تب کریمه کنگو چیست؟ میزان مرگ و میر چقدر است؟

حتما در خبرها نام تب کریمه کنگو را شنیده‌اید. اما تب کریمه کنگو چیست؟ چقدر خطرناک است؟ چطور منتقل می‌شود؟ پاسخ همه این سئوال‌ها را دریافت می‌کنید.

تب کریمه کنگو چیست؟

تب کریمه کنگو یا تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، در انسان یک بیماری ناشی از ویروسCCHF است. این ویروس از طریق نیش کنه‌های آلوده Hyalomma انتقال می‌یابد. یکی دیگر از راه‌های انتقال آن هم از طریق تماس مستقیم با خون یا بافت کنه‌های آلوده، افراد مبتلا یا دام‌های ویروسی است.
در این بیماری که میزان مرگ و میر افراد حدود 30درصد است، افراد مبتلا علائم مختلفی را از خود بروز می‌دهند که گاهی بدون علامت است، یا می‌تواند علائم خفیف تا شدید داشته باشد که با خونریزی، نارسایی چند عضوی و شوک مشخص می‌شود.
تب کریمه کنگو در سطح اتحادیه اروپا تحت نظارت است و در اولویت‌های طرح تحقیق و توسعه سازمان جهانی بهداشت قرار دارد.
موارد پراکنده، یا در حال شیوع آن در چندین منطقه از آسیا و آفریقا گزارش شده و موارد ابتلا در اروپا تاکنون به منطقه بالکان، اسپانیا، روسیه و ترکیه محدود بوده است.
فعلا هیچ داروی ضد ویروسی خاصی برای درمان آن مورد تایید قرار نگرفته است. بنابراین، پیشگیری، تشخیص زودهنگام و مراقبت از بیماران، اهمیت خاصی دارد.

علائم تب کریمه کنگو چیست؟

دوره کمون بیماری بین سه تا هفت روز است که معمولا پس از نیش کنه یا آسیب ناشی از سوزن نسبت به تماس با خون آلوده کوتاهتر است.
مطالعات نشان می‌دهد که بیشتر از 80درصد موارد، بدون علامت یا خفیف هستند. کودکان معمولا نوع خفیف‌تری از بیماری را تجربه می‌کنند. این بیماری با شروع ناگهانی علائمی شبیه آنفولانزا یعنی تب، سردرد و ضعف، فتوفوبیا، درد شکم، اسهال و استفراغ مشخص می‌شود.
تعداد کمی از بیماران هم ممکن است دچار نوسانات خلقی، سردرگمی و پرخاشگری شوند.
ویروس از طریق سلول‌های «اپیتلیال» به میزبان وارد و پس از تقویت موضعی، وارد سیستم لنفاوی می‌شود، سپس اندام‌ها به‌ویژه کبد و طحال را آلوده می‌کند و منجر به نارسایی چند اندام می‌شود.
موارد شدید این بیماری، یک دوره معمولی با چهار مرحله متمایز را دنبال می‌کنند: «انکوباسیون»، پیش از خونریزی، خونریزی و در صورت زنده ماندن بیمار؛ دوره نقاهت.
میزان مرگ و میر در بیمارانی که در بیمارستان بستری می‌شوند تقریبا 30درصد است. در بازماندگان، بهبودی 9 تا 10روز پس از شروع علائم مشاهده می‌شود. تعداد کمی از بیماران ممکن است روند بهبودی کندتری داشته باشند.
حیوانات وحشی و اهلی نسبت به عفونت تب کنگو حساس هستند و به عنوان میزبان ویروس عمل می‌کنند. هنگامی که حیوانات آلوده می‌شوند، تقریبا بین 2 تا 15روز ویروسی می‌شوند، اما علائم بالینی نشان نمی‌دهند.

پیشگیری از تب کریمه کنگو اقدامات بهداشتی

یکی از مهم‌ترین اقدامات پیشگیری از این بیماری، اطلاع‌رسانی درباره آن است.
پیشگیری یا کنترل عفونت در حیوانات دشوار است چون عفونت در حیوانات اهلی معمولا آشکار نیست. علاوه بر این، ناقل‌های کنه، متعدد و گسترده هستند، بنابراین کنترل کنه با استفاده از کنه‌کش‌ها بر روی دام‌ها برای محافظت از کارگرانی که در کشتارگاه‌ها کار می‌کنند، یک روش پیشگیری مفید است.
همچنین به افراد توصیه می‌شود که گوشت را در دمای 4 تا 8درجه سانتیگراد نگهداری کنند، آن را به طور کامل بپزند و هنگام تهیه گوشت از اقدامات بهداشتی پیروی کنند.
ردیابی و نظارت فعال درباره افرادی که در معرض ویروس قرار گرفته‌اند ضروری است. همچنین به افرادی که در معرض ویروس قرار گرفته‌اند باید توصیه شود که در صورت مشاهده علائم بیماری در عرض 14روز پس از آخرین تماس با مورد، به دنبال اقدامات پزشکی باشند.

کاهش خطر ابتلا به تب کریمه کنگو در افراد

اگر چه در اروپای شرقی، یک واکسن غیرفعال و مشتق از مغز موش علیه این بیماری در مقیاس کوچک ساخته و استفاده شده، اما فعلا هیچ واکسن ایمن و موثری به طور گسترده برای استفاده انسان در دسترس نیست.
در چنین شرایطی، تنها راه کاهش عفونت در افراد، افزایش آگاهی از عوامل خطر و آموزش آن‌ها در مورد اقداماتی است که می‌توانند برای کاهش مواجهه با ویروس انجام دهند.
توصیه های بهداشت عمومی باید بر جنبه‌های کاهش خطر انتقال کنه به انسان و کاهش خطر انتقال آن به حیوانات متمرکز باشد.

کاهش خطر انتقال کنه به انسان

با این راهکارها خطر انتقال کنه به انسان کاهش می‌یابد:

• پوشیدن لباس محافظ آستین‌بلند و شلوار بلند
• پوشیدن لباس‌هایی با رنگ روشن تا کنه به راحتی روی لباس قابل تشخیص باشد.
• استفاده از کنه‌کش‌های تایید شده روی لباس‌ها
• استفاده از دافع تایید شده روی پوست و لباس
• بررسی منظم لباس و پوست از نظر کنه
• تلاش برای از بین بردن یا کنترل هجوم کنه‌ها به حیوانات یا در اصطبل‌ها و انبارها
• اجتناب از حضور در مناطقی که کنه‌ها فراوان هستند

کاهش خطر انتقال از حیوان به انسان

برای کاهش خطر انتقال از حیوان به انسان این راهکارها را به کار ببندید:

• هنگام دست زدن به حیوانات یا بافت‌های آن‌ها در مناطق بومی، به‌ویژه هنگام کشتار، از لباس‌های محافظ استفاده کنید.
• هنگام پاک کردن مرغ و گوشت از دستکش استفاده کنید.
• حیوانات را قبل از ورود به کشتارگاه قرنطینه کنید یا دو هفته قبل از کشتار، حیوانات را به طور معمول با آفت‌کش‌ها درمان کنید.

کاهش خطر انتقال انسان به انسان در جامعه

برای کاهش خطر انتقال انسان به انسان در جامعه این اقدامات را انجام دهید:

• اجتناب از تماس فیزیکی نزدیک با افراد آلوده به تب کریمه کنگو
• هنگام مراقبت از افراد بیمار از دستکش و تجهیزات حفاظتی استفاده کنید.
• پس از مراقبت یا ملاقات با افراد بیمار، دست‌ها را به طور مرتب بشویید.

کنترل عفونت تب کریمه در محیط‌های مراقبت بهداشتی

کارکنان مراقبت‌های بهداشتی که از بیماران مراقبت می‌کنند، باید اقدامات احتیاطی استاندارد کنترل عفونت را انجام دهند. این موارد شامل رعایت بهداشت اولیه دست‌ها، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی، روش‌های تزریق ایمن و شیوه‌های دفن ایمن است.
نمونه‌های گرفته‌شده از افراد مشکوک به تب کریمه کنگو باید توسط کارکنان آموزش‌دیده‌ای که در آزمایشگاه‌های مجهز کار می‌کنند، نگهداری شود.

تشخیص تب کریمه کنگو

عفونت ویروس تب کریمه کنگو را می‌توان با آزمایش‌های مختلف تشخیص داد که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• تشخیص آنتی‌ژن
• خنثی‌سازی سرم
• جداسازی ویروس با کشت سلولی

بیماران مبتلا در چند روز اول بیماری معمولا پاسخ آنتی‌بادی قابل اندازه‌گیری ایجاد نمی‌کنند، بنابراین تشخیص در این افراد با تشخیص ویروس یا RNA در نمونه‌های خون یا بافت به دست می‌آید.
آزمایش‌های روی نمونه‌های بیمار خطر بیولوژیکی شدیدی را به همراه دارد و فقط باید تحت حداکثر شرایط مهار بیولوژیکی انجام شود.

درمان تب کریمه کنگو چیست؟

داروی ضد ویروسی «ریباویرین» برای درمان عفونت مورد استفاده قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد هر دو فرمولاسیون خوراکی و داخل وریدی آن موثر هستند.
هیچ واکسنی برای استفاده در حیوانات وجود ندارد.

پپیشگیری از تب خطرناک کریمه کنگو

علائم؛پیشگیری و درمان تب خطرناک کنگو

تهیه و ترجمه: اختصاصی مجله دلگرم