آشنایی با گیاه وشا و خواص دارویی آن
معرفی گیاه وشا یا کندل
گیاه وشا در عربی به اشق یا اوشق معروف است. در زبان فارسی نیز علاوه بر کندل که اسم دیگر گیاه وشا می باشد، به نام های اشه اشک نیز معرفی می شود. همچنین در اروپا به آن گم آمونیاک می گویند. محل رویش گیاه وشا در اطراف قله دنا و اشترانکوه، سیستان و بلوچستان، مناطق زرند کرمان، کوه الوند، استان کهکلویه و بویر احمر، حوالی اصفهان و نوکواه می باشد.
صمغ وشا معمولا از شکاف دادن ساقه یا یقه این گیاه به وجود می آید. زیرا معمولا در قسمت یقه در ساقه این صمغ و شیره بیشتر از بقیه نواحی گیاه می باشد. همینطور برای شکاف دادن و درآوردن صمغ باید که پیش از گل دهی این کار صورت بگیرد. زیرا شیرابه یا همان صمغ وشا در این زمان بیشتر از اوقات دیگر در گیاه وجود دارد.
خواص درمانی گیاه وشا
گیاه وشا ( کندل ) صمغی است که از ریشه گیاهی به همین نام تولید می شود. وشا از گیاهان دارویی در ایران است که بیشتر رویشگاههای آن شهر یزد و زنجان و حوالی آن می باشد. وشا یک گیاه چند ساله با ساقه های علفی و شاخه های منشعب به رنگ سبز مایل به خاکستری است.
صمغ وشا را به علت بوی خوبی که دارد در اسپند می ریزند تا با دود کردن آن انرژی های منفی از فرد دور شود، و اثر چشم زخم نیز از بین برود. از جمله مهمترین خواص درمانی گیاه وشا ضد حساسیت بودن آن است. این گیاه با عوامل آلرژی زای فصلی مبارزه می کند و بهترین دارو برای حساسیت هایی نظیر کهیر می باشد. می توان از طریق شستشو و یا نوشیدن جوشانده وشا بیماری پوستی کهیر را رفع کرد.
مشخصات گیاه شناسی گیاه وشا
گیاه وشا (اُشتک) گیاهی است چند ساله، علفی و منفرد که دارای ساقه بلند و استوانه ای و شاخه های منشعب با رنگ سبز مایل به خاکستری می باشد. برگ های وشا رشته ای بوده و دارای ساقه ای به ارتفاع ۲۵۰- ۱۸۰ سانتیمتر می باشد که در ابتدا به رنگ کاهی سبزفام و سپس به رنگ قهوه ای فام می باشد و جوانه زنی این گیاه از نیمه دوم اسفند و گلدهی آن از اواِیل اردبِهشت تا اواخر اردبیهشت و محصول دهی آن اواخر اردبیهشت تا مرداد می باشد.
میوه ی گیاه وشا مستطیلی پهن به رنگ قهوه ای- بنفش است که در ابتدا کرک آلود و سپس بدون کرک است. همچنین ریشه ی ای ۴-۳ساله این گیاه دارای مغز سفید رنگ است. وشا از ترشح ساقه و ریشه گیاه بدست می آید که حالت شیره ای شیری رنگ جریان داشته که به اشه اشک و کندل مى گویند و فرنگیھا به آن “گم امونیاک ” گویند.این ترشح بر اثر گزش حشرات و با ایجاد زخم و خراش تحت اثر عوامل مختلف طبیعی یا وارد آوردن خراش و زخم توسط ابزارهای مخصوص از پوست ساقه و یا ناحیه یقه گیاه به خارج ترشح می شود.
همچنین این صمغ را از گیاه دیگری به نام کمای اسب می گیرند اما مشخص نیست که خواص هردو یکی باشد. وشا بومی آسیا مرکزی ، ایران و روسیه شمالی است و در ایران می توان آن را در استان یزد، در روستای علی آباد چهل گزی مشاهده نمود.
خواص درمانی گیاه وشا
طبع گیاه وشا گرم وخشک می باشد.
- رفع حساسیت : گیاه وشا در رفع حساسیت اثر قطعى داشته و در صنعت داروسازى از وشا فراورده ھاى بسیارى جھت جلوگیرى و درمان حساسیت ،برنشیت مزمن ، تنگى نفس (آسم ) و امراض ریوى استفاده می گردد.
- رفع کھیر دارویى : وشا در رفع کهیر بسیار مفید می باشد.
- ضد کرم روده : نوشیدنو خوردن این گیاه ضدکرم بوده و رطوبت معده را از بین مى برد.
- درمان صرع (ھیسترى ) : خوردن گیاه وشا با عسل به درمان صرع کمک نموده و برای و زھکشى رطوبات سینه مفید است .
- مسھل : خوردن وشا به مقدار کم بعد از داروھاى مسھل بر طرف کننده و مضار آنھا مى باشد .
- مسکن درد کمر و عرق النساء (سیاتیک )
- نرمی مفاصل : از ضماد وشا با سرکه استفاده گردد.
- رفع کک و مک و آثار سیاه پوست
- رفع شوره سر : وشا را با کمى حنا مخلوط کرده و به سر بمالید.
- رفع رطوبت چشم و جوش پلک : سرمه کردن صمغ وشا برای رفع رطوبت چشم و جوش پلک مفید می باشد.
- از بین بردن گوشت زیادى و رویاندن گوشت تازه : ضماد وشا جھت از بین بردن گوشت زیادى و رویاندن گوشت تازه مفید می باشد.
- محرک سرفه : این گیاه محرک سرفه بوده و ھمراه با خلط سفت منظور شده است.
- اثرات ضدمیکروبى : روغن این گیاه دارای اثرات ضدمیکروبى می باشد.
- دفع کننده سنگھای مجاری ادراری
- دفع کننده کرمھای دستگاه گوارش
- خارج کننده جنین
- ضد اسپاسم
- خلط آور
- معرق
- قاعده آور
- پاک کننده عروق
ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه وشا
ترکیبات شیمایی موجود در گیاه وشا ۶۰% تا ۷۰ اسانس (شامل فرولن و استات لینالیل) ،۲۲ % صمغ، اسید سالیسیلیک آزاد، رزین و کومارین ھاست .
موارد احتیاطی و منع مصرف گیاه وشا
مصرف بیش از اندازه ی این گیاه براى معده مضرر است.
نکات بیشتر درباره گیاه وشا
- از گیاه وشا در کارخانجات فرانسه برای تولید چسب و لوازم آرایشی استفاده می گردد.
- وشا از نظر خواص درمانی مشابه آنغوزه و باریجه است .
بیشتر بخوانید:
درمان عفونت ریه در منزل با گیاهان دارویی
گیاهان دارویی شادی آور و انرژی بخش در طب سنتی کدامند؟!
