سندرم درد مایوفاسیال چیست؟ چگونه این عارضه را درمان کنیم؟
سندرم درد میوفاسیال
ماهیچه های بدن به تنهایی بزرکترین ارگان بدن را تشکیل می دهند و نزدیک به پنجاه در صد از وزن بدن را شامل می شوند.دویست جفت ماهیچه این مجموعه را تشکیل می دهند که هر کدام از آنها می توانند منشا ایجاد درد باشند.
در حالی که در بررسی دردهای عضلانی –اسکلتی به مفاصل ، استخوانها، تاندونها و لیگامانها توجه می شود ، معمولا دردهای با منشا عضله مورد غفلت واقع می شود و این در حالی است که دردهای با منشا عضلات از شیوع بسیار بالایی برخوردار هستند.
شایعترین فرم درد با منشا ماهیچه ای ، سندرم درد مایوفاسیال است که مشخصه آن وجود نقاط خاصی در عضله به نام نقطه ماشه ای یا تریگر پوینت (Trigger Point Complex) است. نقاط ماشه ای اگر تحت فشار یا کشش قرار گیرند ، درد ایجاد می کنندکه به آن سندرم درد مایوفاسیال گویند.
نقطه ماشه ای یا تریگر پوینت چیست؟
یک عضله از تعداد زیادی رشته یا الیاف عضلانی تشکیل می شود که این رشته های عضلانی با دارا بودن اجزائ انقباضی خاص، مسوول کوتاه و بلند شدن طول عضله یا به عبارتی انقباظ و انبساط ماهیچه هستند.
اگر به هر دلیلی تعدادی از این رشته های عضلانی، در حالت انقباظ باقی بمانند، دردناک و سفت می شوند و طنابهای عضلانی و نقاط ماشه ای را بوجود می آورند.
این الیاف عضلانی کوتاه و سفت شده، که در معاینه قابل لمس هستند ، اصطلاحا طناب عضلانی یا تات باند نامیده می شوند و در محل خاصی ازاین طناب عضلانی ، نقطه حساس و دردناکی ایجاد می شود که همان نقطه ماشه ای یا تریگر پوینت است.
نقطه ماشه ای یا تریگر پوینت ، دو نوع اصلی دارد:
- نقطه ماشه ای فعال یا اکتیو که درد ایجاد می کند.
- نقطه ماشه ای نهفته یا غیر فعال که خودبخود درد ایجاد نمی کند ولی باعث کوتاهی ، سفتی و اختلال عملکرد عضله میشود.
نقطه ماشه ای فعال گاهی اوقات با استراحت دادن به عضله ،به تریگر پوینت نهفته تبدیل می شود و درد از بین می رود . ولی می تواند مجددا با فعالیت شدید عضله ، به نقطه ماشه ای فعال تبدیل شود و درد عود نماید.
درد ناشی از نقاط ماشه ای ، معولا مبهم و عمقی می باشد و به سختی می توان محدوده آن را مشخص کرد .شدت آن از کم تا درد بسیار شدید متغیر می باشد و در اغلب مواقع درد در محلی دور از نقطه ماشه ای احساس می شود که همین امر می تواند تشخیص سندرم درد مایو فاشیال را دشوار سازد.
در بسیاری از موارد چندین عضله دچار نقاط ماشه ای می باشند و از آنجا که هر عضله الگوی درد خاص خود را دارد ، این امر باعث پیچیدگی موضوع شده، موجب می شود بیمار تا قبل از تشخیص درست و درمان مناسب به پزشکان زیادی مراجعه کرده باشد.
چه عواملی باعث ایجاد نقاط ماشه ای یا سندرم درد مایوفاسیال می شوند؟
معمولا یک عضله زمانی دچار سندرم درد مایوفاسیال یا نقاط ماشه ای میشود که به طور ناگهانی و حاد ، بالاتر از سطحی ازفعالیت که به آن عادت داشته، به کار گرفته شود و یا به طور مداوم در حالت انقباض باشد.
اسیب به ریشه های عصبی در ناحیه گردن و کمر مانند آنچه در فتق دیسک اتفاق می افتد نیز می تواند باعث ایجاد نقاط ماشه ای در عضلات مربوطه شود. نشستن طولانی مدت در حالت غوز کرده هنگام کار با کامپیوتر ، که باعث ایجاد نقاط ماشه ای در عضلات گردن ، شانه و کمر می شود،مثالی از حالت دوم می باشد که بسیار شایع است.
کمبود تعدادی از ویتامینها و مواد معدنی، کم خونی، اختلالات غدد درونریز ، تنشهای روحی و عصبی و نیز اشکالات بیومکانیک از جمله فاکتورهای مستعد کننده ایجاد تریگر پوینتها یا سندرم درد مایوفاسیال می باشند.
سندرم درد مایوفاسیال یا نقاط ماشه ای چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص سندرم درد مایو فاشیال تنها با تاریخچه دقیق و مغاینه بالینی کامل توسط پزشک آشنا به بیماریهای عضلانی و اسکلتی امکان پذیر می باشد. انجام آزمایش خون، تصویر برداری و نوار عصب و عضله ، برای بررسی عوامل زمینه ای و فاکتور های مقاوم ساز و بررسی نقایص بایو مکانیک ، گاهی مورد نیاز هستند.
درمان سندرم درد مایوفاسیال
- درمان سندرم درد مایوفاسیال ، در قدم اول، تشخیص صحیح و رفع عوامل زمینه ای است . به طور مثال اگر بیماری دچار کوتاهی یکی از اندامهای تحتانی باشد و ابتدا این کوتاهی تصحیح نشود ویا کمبود ویتامینها و املاح جبران نشود ، ممکن است نقاط ماشه ای مقاوم به درمان باشند یا بعد از مدت کوتاهی مجددا عود نمایند.
- درمان اولیه این بیماری موسوم به اسپری و کشش می باشد که ابتدا عضله توسط اسپری سرد کننده ،اسپری شده ، سپس نحت کشش قرار می گیرید.
این درمان امروزه کمتر انجام می شود و به جای آن از روشهای درمانی دیگری استفاده می شوند :
- دارو شامل استفاده از مسکنها ، شل کننده عضلات ،آرامبخشها ، داروهای ضد افسردگی و انواعی از داروهای ضد تشنج.
- درمانهای موضعی شامل استفاده از گرما، تحریکات الکتریکی ، اولتراسوند، لیزر
- ماشاژ و اعمال فشار بر نقطه ماشه ای
- استفاده از سوزن طب سوزنی (dry needling)
- تزرق ماده بیحسی به تنهایی یا با کورتون در نقاط ماشه ای
- شاک ویو تراپی یکی از موثر ترین درمانها برای درمان سندرم درد مایوفاسیال شاک ویو تراپی است که در کلینیک تخصصی دکتر پاک منش انجام می شود .
لازم به ذکر است که سندرم درد مایوفاسیال یا نقاط ماشه ای ، عودپذیری بالایی دارند ، لذا برای جلوگیری از بازگشت درد ،انجام تمرینات کششی وتمرینات اصلاحی همانگونه که پزشک معالج توصیه می کند و رعایت سبک درست زندگی در فعالیتهای روزمره ، الزامی است.
درمان سندرم درد میوفاشیال معمولاً شامل دارو درمانی، تزریق به نقاط ماشه‌ای و فیزپوتراپی می‌باشد. هیچ از یک از درمانها بر دیگری برتری ندارد. فرد بهتر است برای انتخاب بهترین روش درمانی با پزشک مشورت کند. بیمار ممکن است برای پیدا کردن بهترین روش درمانی، چندین روش را امتحان کند.
دارو درمانی سندرم درد میوفاسیال
- داروهای مسکن
- داروهای ضد افسرگی: بسیاری از داروهای ضد افسردگی می‌توانند به کاهش درد کمک کنند. برای برخی از بیماران سندرم درد میوفاسیال، آمی‌تریپتیلین می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
- قرص‌های آرام بخش: داورهایی مانند کلونازپام به شل شدن عضلات کمک می‌کنند.
فیزیوتراپی
روشهای فیزیوتراپی برای کاهش درد ناشی از این بیماری عبارتنداز:
- تمرینات کششی
- تمرینات پوسترال یا وضعیتی
- ماساژ
- گرما درمانی
- استفاده از امواج فراصوت برای کمک به جریان یافتن خون
شیوه‌های تزریقی
- تزریق استروئید به نقاط ماشه‌ای می‌تواند به کاهش درد کمک کند. در برخی افراد تنها فروکردن سوزن می‌تواند کارساز باشد.
- به این روش سوزن‌کاری خشک می‌گویند. در این شیوه یک سوزن را به چند قسمت در داخل یا اطراف نقطه ماشه‌ای وارد می‌کنند. طب سوزنی نیز ممکن است برای برخی افراد مفید واقع شود.
همچنین بخوانید:
درمان درد سیاتیک (سندرم رادیکولار لومبوساکرال) در دوران بارداری
درمان درد زانو با سندروم پلیکا چگونه انجام میشود؟
همه آنچه که میخواهید راجع به فیبرومیالژیا بدانید
