اختلال شخصیت مرزی چیست و چه نشانه هایی دارد؟

نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی را بشناسید

بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در مرز روان نژندی و روان‌پریشی قرار دارند و مشخصه آن‌ها ناپایداری حالت عاطفی، خلق، رفتار، روابط ابژه‌ای، و خودانگاره آن‌هاست. افراد مبتلا به این اختلال، خودانگاره (خودپنداره‌ی) بسیار بی‌ثباتی دارند، روابط میان‌فردی‌شان نیز بسیار بی‌ثبات است.

شخصیت مرزی الگوی فراگیر بی‌­ثباتی در روابط بین فردی، خودانگاره و عواطف، به همراه تکانشگری، رفتارهای خودکشی، احساس‌­های مزمن پوچی و اندیشه­‌پردازی پارانویایی گذرا و مرتبط با تنیدگی است که در اویل بزرگسالی آغاز شده و در زمینه­‌های گوناگون خود را نشان می­‌دهد.

بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (به انگلیسی: Borderline personality disorder (BPD)) در مرز روان نژندی و روان‌پریشی قرار دارند و مشخصهٔ آن‌ها ناپایداری حالت عاطفی، خلق، رفتار، روابط ابژه‌ای، و خودانگارهٔ آن‌هاست. این اختلال را به نام‌های شیزوفرنی موقت، شخصیت‌انگاری (as-if personality اصطلاحی که Helene Doutsch وضع کرده‌است)،

اسکیزوفرنی شبه‌نوروتیک (که پاول هوخ و فیلیپ پولیتن وصف کرده‌اند) و اختلال منش سایکوتیک (که جان فرش ذکر کرده‌است) نیز خوانده‌اند. در ICD-10 نیز اختلال شخصیت دارای بی‌ثباتی هیجانی نامیده شده‌است.

بیماری اختلال شخصیت مرزی چه تفاوتی با اختلال دوقطبی دارد؟

بیماری اختلال شخصیت مرزی اغلب با بیماری اختلال دوقطبی اشتباه گرفته می‌شود. هر دوی این اختلالات دارای علائم تکانشی و نوسانات خلقی هستند. اما این دو بیماری متفاوتی هستند و درمان متفاوتی می‌طلبند.

بیماری اختلال شخصیت دوقطبی

این بیماری که به نام افسردگی مانیا نیز شناخته شده است، موجب نوسانات در موود، انرژی و توانایی عملکرد در طول روز می‌شود.

علائم بیماری اختلال شخصیت دوقطبی :

بیماری اختلال دوقطبی با تغییر حالت روحی فرد از افسردگی به مانیا تعریف می‌شود. در واقع فرد در بازه‌های زمانی خاصی ممکن است دچار افسردگی شده و یا پس از گذراندن دوره‌ای افسردگی وارد دوره‌ی مانیا شود.

برخلاف بیماری اختلال شخصیت مرزی نوسانات خلقی در اختلالات دوقطبی ناشی از درگیری‌های فردی نیست و ممکن تا روزها و یا هفته‌ها به طول انجامد نه چند دقیقه و یا چند ساعت و این بخش‌ها با تغییراتی در خواب، انرژی و یا گفتار در طول دوره‌ی مانیا همراه است که علائم آن عبارتند از:

• خلق و خوی بیش از حد خوشحال و یا عصبانی، خلق و خوی تحریک پذیر
• انرژی و فعالیت فیزیکی و یا ذهنی بیشتری نسبت به حالت طبیعی دارد.
• سبقت افکار و ایده‌ها
• صحبت کردن بیشتر و سریع‌تر
• ریختن برنامه‌های بزرگ
• علاقه نداشتن به فعالیت‌های موردپسند
• احساس غم و گناه، افکار مربوط به خودکشی
• تغییر در الگوی اشتها و خواب

درمان بیماری اختلال دوقطبی

اکثر افراد مبتلا به این نوع اختلال برخلاف بیماری اختلال شخصیت مرزی نیاز دارند که در طول دوران زندگی تحت نظر پزشک و یا تحت مراقبت و درمان باشند تا بیماری شدت نگیرد و قابل کنترل باشد.

درمان بیماری اختلال دوقطبی معمولا شامل داروهای همچون تثبیت کننده‌های خلق و خوی و گاهی آنتی‌سایکوتیک‌ها و ضد افسردگی‌ها می‌شود. روان درمانی نیز می‌تواند برای بیمار کمک کننده باشد تا بتواند با شرایط موجود کنار آماده و تا حدودی این شرایط را کنترل کند.

بیماری اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت مرزی شامل الگوهای درازمدتی از تغییرات موود، روابط، خودباوری و رفتار است. این تغییرات برخلاف اختلال شخصیت دوقطبی که شامل بخش‌های مجزای دوره‌ی مانیا و افسردگی است، بسیار ناگهانی بوده و لحظه به لحظه می‌توان شاهد این تغییرات در رفتار فرد بود. چنین تغییراتی معمولا در اثر مشکلات فرد در ارتباطاتش با دیگران به وجود می‌آید.

افراد مبتلا به بیماری اختلال شخصیت مرزی پاسخ‌های احساسی بیش از حد قوی‌ای را در مواجهه با حوادث ناگوار زندگی تجربه کنند و اغلب سعی در صدمه زدن به خود را دارند. این گونه افراد معمولا روابط آشفته‌ای با دیگران دارند.

احتمال ابتلا به سایر بیماری‌ها و مشکلات روانی در افراد مبتلا به بیماری اختلال شخصیت مرزی وجود دارد. علاوه بر این احتمال اینکه این افراد در دوران کودکی خود حادثه‌ی ناگواری را تجربه کرده باشند بیشتر از افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوقطبی است. آن‌ها اغلب دارای مشکلات اعتیاد، اختلالات خوردن، اعتماد بنفس و اضطراب نیز هستند.

علائم بیماری اختلال شخصیت مرزی :

فردی که دچار اختلال شخصیت مرزی است در کنترل افکار و مدیریت احساسات خود دچار مشکل است و اغلب رفتارهای ناگهانی و نسنجیده‌ای دارد. در زیر برخی از علائم این اختلال آمده است:

• تلاش‌های بی‌رحمانه برای جلوگیری از احساس رهاشدگی
• داشتن روابط ناپایدار و شدید در طول زندگی
• تلاش برای تقسیم‌بندی انسان‌ها به دو دسته‌ی کاملا خوب و کاملا بد.
• اعتماد بنفس ضعیف
• عمکرد‌های ناگهانی
• صدمه به خود و یا رفتارهای خودکشی
• نوسانات خلقی شامل خشم و افسردگی، این نوسانات معمولا در مواجه با رویدادهای استرس‌زا پیش می‌آید.
• احساس خلاء
• ناتوانی در مدیریت خشم و احساسات ناخوشایند
• پارانویا
• فردی که دچار بیماری اختلال شخصیت مرزی است در کنترل افکار و مدیریت احساسات خود دچار مشکل است.

۷ ویژگی افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی عبارتند از:

۱- روابط متزلزل

افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، دارای روابطی ناپایدار با خانواده، فامیل و دوستان خود هستند.این افراد ممکن است سریعاً علاقه شدیدی به یک فرد پیدا کنند و ناگهان از آن شخص متنفر شوند.

هر گونه جدایی و یا تغییر در برنامه مورد انتظار، می تواند یک واکنش شدید و احساس طرد را در بیمار مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ایجاد کند. هنگامی که این افراد به یک چیز و یا کسی علاقه داشته باشند و آن چیز و یا آنکس از پیش آنها برود، احساس پوچی و انزوا می کنند.

۲- رفتارهای پرخطر

پول خرج کردن بی رویه یکی از رفتارهای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی می باشد.روابط جنسی نامناسب، پرخوری و یا رانندگی کردن خطرزا از رفتارهای پرخطر این افراد می باشد.این رفتارها ناشی از تصور ضعیف فرد از خودش می باشد.

۳- زیاده روی در مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی

این افراد برای فرار از مشکلات و یا آرام شدن، به مواد مخدر و مشروبات الکلی رو می آورند.برای کنترل بهتر علائم این اختلال، همه این موارد باید درمان گردند.

۴- خشم بی‌جا

شرایط خارج از کنترل و یا ناچیز می توانند افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی را بسیار خشمگین کنند.برای مثال اگر والدین و یا همکاران برای مدت کوتاهی، به فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی اعتنا نکنند، این فرد از احساس طرد و انزوا، بسیار خشمگین می شود.

۵- آسیب رساندن به خود

فرد مبتلا به این اختلال می تواند دارای علائم خطرناکی باشد و مشکلاتی را در ارتباط با تصویر بدن خود و عزت نفس داشته باشند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی به خودشان صدمه می زنند، مثل بریدن بدن خود با چاقو. حتی ممکن است فکر خودکشی کنند، در این صورت باید فوراً به روانپزشک مراجعه کنند.

۶- احساس پوچی

هنگامی که این افراد به یک چیز و یا کسی علاقه داشته باشند و آن چیز و یا آنکس از پیش آنها برود، احساس پوچی و انزوا می کنند و توانایی مقابله کردن با این احساس را ندارند.

علائم اختلال شخصیت مرزی می تواند شامل احساس بی ارزشی، بی عشقی و پوچی باشد.یک درمان جدید به نام رفتار دیالیتیکی می تواند برای افراد مبتلا مفید باشد.

۷- ترس از تنها ماندن

خشم و ترس شدید در این افراد از تنها ماندن سرچشمه می گیرد. این افراد حتی اگر تجسم کنند که تنها هستند، دچار ترس و عصبانیت می شوند. ترس از تنها بودن، یک مشکل جدی در روابط خانوادگی ایجاد می کند.

درمان بیماری اختلال شخصیت مرزی

درمان‌های طولانی مدت معمولا برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ضروری است. این درمان عمدتا شامل اشکال خاصی از روان درمانی همچون روان درمانی رفتاری دیالکتیکی (DBT) یا روان درمانی متمرکز بر انتقال (TFP) می‌شود.

این روان درمانی‌ها با هدف کمک به فرد در کنترل رفتارهای ناگهانی (همچون خودکشی یا صدمه به خود در هنگام رویاروی با مشکلات سخت)، احساس ناراحتی یا خشم و یا رفتارهای بیش از اندازه احساسی در تعامل با دیگران انجام می‌شوند.

از روش‌های درمانی با دارو نیز گاهی در مقابله با این اختلال کمک گرفته می‌شوند هرچند که داروها همیشه موثر نیستند. گاهی که شدت بیماری به حدی است که ممکن است به فرد صدمات جبران ناپذیری وارد شود لازم است که بیمار برای مدتی در بیمارستان بستری شده.