آموزش کامل نسخه خوانی و نسخه پیچی در داروخانه
نسخه یک توصیه کتبی دارویی است توسط پزشک ، دندان پزشک و ماما داده شده است . نسخه در کشور ما به دو صورت بیمه ای و یا درج شده در سربرگ معالج ارائه می گردد .
در هر دو حال یک نسخه زمانی معنای واقعی و قانونی خود را خواهد یافت که در برگیرنده مشخصاتی از فرد معالج ، بیماری شخص و درمان مورد نظر باشد و در کنار این عوامل ممهور به مهر معالج بوده و توسط او امضا گردد . ثبت تاریخ ویزیت و نوع بیماری فرد نیز از ملزوماتی است که قانون گذار آن ها را در نظر گرفته است .
پس از ارائه نسخه به داروخانه باید دقت نمود که این عوامل در نسخه موجود باشند و بعد از آن روند تحویل داروی تجویزی به صورت سیستماتیک انجام می شود این روند شامل مراحل زیر است :
- دریافت نسخه ( پذیرش ) دوره تکنسین داروخانه
- خواندن نسخه و بررسی درخواست های معالج دوره تکنسین داروخانه
- آماده نمودن داروهای نسخه دوره تکنسین داروخانه
- ثبت نسخه تحویلی در کامپیوتر به وسیله نرم افزارهایی که به این منظور تولید شده اند دوره تکنسین داروخانه
- نوشتن دستورات لازم بر رو برچسب های دارویی دوره تکنسین داروخانه
- تحویل دارو به بیمار دوره تکنسین داروخانه
ارائه اطلاعات دارویی ، توصیه و گفت و گو با بیمار که تحت عنوان مشاوره دارویی به آن عمل می گردد
روند نسخه پیچی
روند نسخه پیچی هرچه که باشد ، نتیجه مورد نظر آن تحویل داروی مناسب است که در بسته بندی مناسب و به همراه دستورات و توصیه های لازم به دست بیمار می رسد ، عوامل متعددی وجود دارند که در روند نسخه پیچی تاثیر می گذارند که یکی از این عوامل ، محیط فیزیکی داروخانه است .
باید در نظر داشته باشیم که روند نسخه پیچی صرفا به معنای تهیه و آماده سازی داروهای درخواستی در نسخه نیست و به همراه آن شامل مرحله مهم تری به نام ارائه اطلاعات درمانی به بیمار نیز می باشد .
در داروخانه هایی که نسخه پیچی صرفا شامل بر مرحله اول باشد ، نتیجه کار تبدیل کردن یک مرکز علمی به محلی برای خرید و فروش دارو و سایر ملزومات پزشکی می باشد .
بنابراین در یک نگاه کلی نسخه پیچی در داروخانه یعنی ایجاد ارتباط مستقیم کلامی با بیماران ، بررسی نیازهای درمانی آن ها ( شامل نسخه ای که به همراه دارند ) ، ارائه راهکارهای درمانی متناسب و عرضه درخواست های دارویی شخص به همراه اطلاعات لازم برای مصرف این داروها می باشد .
بدیهی است با چشم پوشی از هر کدام از این مراحل نمی توان انتظار داشت که یک داروساز یا تیم همراه او ، شیوه درست ارائه خدمات دارویی را اجرا کرده باشند .
امروزه با گسترش نقش داروسازان در ارائه خدمات درمانی به بیماران در محل داروخانه ، توقع می رود که داروساز آگاه به مجموعه ای از اطلاعاتی در زمینه بیماری ها ، شیوه ها و پروتکل های درمانی ، اطلاعات دارویی و حتی شیوه های تعامل مثبت با بیماران باشد .
برای آشنایی بیشتر با این موضوعات می خواهیم تمامی روند کار داروخانه را به تفکیک مورد بررسی قرار دهیم تا علاوه بر به جا آوردن صحیح توقعات بیماران ، بتوانیم به عنوان یکی از حلقه های درمان نقش مهم و بنیادی خود در درمان را ایفا کرده و امید به کسب جایگاه واقعی داروساز در کشورمان را هرچه بیشتر دست یافتنی تر نماییم .
ویدیو آموزش نسخه خوانی
چطور می توان در کوتاهترین زمان، سخت ترین نسخه ها را خواند؟
تعریف دارو
دارو ماده ایست که برای پیشگیری،تشخیص و یا درمان یک بیماری مصرف می شود
نام ها مختلف یک دارو
هر دارو ۴ نوع نام دارد که هر کدام از آنها مفهوم خاصی دارند .
- نام شیمیایی : نشان دهنده ساختار مولکول دارو است . مثلا نام شیمیایی سالبوتامول : آلفا۱-۱ و ۱دی متیل اتیل آمینو متیل-۴- هیدروکسی-۱و۳ بنزن دی متانول می باشد .
- نام رمز : وقتی دارویی کشف می شود تا زمانی که مراحل آزمایشگاهی و قانونی آن طی شده و اثر بخشی دارو کاملا اثبات شود با اسم رمز معرفی می گردد ،مثل SGH68.
- نام عمومی = ژنریک : اسم بین المللی یک دارو است که در تمام دنیا ، دارو به آن نام شناخته می شود ، مثل سالبوتامول . تقریبا همه داروها فقط یک نام ژنریک دارند.
- نام تجاری = Trade = Brand : اسمی است که هر کارخانه به طور مختص برای محصول خود انتخال و آنرا با نماد ® مشخص می نماید .
البته کارخانه موظف است نام ژنریک را حتما روی بسته بندی دارو ذکر کند . برای مثال برخی نام های تجاری سالبوتامول عبارتند از : Ventolin ، Ventalex ، Asthalin .
اختطارات دارو در نسخه خوانی
برخی اختصارات متداول در مورد نوع دارو:
| اصطلاح در نسخه و نسخه خوانی | دارو |
|
Syrup |
شربت |
| Susp | سوسپانسیون |
| Softgel | کپسول نرم |
| Softgel | کپسول |
| Tab | قرص |
| SprیاInh ۷ | اسپری |
|
Pom یاOint |
پماد |
| Supp | شیاف |
| Sachet | پودر بسته بندی |
|
DropیاColleg |
قطره |
| AmpیاVial | آمپول |
| Effervescent | جوشان |
| Sol | محلول |
علامت اختصاری دارو ها در نسخه خوانی
در نسخه ها پزشک علاوه بر شکل دارویی، نوع استفاده از داروها را معین میکند. مثلا آمپول ها وریدی یا عضلانی و یا موضعی استفاده شوند
| علامت اختصاری دارو | دارو |
| IM Intra Muscular | داخل عضلانی |
| IA Intra Articulal | داخل مفصل |
| IL Intra Lesional | داخل ضایعه |
| CS Sub Cutaneous | زیر پوستی |
| IV Intra Venous | داخل وریدی |
| Vag Vaginal | داخل واژن |
تعداد دفعات مصرف دارو در نسخه
| علامت اختصاری دفعات مصرف در نسخه | دفعات مصرف دارو |
| d یا daily | روزانه |
| Bd یا BID | دوبار در روز |
| QID | چهار بار در روز |
| TDS یا TID | سه بار در روز |
| h | به ساعت ذکر شده |
| Hs, qpm | شبانه |
| PRN | به هنگام نیاز یا به هنگام درد |
| q6h | هر شش ساعت |
| qod | یک روز در میان |
میزان وزن یا عدی دارو در غلظت خاص با علامت های زیر مشخص می شود که بعضی مواقع درساخت دارو های ترکیبی به ویژه پوست به کار می رود:
میزان وزن دارو در نسخه خوانی
| علامت اختصاری | میزان وزن |
| g | گرم |
| mg | میلی گرم |
| Mg | میکرو گرم |
| M | مولار |
| Mi | میلی لیتر |
لطفا به این موضوع دقت داشته باشید که زمان مصرف دارو یعنی اینکه دارو با غذا مصرف شود یا نه، بسیار مهم است. و دقت در موضوع ذکر شده در میزان جذب دارو یا عوارض گوارشی ناشی از مصرف دارو ها موثر می باشد. پزشک از اصطلاح p.c ( aftermeal ) یعنی بعد از غذا استفاده می کند. نکته: در نسخه پزشکان آمپول « Amp »، قرص « Tab » و شربت « Syp » شایع ترین کلمات اختصاری مورد استفاده می باشند.
علائم اختصاری مصرف دارو در نسخه خوانی
در نسخه نویسی علائم اختصاری زیر در نظر گرفته شود:
- ۱ انس (oz) : ۳۰ml(cc) مایع و ۳۰g جامد
- Tspقاشق چایخوری : ۵/۲ ml
- Tbspقاشق غذا خوری : ml ۱۵
- ۱qt : ۱۰۰۰ml
- gtt : drop
- hs : موقع خواب مصرف شود
- qAm : هر روز صبح
- Qs : مقدار کافی
- qhs : هر شب موقع خواب
نکته مهم در نسخه خوانی و آموزش نسخه خوانی
قطعا تکرار و تمرین مهمترین راه تسلط بر خواندن نسخه است.با این وجود کسی که به مبحث داروشناسی مسلط نباشد هرگز به نسخه خوان حرفه ای تبدیل نمی شود .
البته قابل ذکر هست که بسیاری از قوانین بیمه ها و داروهای تحت پوشش بیمه ها دائما در حال تغییر هست و از طریق الکترونیکی و سایت بیمه ها این تغییرات در دسترس داروخانه ها می باشد .
دقت داشته باشید که با شرکت در کلاس های نسخه خوانی و یا مطالعه ۱۰ باره ی کتاب ها و نرم افزارها و جزوه های مختلف ، بدون اینکه به تمرین و تکرار و خواندن نسخه پرداخته و مهمتر از اون مدتی بصورت کارآموز کار نکنید ، نخواهد توانست تا تسلط کافی بر موضوع داشته باشید .
فرایند نسخه خوانی
۱٫ مطالعه کامل مبحث داروشناسی
(آشنایی کامل با انواع داروها،دیکته داروها ،شکل های دارویی، اسامی دارو ها و گروه های دارویی) – بدون تسلط بر این موضوعات حقیقتا هرگز در کار در داروخانه به عنوان نسخه خوان موفق نخواهید بود ، شاید بپرسید چرا ؟؟؟ یک علت آن رو این طور بگویم که ؛ شما توانستید از روی نسخه داروی Losartan رو بخونید .
تا زمانی که ندانید این دارو از گروه داروهای ضد فشار خون هست ، باید تمام قفسه های داروخانه رو بگردید . زیرا در اکثر داروخانه ها تقریبا قریبا به ۱۰۰% داروها بر اساس گروه های دارویی چیده شده اند . یا برخی داروها با نام تجاری توسط پزشک تجویز می شوند .
بعنوان مثال Lozar که نام تجاری داروی Lozartan می باشد . شما باید بدانید که Lozar مربوط به این دارو هست که بتوانید به بیمار ارائه دهید و حتی آشنایی با املا و دیکته دارو که در تشخیص دارو بخصوص داروهایی که ناقص در روی نسخه نوشته می شوند بسیار مهم می باشد و … پس تسلط بر این مبحث کاملا ضروری و اولین قدم در نسخه خوانی است . علاوه بر موارد ذکر شده نکات دیگری نیز وجود دارد که میتواند شما را در بهبود قدرت نسخه خوانی کمک کند.
۲. خواندن نمونه نسخه های آموزشی
معمولا پس از کار کردن هرچند کوتاه در یک داروخانه خیلی سریع با دست خط پزشک های محدوده آشنا خواهید شد . اما برای شروع کار و دسترسی نداشتن به داروخانه جهت کار و یا کارورزی ، داشتن تعداد زیادی نسخه جهت تسلط ضروریست .
۳. کار در داروخانه که میتواند بصورت کارآموز نیز باشد
تا با سایر داروها ، نحوه قیمت زنی داروها ، قوانین بیمه ها و … بصورت عملی و از نزدیک آشنا شوید .
