داروی تریامترن – اچ , موارد مصرف و عوارض آن

معرفی داروی تریامترن – اچ دارویی

تریامترن – اچ ( Triamterene-H) دارویی ترکیبی برای درمان فشار خون بالا می باشد. اچ در آن نشانه هیدروکلروتیازید است.

درمان فشار خون بالا از موارد مصرف قرص تریامترن – اچ محسوب می گردد. از دیگر خواص تریامترن – اچ کاهش مایعات اضافی موجود در بدن می باشد.

تریامترین به گروهی از داروها به نام مدرهای حافظ پتاسیم تعلق دارد. مدرها را گاهی قرص‌های آب هم می‌نامند. این قرص‌ها سبب دفع آب اضافی از بدن می‌شود.

تریامترین حافظ پتاسیم می‌باشد و بر خلاف دیگر مدرها پتاسیم را از بدن دفع نمی‌کند. تریامترین برای درمان ادم (تجمع آب در بدن) به کار می‌رود. ادم معمولاً بر اثر نارسایی قلبی کبدی و یا کلیوی پدید می‌آید.

ادم زمانی رخ می‌دهد که مایعات از رگ‌های خونی به بیرون نشت می‌کنند و سبب ورم در ریه و پاها می‌شود. این حالت سبب تنگی نفس می‌شود. این دارو با افزایش دفع ادرار از کلیه سبب کاهش مایعات در بدن می‌شود.

این دارو ترکیب دو داروی مدر تریامترن و هیدروکلرتیازید می‌باشد که یکی دفع‌کننده پتاسیم و دیگری نگهدارنده پتاسیم می‌باشد و با اثر بر نفرونهای کلیه موجب افزایش ادرار و کاهش فشار خون می‌شود.

موارد مصرف تریامترن – اچ

این ترکیب دارویی به عنوان داروی کمکی در کنترل حالات ادم (مانند نارسایی احتقانی قلبی، سیروز کبدی، سندرم نفروتیک، خیز ناشی از کورتیکوستروئیدها و خیز با علت نامشخص)، در درمان زیادی فشار خون (به ویژه در مواردی که نیاز به یک مدر نگهدارنده پتاسیم باشد) و همچنین در درمان کمی پتاسیم خون ناشی از مصرف داروهای مدر در افرادمبتلا به زیادی فشار خون (در صورتی که سایر تدابیر مفید یا کافی نباشند) مصرف می‌شود.

مکانیسم اثر تریامترن – اچ

تریامترن: با اثر مستقیم بر توبول های دیستال کلیه باعث مهار بازجذب سدیم و مهار Na-K ATPase و کاهش ترشح کلسیم، منیزیم و هیدروژن می گردد.
هیدروکلروتیازید: با مهار بازجذب سدیم در توبول های دیستال کلیه موجب افزایش ترشح آب، سدیم، پتاسیم و هیدروژن می گردد.

فارماکوکینتیک تریامترن – اچ

تریامترن به سرعت ولی ناقص از مجرای گوارش جذب می‌شود (70-30 درصد). پیوند تریامترن به پروتئین متوسط است و متابولیسم آن کبدی است. نیمه عمر تریامترن در افراد با کلیه سالم، 120-90 دقیقه و در نارسایی کلیه 10 ساعت می‌باشد.

زمان لازم برای شروع اثر دارو به عنوان مدر 4-2 ساعت و زمان لازم برای رسیدن به اوج غلظت تریامترن، 4-2 ساعت است. زمان لازم برای رسیدن به اوج اثر با مصرف مقادیر متعدد یک یا چند روز است. طول اثر تریامترن 9-7 ساعت می‌باشد. تریامترن به طور عمده از طریق صفرا دفع می‌شود.

موارد منع مصرف تریامترن – اچ

• بیماران مبتلا به افزایش پتاسیم خون
• حساسیت شدید به تریامترن – اچ
• نارسایی کلیوی
• آنوری
• نارسایی کبدی
• هیپرکالمی شدید
• نفروپاتی دیابتیک

مقدار و نحوه مصرف تریامترن – اچ

مقادیر ذکر شده در زیر مقدار متوسط مصرف است و مقدار دقیق را پزشک تعیین می کند:
برای فشار خون بالا و کاهش مقدار آب در بدن:

1. بزرگسالان: 1 تا 4 قرص در روز، بستگی به دوز دارو در قرص دارد.
2. کودکان: مصرف و مقدار آن توسط پزشک تعیین می شود.

مصرف تریامترن – اچ در بارداری و شیردهی

مصرف تریامترن – اچ در بارداری: مطالعات حیوانی شواهدی مبنی بر تاثیرات تراتوژنیک را نشان نداده است. داده های کنترل شده ای در مورد مصرف تریامترن – اچ در بارداری انسان در دسترس نیست. برخی تحقیقات نشان داده است تریامترن – اچ می تواند تاثیرات مضری بر جنین داشته باشد اما ناهنجاری های مشخصی در مورد آن نشان داده نشده است. خانم های بارداری که در خطر قرار دارند مانند آن هایی که در خطر بروز پره اکلامپسی قرار دارند باید احتیاط کنند.

مصرف تریامترن – اچ در شیردهی: تریامترن اچ در شیردهی نباید مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از تریامترن اچ در شیردهی تنها در صورتی مجاز است که جایگزین مناسبی برای آن در دست نباشد. هیدروکلروتیازید در شیر ترشح می شود اما شواهدی مبنی بر ترشح تریامترن در شیر مادر وجود ندارد. در برخی منابع عنوان شده است در موارد لزوم باید مقدار هیدروکلروتیازید کمتر از 50 میلی گرم در روز یا کمتر باشد.

عوارض جانبی تریامترن – اچ

هر دارو به موازات اثر درمانی مطلوب ممکن است باعث بروز برخی عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه تمام این عوارض در یک فرد دیده نمی شود لیکن در صورت بروز هر کدام از عوارض زیر در اولین فرصت با پزشک مشورت کنید.
موارد نادر:
مدفوع سیاه و قیر مانند، خون در ادرار و یا مدفوع، سرفه و یا خس خس سینه، تب و لرز، درد مفاصل، درد در قسمت تحتانی کمر و یا پهلوها، اختلال و درد هنگام دفع ادرار، نقاط سوزنی شکل قرمز برروی پوست، راش پوستی یا کهیر، درد شدید معده همراه با حالت تهوع و استفراغ، خونریزی و کبودی غیر عادی، زردی چشم ها و پوست، زبان قرمز روشن، سوزش و التهاب در زبان، ترک خوردن گوشه های دهان.
علائم و نشانه های تغییرات پتاسیم:
گیجی، خشکی دهان، افزایش تشنگی، ضربان قلب نامنظم، تغییرات ذهنی و رفتاری، گرفتگی و درد عضلات، کرختی و سوزن سوزن شدن دست ها، پاها و لبها، تنگی نفس یا اختلال در تنفس، خستگی و ضعف غیر عادی، نبض ضعیف، ضعف و سنگینی پاها.
عوارض جانبی زیر نیز ممکن است اتفاق بیفتد که نیاز به توجه پزشکی ندارد. این موارد ممکن است با ادامه مصرف دارو خود به خود از بین بروند، اما در صورتی که ادامه پیدا کردند یا آزار دهنده شدند باید به پزشک مراجعه کرد:
موارد با شیوع کمتر:
کاهش اشتها، حالت تهوع و استفراغ، دل پیچه و اسهال، ناراحتی معده، کاهش توانایی جنسی، گیجی و سبک سری در هنگام بلند شدن از موقعیت خوابیده و یا نشسته، سردرد، افزایش حساسیت پوست به نور.

تداخلات دارویی تریامترن – اچ

• مصرف همزمان این دارو با داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین ممکن است منجر به افزایش پتاسیم خون شود و اثر کاهنده فشار خون افزایش یابد.
• مصرف همزمان این دارو با لیتیم به علت کاهش کلیرانس کلیوی لیتیم، ممکن است سبب بروز مسمومیت با لیتیم شود.
• خطر بالا رفتن پتاسیم خون با مصرف همزمان این دارو با مکمل‌های حاوی پتاسیم و سیکلوسپورین افزایش می‌یابد.
• اثرات ضد انعقادی هپارین در صورت مصرف همزمان با این دارو ممکن است کاهش یابد.
• مصرف همزمان کلستیرامین با این دارو ممکن است سبب مهار جذب هیدروکلروتیازید گردد.
• مصرف همزمان هیدروکلروتیازید با گلیوکوزیدهای دیژیتال ممکن است خطر بروز مسمومیت با دیژیتال را افزایش دهد.

هشدار ها تریامترن – اچ

1. در موارد زیر، این دارو باید با احتیاط فراوان مصرف شود:‌ بی ادراری، یا عیب کار کلیه، افراد مبتلا به دیابت و بیماری کلیوی و نوزادان مبتلا به یرقان.
2. بیمارانی که شدیداً بدحال هستند یا حجم ادرار آنها کم است، بیشتر در معرض خطر زیادی پتاسیم خون هستند.
3. اندازه‌گیری فشار خون در طول درمان با این دارو در فواصل منظم ضروری است.

توصیه های دارویی تریامترن – اچ

1. مصرف این دارو حتی در صورت احساس بهبودی باید ادامه یابد.
2. این دارو فشار خون بالا را درمان نمی‌کند، بلکه آن را کنترل می‌نماید. از این رو مصرف آن ممکن است تا آخر عمر ضروری باشد.
3. احتمال بروز کمی یا زیادی پتاسیم خون وجود دارد. بنابراین ممکن است پی‌گیری میزان پتاسیم در رژیم غذایی لازم باشد.
4. از مصرف سایر داروها، به خصوص داروهای مقلد سمپاتیک که نیز به نسخه ندارند، باید خودداری شود.
5. در صورت فراموش شدن یک نوبت مصرف دارو، به محض به یاد آوردن، آن نوبت باید مصرف شود، مگر این که زمان مصرف نوبت بعدی فرارسیده باشد. در این صورت، مقدار مصرف بعدی نباید دو برابر شود.
6. مصرف این دارو ممکن است سبب ایجاد حساسیت بیشتر از حالت معمولی پوست به نور خورشید بشود. در معرض نور خورشید قرار گرفتن حتی برای زمان های کوتاه ممکن است سبب ایجاد راش پوستی، خارش، قرمز و تغییر رنگ های دیگر پوست و یا آفتاب سوختگی شدید شود. زمانی که مصرف این دارو را آغاز می کنید:

• دور از نور مستقیم آفتاب بخصوص بین ساعات 10 صبح تا 3 بعد از ظهر قرار بگیرید.
• از لباسها و کلاه محافظ در برابر آفتاب استفاده کنید. همچنین از عینک آفتابی استفاده کنید.
• از محصولات ضد آفتاب که فاکتور حفاظتی آنها حداقل 15 می باشد استفاده کنید. بعضی از بیماران به محصولات با شماره SPF بالاتر نیاز دارند بخصوص بیمارانی که رنگ پوست آنها گندمگون می باشد.
• از محافظ لب با فاکتور حفاظتی حداقل 15 استفاده کنید.

توجهات پزشکی – پرستاری در رابطه با تریامترن – اچ

• در حین درمان با تریامترن – اچ این موارد باید چک شود: سی بی سی، قند خون ناشتا، ABG ، تست های کلیوی، تست های عملکرد کبدی، پتاسیم و سدیم.
• در طول درمان با تریامترن – اچ روزانه میزان ورود و دفع مایعات، ادم و وزن را کنترل کنید.
• در طول درمان با تریامترن – اچ تغییرات ناگهانی را گزارش دهید.
• در طول درمان با تریامترن – اچ بیمار را در شرایط هیدراته نگاه دارید.
• نبض و فشار خون بیمار را در طول درمان با تریامترن – اچ کنترل کرده و تغییرات غیر عادی را گزارش کنید.
• بی قراری، گیجی و خواب آلودگی ممکن است از نشانه های اسیدوز متابولیک باشد.
• برای جلوگیری از اختلال در خواب بیمار تریامترن – اچ را اوایل صبح تجویز کنید.
• برای کاهش نشانه های گوارشی تریامترن – اچ را با غذا استفاده کنید.
• در طول درمان با تریامترن – اچ نشانه های آلرژی را گزارش کنید.

موارد احتیاط مصرف تریامترن – اچ

1- در صورت حساسیت به آمیلوراید، اسپیرونولاکتون، تریامترن، سولفونامیدها، (داروهای حاوی سولفور)، بومتانید، فوروزماید، استازولامید، دی کلروفنامید، متازولامید، هیدروکلروتیازید و سایر دیورتیک های تیازیدی، موارد دیگر، غذاها، مواد محافظ یا رنگها پزشک را مطلع سازید.
2- مطالعات درباره این ترکیب دارویی فقط بر روی بزرگسالان انجام شده است و اطلاعات خاصی درباره مصرف این دارو در کودکان در مقایسه با بزرگسالان وجود ندارد.
3- سالمندان نسبت به عوارض این دارو حساس تر می باشند و گیجی، سبکسری، علائم و نشانه های وجود پتاسیم زیاد و یا پتاسیم کم در خون، عوارضی است که ممکن است در سالمندان بیشتر اتفاق بیفتد.
4- در صورت مصرف هم زمان سایر داروها همراه این دارو بخصوص مهار کننده آنزیم تبدیل کننده آنژیوتنسین مانند (بنازپریل، کاپتوپریل، انالاپریل، فوزینوپریل، لیزینوپریل، کوئیناپریل، رامی پریل)، سیکلوسپورین، داروها و مکمل های حاوی پتاسیم، کلستیرامین، کلستیپول، گلی کوزیدهای دیجیتالی (داروهای قلبی) و لیتیوم پزشک را مطلع سازید.
5- در صورت ابتلا به بیماریهای دیگر مانند دیابت ملیتوس، بیماریهای کلیوی و کبدی، نقرس (سابقه آن)، سنگ کلیه (سابقه آن)، بیماریهای قلبی و یا عروقی، لوپوس اریتماتوس (سابقه آن)، التهاب پانکراس، مشکلات قاعدگی در خانم ها و بزرگ شدن پستان ها در آقایان، پزشک را مطلع سازید.
6- مصرف این دارو ممکن است باعث احساس خستگی شود. هم چنین ممکن است باعث افزایش مقدار و یا دفعات ادرار شود. بعد از مصرف این دارو برای یک مدت، این علائم باید کاهش یابند. برای جلوگیری از افزایش ادرار در خواب، بهتر است:

• در صورتیکه یکبار در روز تجویز می شود آن را صبح ها بعد از صبحانه مصرف کنید.
• در صورت مصرف دوبار در روز، آخرین نوبت را دیرتر از ساعت 6 بعد از ظهر مصرف نکنید مگر اینکه پزشک دستور دیگری داده باشد.

7- بهتر است برنامه زمانی مصرف این دارو طوری باشد که کمترین تاثیر را در فعالیت روزانه و یا خواب شما داشته باشد. برای داشتن بهترین برنامه زمانی مصرف این دارو از پرشک معالج کمک بخواهید.
8- برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف این دارو، تلاش کنید آن را هر روز راس ساعت معینی مصرف کنید.
9- در صورتیکه مصرف این دارو معده شما را اذیت می کند بهتر است همراه غذا و یا شیر آن را مصرف کنید. اگر ناراحتی معده مانند حالت تهوع، استفراغ، درد یا دل پیچه معده ادامه پیدا کردند به پزشک مراجعه کنید.
10- در بیمارانی که این دارو را برای فشار خون بالا مصرف می کنند:

• درمان فشار خون بالا ممکن است مستلزم داشتن رژیم غذایی خاص و کنترل وزن علاوه بر مصرف این دارو باشد. رژیم غذایی بخصوص در مورد غذاهای حاوی مقدار زیادی سدیم با اهمیت می باشد. به هر حال پزشک معالج تشخیص می دهد که کدام یک از اهمیت بیشتری برخوردار است و هم چنین قبل از تغییر رژیم غذایی خود با پزشک معالج مشورت کنید.
• بسیاری از بیمارانی که فشار خون بالا دارند، علائمی مبنی بر این بیماری مشاهده نمی کنند. در واقع بسیاری از آنها احساس می کنند که حالت طبیعی دارند. مصرف دقیق این دارو طبق تجویز پزشک و داشتن قرار ملاقات های منظم با پزشک بسیار با اهمیت می باشد.
• به یاد داشته باشید که مصرف این دارو بیماری فشار خون بالا را درمان نمی کند فقط به کنترل آن کمک می کند. بنابراین، باید مصرف دقیق این دارو را ادامه دهید تا فشار خون خود را پایین آورده و پایین نگه دارید. ممکن است مجبور به مصرف داروهای فشار خون بالا برای باقیمانده عمر خود شوید. در صورتیکه فشار خون بالا درمان نشود مشکلات جدی مانند ناراحتی قلبی و عروقی، سکته مغزی و بیماری کلیوی ایجاد می کند.

11. چنانچه دارو را به طور مرتب مصرف می کنید، در صورتی که یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید به محض به یاد آوردن مصرف کنید ولی اگر تقریبا زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده باشد، از مصرف این نوبت تریامترن – اچ خودداری کنید و برنامه معمول دارویی خود را ادامه دهید و مقدار مصرف را نیز دو برابر نکنید.

مسمومیت و درمان

تظاهرات بالینی: تحریک و تحرک بیش از حد دستگاه گوارش، افزایش ترشح ادرار، دهیدراسیون، اختلال الکترولیتها، لتارژی (ممکن است به اغما منجر شود).
درمان: درمان شامل اقدامات حمایتی و علامتی است. در صورت بلع اخیر دارو (کمتر از چهار ساعت)، با واداشتن بیمار به استفراغ یا شستشوی معده می‌توان از جذب دارو جلوگیری کرد. در صورت زیادی شدید پتاسیم خون (بیش از mEq/L 6.5)، با استفاده از تزریق وریدی بیکربنات سدیم یا گلوکز همراه با انسولین، باید غلظت پتاسیم خون را کاهش داد. با مصرف سدیم پلی استیرن سولفونات (رزین تعویض کننده کاتیون) به صورت خوراکی یا تنقیه نیز می‌توان غلظت سرمی پتاسیم را کاهش داد. باید از مصرف مسهل ها خودداری شود، زیرا دفع مایعات و الکترولیتها را افزایش می‌دهد.

شرایط نگهداری دارو

• تریامترن – اچ باید در دمای 15 تا 30 درجه دور از نور نگهداری شود.
• تمامی داروها را دور از دسترس کودکان نگه‌ دارید.

بیشتر بخوانید:

فشار خون بالا (htn) وراه های کنترل آن

خوراکی های کاهش دهنده ی فشار خون

رژیم غذایی مختص افرادی با فشار خون بالا