خارش قوزک پا و بیماریهای دخیل در آن
علت خارش قوزک یا مچ پا چیست؟
خارش قوزک پا اغلب اوقات نشانه‌ای از وجود یک اختلال زیربنایی پوستی است، با وجود این این حس ممکن است پیامی در مورد مشکلات دیگر و جدی‌تر نیز باشد. خارش در قوزک پا اغلب نشانه‌ای از یک وضعیت زیر پوستی بوده البته این مسئله می‌تواند ناشی از مسائل شدیدتر دیگری هم باشد. در برخی از موارد نیز مشاهده شده است که این احساس خارش بیشتر از حد خودش شده که باید علت آن مورد بررسی قرار گیرد.
تحریک پوست ممکن است بر اثر خارانیدن بیش از حد تشدید شود. در این موارد، درمان علت خارش ممکن است به رفع علایم همراه منجر گردد.
خارش مچ پا می‌تواند سبب ایجاد راش یا ضایعات پوستی شود. یا خارش ممکن است نتیجۀ این مشکلات باشد.
وقتی خارش قوزک پا با راش یا ضایعه همراه نباشد، این وضعیت پریتوریس ذاتی نامیده میشود. این مورد اغلب با آغاز سریع علایم و تداخل آنها با فعالیتهای روزمره مشخص میگردد.
کشف علت بروز خارش قوزک پا مهم است. وقتی در این مورد شکی وجود داشته باشد یا خارش بیش از چند روز ادامه یابد فرد باید به پزشک مراجعه کند.
علل خارش قوزک پا
خارش قوزک پا می‌تواند بر اثر چند اختلال مختلف ایجاد شود. طیف این مشکلات از واکنشهای آلرژیک ساده تا عوامل نگران کنندۀ جدی که نیاز به مراقبت پزشکی دارند، متفاوت است. برخی از شایعترین علل خارش قوزک پا عبارت است از:
عوامل مهم احتمالی دیگر در خارش قوزک پا
- صابون دست و پا
- عطر
- جوراب و یا استفاده از لباس دیگران
- حیوانات
شرح بیماریهایی که منجر به خارش قوزک پا می شوند
درماتیت تماسی
این وضعیت نوعی فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی است که بر اثر تماس با مواد خارجی ایجاد میشود. برخی محرکهای به خوبی شناخته شده عبارتند از:
- پیچک سمی
- صابونهای دست و بدن
- عطر
- جوراب یا دیگر لباس‌ها
- جواهرات
- حیوانات
شایعترین علامت درماتیت تماسی بروز راش قرمز خارش‌دار است. به هر جهت درماتیت تماسی ممکن است علایم دیگری شامل موارد زیر نیز داشته باشد:
درمان درماتیت تماسی به طور معمول شامل شناسایی علت بروز آن و اجتناب از تماس بعدی با این علت است. کرمهای غیر نسخهای را نیز میتوان به تنهایی برای کاهش خارش مورد استفاده قرار داد.
کهیر
کهیر نوع شایعی از راش است، که با ظاهر تاول شکل متورم برجسته مشخص میشود. کهیرها اغلب بر اثر عوامل زیر ایجاد میشوند:
- دارو
- غذا
- تماس با مواد محرک
کهیر ممکن است بر اثر یک واکنش آلرژِک ایجاد شود. مراجعه به پزشک برای اطمینان در این مورد که این علایم ناشی از مشکلات دیگر نیست، ایدۀ خوبی خواهد بود. کهیر معمولاً با قطع تماس با مواد مشکل‌زا رفع میشود. برخی کرمها باعث تخفیف درد و خارش همراه این اختلال میشوند.
آلرژی
آلرژیها پاسخ سیستم ایمنی به تماس با یک عامل محرک خارجی هستند. واکنشهای آلرژیک روی پوست ممکن است ناحیهای یا موضعی باشد و نیز ممکن است در کل سطح بدن بروز نماید. آلرژیها در میان شایعترین علل منجر به خارش قرار دارند.
درمان به طور معمول شامل استفاده از کرمهای حاوی آنتیهیستامین است که به ناحیۀ آسیب دیده مالیده میشوند. مردم باید سعی کنند تا تماس خود را با هر مادۀ آلرژیزا که نسبت آن حساسیت دارند قطع یا محدود نمایند.
پوست خشک
برخی فرآورده‌ها یا وضعیتهای آب و هوایـــی می‌تواند سبب بروز خشکی پوست در ناحیۀ اطراف قوزک پا شوند، و آن را برای ایجاد ترک و شکاف مستعدتر کنند. این وضعیت می‌تواند به خارش منجر گردد.
خشکی پوست در عین حال می‌تواند پیامی در مورد یک اختلال زیربنایی باشد. برای مثال، هم در پسوریازیس و هم در اگزما خشکی پوست یکی از علایم بیماری محسوب میشود.
وقتی خشکی پوست ناشی از عوامل زیست محیطی مثل قرار گرفتن درازمدت در معرض آفتاب یا هوای خیلی خشک باشد، مردم میتوانند به طور معمول با استفاده از مرطوب کنندهها بر مشکل غلبه کنند. در اغلب موارد، استفاده از این مواد می‌تواند خارش را تخفیف دهد.
آفتاب سوختگی
قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور آفتاب می‌تواند به دردناک و خارش‌دار شدن پوست منجر گردد. خارش در این مورد گرایشی به آغاز با بروز یک راش دارد که شروع به التیام و پوسته دادن میکند. وقتی روند التیام کامل میشود خارش نیز باید از بین برود.
کرمهای آلو ورا میتوانند به فرآیند شفای پوست در این مورد کمک کنند. محافظت پوست در برابر آفتاب با استفاده از لباس مناسب می‌تواند از سوختگی پوست پیشگیری کند.
مشکلات کبدی
مشکلات کبد میتوانند سبب بروز خارش در قوزک پا شود. وقتی کبد آسیب دیده یا بیمار باشد، مادهای موسوم به بیلیروبین به درون خون ترشح میکند. افزایش میزان بیلیروبین در خون می‌تواند سبب ایجاد خارش در قوزک پا شود، اگرچه این ارتباط هنوز به طور کامل روشن نشده است.
دیگر علایم صدمه دیدن کبد شامل موارد زیر است:
- عدم احساس گرسنگی
- ادراری که تیره‌تر از حالت نرمال است
- رنگ پریده شدن مدفوع
- یرقان
- درد یا ورم در ناحیۀ شکم
- تهوع و استفراغ
- افرایش احتمال کبودی
- خستگی مفرط
مشکلات کبد صرفاً توسط پزشک قابل تشخیص و درمان است. اگر خارش قوزک پا با هر یک از موارد بالا همراه باشد، فرد باید به پزشک مراجعه کند.
دیابت
فرد دچار دیابت نمیتواند بدون کمک پزشکی قند خون خود را در سطح تنظیم شده حفظ کند. اگر سطح قند خون به درستی تنظیم نشود، این وضعیت می‌تواند به بروز مشکلات کوتاه مدت و درازمدت برای سلامت منجر گردد. احتمال بروز نوروپاتی محیطی، عفونت پوست، وضعف گردش خون در سیر پیشرفت دیابت افزایش مییابد. امکان بروز خشکی پوست وجود دارد.
وقتی خارش قوزک پا توسط دیابت ایجاد شده باشد، ممکن است نشانگر این موضوع باشد که خون به اندازۀ کافی در پا جریان پیدا نمیکند.
دیابت در اکثر موارد با استفاده از انسولین و رژیم غذایی درست و ورزش قابل کنترل و مدیریت است. مراقبت پیشگیرانه اغلب اوقات بهترین راه برای پیشگیری یا کند کردن پیشرفت بیماری است.
پسوریازیس
پسوریازیس یک اختلال شایع است، و با راشهایی همراه است که گاهی از اوقات در قوزک پا بروز کرده و سبب ایجاد خارش در این ناحیه میشوند.
پسوریازیش گرایشی به ایجاد لکه‌های راشدار در نواحی اطراف مفاصل از خود نشان میدهد. از آنجا که پسوریازیس یک اختلال درازمدت است، علایم گرایشی به محو و ظاهر شدن متناوب از خود نشان میدهند.
درمان پسوریازیس طیفی از تغییرات سبک زندگی و استفاده از داروها را شامل میشود.
اگزما
اگزما شامل گروهی از اختلالات است که سبب التهاب، و سرخی پوست میشوند. اگزما به طور معمول در دوران کودکی شروع میشود، که در آن یک راش قرمز رنگ و دچار خارش ممکن است در هر یک از نواحی زیر شکل بگیرد:
- دست
- مچ دست
- پا
- قوزک پا
- پشت زانوها
راش ناشی از اگزما ممکن است حالت برجسته یا پوسته داده داشته باشد. در برخی موارد پوست فقط دچار خشکی میشود. در مورد اگزما داروهای نسخهای و غیر نسخهای در دسترس است. در این مورد فرد مبتلا باید به توصیههای پزشک عمل کند.
سرطان
اگرچه کمتر شایع است، برخی از انواع سرطان می‌تواند سبب خارش منتشر در بدن و ناحیۀ قوزک پا شوند. این وضعیت شامل سرطانهای مندرج در فهرست زیر میشود:
- خون
- کبد
- پوست
- کلیه
- سیستم لنفاوی
برخی درمانهای سرطان مثل شیمی درمانی نیز میتوانند به بروز خارش منجر شوند.
چه هنگامی باید برای خارش قوزک پا به پزشک مراجعه کنیم
- هر فرد دچار خارش غیر قابل توضیح و درازمدت باید به دکتر مراجعه کنند، زیرا خارش می‌تواند نشان دهندۀ اختلالات جدی باشد.
- اگر راش همراه دیگر علایم مثل تب ظاهر شود فرد باید به پزشک مراجعه کند.
- افرادی که بیماریهای شناخته شده که دچار خارش قوزک پا میشوند باید علایم جدیداً ایجاد شده را به پزشک اطلاع دهند.
پیشگیری از ابتلا به خارش قوزک پا
مراحل کلی شامل موارد زیر است:
- داشتن تغذیۀ متوازن و سالم
- اجتناب از تماس درازمدت با نور آفتاب در حالت بیحفاظ
- تنظیمات مربوط به دیابت
- درمان پسوریازیس و اگزما
- ورزش منظم
- مرطوب نگه داشتن منظم پوست
- اجتناب از تماس با آلرژیزاها یا مواد محرک شناخته شده
درمان خارش قوزک پا
درمان خارش قوزک پا معمولاً مستلزم مخاطب قرار دادن علت بروز خارش است. افراد دچار دیابت و دیگر اختلالات شامل تحریک و خارش، یا موارد غیر قابل توضیح، باید به پزشک مراجعه کنند.
بیشتر بخوانید:
خارش پاشنه پا و دلایل مختلف آن
چه چیزهایی باعث خارش بدن می شود؟
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم
