعم در کنار غذا مصرف کنید.
- اگر قهوه یا چای معمولی برایتان طعم خوبی ندارد، آب لیمو یا چای سبز را امتحان کنید.
- نوشیدنی های گازدار یا زنجبیلی که طعم قوی تری دارند ممکن است برایتان جالب تر باشند.
- مقدار زیادی آب خالص بنوشید. می توانید مقداری آب لیموی تازه نیز به آن اضافه کنید.
- مرکباتی مانند پرتقال، گریب فروت و کیوی می توانند مفید باشند.
- جویدن آدامس بدون قند یا مکیدن آب نبات سفت ممکن است مفید باشد.
- دندان هایتان را دو تا سه بار در روز مسواک بزنید. هنگام مسواک، زبان تان را نیز به آرامی مسواک بزنید. استفاده روزانه از نخ دندان به خصوص بعد از غذا را فراموش نکنید.
