آیا به کوکائین وابستگی دارید؟
وابستگی به کوکائین
وابستگی به كوكائین به معنی داشتن نیاز عاطفی, روانشناختی و در مواردی جسمانی شدید به مصرف آن است.
وابستگی فقط به مداخله منفی دارو در زندگی محدود نمی شود بلكه به مصرف دارو برای مدت زمان طولانی تر اشاره دارد.
كوكائین دارویی است كه از برگهای گیاه كوكا _ كه در آمریكای جنوبی می روید _ ساخته می شود. كوكائین یك محرك است و موجب شادی افراطی, افزایش فعالیت جسمانی, خواب آلودگی و افزایش انرژی می گردد. كوكائین همچنین موجب افزایش فشار خون و تند شدن آهنگ تنفس می شود. در مقادیر بالا كوكائین موجب تشنج می گردد. كراك, شكل ارزان قیمتی از كوكائین است و اخیراً مصرف آن شایع شده و سوء مصرف كوكائین را تبدیل به یك معضل فراگیر نموده است. زنان باردار كه كوكائین مصرف می كنند خطر بالایی برای سقط جنین دارند. كودكان متولد شده از مادران معتاد به كوكائین نیز به هنگام تولد معتاد هستند.
این نوزادان وحشت زده بوده و قادر به پاسخ دهی مناسب به افراد نمی باشند. علاوه بر این, آنها فرآیند دردناك محرومیت از كوكائین را تجربه می كنند. بعضی از افراد در مقایسه با دیگران حساسیت بیشتری نسبت به كوكائین دارند. مقادیر بسیار كم كوكائین نیز می تواند برای افراد حساس به آن كشنده باشد.
وابستگی به كوكائین قابل درمان است, اگرچه مستلزم فرآیندی طولانی مدت است. بخش مهمی از برنامه درمان, قرار گرفتن در محیطهای غیر آلوده و جاهایی است كه كوكائین در آنجاها یافت نمی شود.
● چگونه وابستگی به كوكائین ایجاد می شود؟
كوكائین به شدت بعضی از مواد شیمیایی مغز را كه خلق و عواطف را تغییر می دهند, تحت تاثیر قرار می دهد. در آغاز احساس لذت, افزایش نیرو و افزایش عزت نفس ایجاد می شود. همچنین ممكن است كاهش اضطراب و مهارتهای اجتماعی تجربه گردد.
علاوه بر این, رفتار جنسی را تغییر می دهد. در مقادیر كم كوكائین میل جنسی را افزایش و ارگاسم و نعوظ را آسان تر می كند. در مقادیر بالا كوكائین تخیل‌های جنسی پرخاشگرانه را افزایش و عملكرد جنسی را كاهش می دهد. در بعضی از استفاده كنندگان میل جنسی افزیش می یابد اما توانایی نعوظ و ارگاسم كاهش می یابد.
به هر حال, كوكائین مانع از ذخیره مواد شیمیایی تولید كننده این احساس ها در مغز می گردد. به دلیل فقدان این مواد شیمیایی, احساس افسردگی ایجاد می شود. در نتیجه معتادین به جستجوی كوكائین و احساسهای خوب ناشی از آن می پردازند.
با پیشرفت اعتیاد, شخص مبتلا معمولاً از دوستان و اعضای خانواده دوری كرده و زمان بیشتری را با سایر معتادین سپری می كند. بعدها, شخص شغل خود را از دست داده و به صورت كامل منزوی می گردد. بحران‌ها و مشكلات خانوادگی از قبیل طلاق و مشكلات مالی نیز اتفاق می افتد.
● نشانه های وابستگی كدامند؟
اگر كوكائین برای مدت زمانی طولانی مصرف شود ایجاد تحریك پذیری و افسردگی می كند. شخص نمی تواند بخوابد. اشتها از بین می رود و شخص نمی تواند از زندگی لذت ببرد. همچنین ممكن است علائم زیر ایجاد شود.
▪ از بین رفتن میل جنسی
▪ عمل بدون هدف
▪ فقدان جهت یابی
▪ هذیان های گزند و آسیب (پارانوئیدی)
▪ در بعضی از موارد تجربه كردن توهم (به عنوان مثال دیدن چیزهایی كه وجود خارجی ندارند یا احساس چیزهایی از قبیل حشره در زیر پوست)
● سایر نشانه های وابستگی به كوكائین عبارتند از:
▪ مصرف دارو در تمام روز
▪ مشكل داشتن در فعالیتهای اجتماعی و كار از قبیل از دست دادن شغل, دعوا كردن و از دست دادن دوستان
▪ دوره هایی از مصرف افراطی
▪ ناتوانی در كاهش یا توقف مصرف كوكائین
● وقتی مصرف كوكائین متوقف شده و سطوح خونی آن كاهش می یابد, گفته می شود كه فرد در حالت سقوط قرار گرفته است. عوارض احتمالی این مرحله عبارت هستند از:
▪ افسردگی
▪ افكار خودكشی
▪ كاهش سطح فعالیت
▪ خستگی
▪ خواب آلودگی
▪ افزایش اشتیاق به كوكائین
● وابستگی به كوكائین چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص وابستگی به كوكائین پزشك نشانه ها را بررسی و شخص را ارزیابی می كند. علاوه بر این پزشك دستور بررسی ادرار را می دهد چون كوكائین ساعتها پس از مصرف در ادرار دیده می شود.
● چگونه وابستگی به كوكائین درمان می شود؟
▪ معمولاً دكتر در وهله اول عوارض وابستگی به كوكائین را درمان می كند. عوارض وابستگی به كوكائین عبارتند از:
▪ تاثیرات قلبی, شامل حمله قلبی, اغتشاش در ضربان قلب و فشار خون بالا
▪ تاثیرات بر سیستم عصبی شامل صدمه ها و تشنج ها
برای موفق بودن درمان, شخص باید ترك كوكائین را بخواهد. بخش مهمی از درمان كه به خود شخص مربوط می باشد زندگی در محیطهای سالم از نظر دارو (اجتناب از محیطهای آلوده به دارو) می باشد.
درمان وابستگی به كوكائین دراز مدت و مداوم است. مبتلایان می توانند به گروههای خودیاری (از قبیل كوكائینی های گمنام), گروههای حمایتی و گروه درمانی بپیوندند و یا توسط كلینیك های تخصصی مورد مراقبت قرار گیرند. پزشك و مشاوران در هر نوع برنامه درمانی بطور منظم جهت كمك برای رهایی از كوكائین با معتادین كار می كنند.
علاوه بر این , رجهت حفظ سلامت جسمی عمومی لازم است از غذاهای مناسب, خواب كافی و ورزش منظم استفاده گردد.اگر درمان (سرپایی) مؤثر نبود, بستری شدن الزامی خواهد بود.
● چگونه می توانم از خودم مراقبت كنم؟
بهترین راه كمك به خود ملاقات دكترتان و دریافت برنامه توقف مصرف كوكائین از وی می باشد. اگر بطور مرتب به ملاقات دكتر می روید, انجام دوره كامل درمان تجویز شده از جانب او امری بسیار مهم است.
ایجاد یك شیوه زندگی سالم به شما در قطع مصرف كوكائین كمك خواهد كرد. اعمال زیر را بطور منظم بخشی از زندگی خود قرار دهید.
بطور منظم ورزش كنید (حداقل ۳۰ دقیقه و ۳ بار در هفته), وعده های غذایی منظم داشته و حداقل ۶ تا ۸ ساعت در هر شب بخوابید.
از مصرف الكل خودداری و مصرف كوكائین را كاهش داده و متوقف كنید.
یك نظام حمایتی متشكل از افرادی كه می توانید به راحتی مسایل خود را به آنها بگوئید ایجاد كنید, وقتی مشكلات ورای توانایی شماست از اعضای خانواده یا همكاران تقاضای كمك كنید.
از روشهای كاهش فشار مناسب برای خود از قبیل شركت در فعالیتهای تفریحی و تعطیلات, گوش كردن به موسیقی، ایجاد آرامش و تمرینات تنفسی عمیق استفاده كنید.
نگرشی مثبت را در خود ایجاد و حفظ كنید . باور داشته باشید كه مشكلات رفتنی هستند.
در جستجوی كمك حرفه ای باشید. در مورد رویدادهای اضطراب زای زندگی با درمانگر خود صحبت كنید و برای ایجاد روشهای مثبت مقابله ای از آنها كمك بگیرید.
ترجمه : مجید محمودعلیلو
كارشناس دفتر مركزی مشاوره وزارت علوم, تحقیقات و فناوری و همكار مركز مشاوره دانشگاه تهران
