آشنایی با موارد مصرف و عوارض پروپانتلین

معرفی داروی پروپانتلین

پروپانتلین (Propantheline) به عنوان داروی کمکی در درمان زخم های گوارشی و اختلالات گوارشی ناشی از اسپاسم عضلات صاف معدی-روده ای مصرف می شود.

مکانیسم اثر پروبانتلین

این دارو به طور رقابتی گیرنده های موسکارینی را مسدود کرده و باعث مهار حرکات عضله صاف و کاهش ترشحات معده می گردد.

فارماکوکینتیک پروبانتلین

• جذب: فقط حدود 25-10 درصد پروپانتلین جذب می‌شود (میزان جذب در بین افراد متفاوت است).
• پخش: از سد خونی – مغزی عبور نمی‌کند. بجز مورد گفته شده اطلاعات کمی در مورد انتشار دارو معلوم شده است.
• متابولیسم: به میزان قابل توجهی در قسمت فوقانی روده کوچک و کبد متابولیزه می‌شود.
• دفع: داروی جذب شده به صورت متابولیت و تغییر نیافته از راه ادرار دفع می‌شود.

موارد و مقدار مصرف پروبانتلین

درمان کمکی در زخم گوارشی، سندرم روده تحریک پذیر و سایر اختلالات گوارشی؛ برای کاهش حرکات دوازدهه طی اعمال تشخیصی رادیولوژیک.

بزرگسالان: مقدار 15 میلی‌گرم سه بار در روز قبل از غذا و 30 میلی‌گرم به هنگام خواب، تا مقدار 60 میلی‌گرم چهار بار در روز مصرف می‌شود.

• بیماران سالخورده: مقدار 7.5 میلی‌گرم سه بار در روز قبل از غذا مصرف می‌شود.
• کودکان: مقدار مصرف دارو به عنوان ضد اسپاسم ، mg/kg/day 3-2 در مقادیر منقسم هر 6-4 ساعت و هنگام خواب است.
• مقدار مصرف دارو به عنوان ضد ترشح، mg/kg/day 1.5 در مقادیر منقسم هر 8-6 ساعت است.

مصرف پروبانتلین در بارداری و شیردهی

پروبانتلین در گروه c داروها قرار دارد. برای دارو های گروه C در دوران بارداری مطالعات در حیوانات نشان داده است که دارو های گروه C روی جنین اثرات جانبی دارد ولی مطالعات کافی در مورد انسان در دست نیست؛ با این حال منافع استفاده از دارو در زنان حامله ممکن است در مقابل خطرات احتمالی آن بیشتر باشد؛ یا هیچ گونه مطالعه ای در حیوانات و یا مطالعات کافی در انسان موجود نیست.

مصرف در شیردهی: پروپانتلین ممکن است در شیر ترشح شده و احتمالاً موجب مسمومیت شیرخوار شود. از مصرف این دارو در دوران شیردهی باید خودداری کرد. پروپانتلین ممکن است تولید شیر را کاهش دهد.

مصرف پروبانتلین در سالمندان و کودکان

مصرف در سالمندان: پروپانتلین در بیماران سالخورده باید با احتیاط تجویز شود. مقدار مصرف کمتر توصیه می‌شود. افراد سالمند به استئوپروز ناشی از این دارو در مصرف طولانی مدت حساس ترند.

مصرف در کودکان: مصرف طولانی مدت آدرنوکورتیکوئیدها یا کورتیکوتروپین ممکن است موجب مهار رشد و بلوغ در کودکان و نوجوانان شود.

عوارض جانبی پروبانتلین

احتمال بروز افزایش حرارت بدن در مصرف این دارو در مناطق گرمسیر یا در صورت فعالیت شدید بدن وجود دارد، از عوارض شایع این دارو می توان از یبوست، احساس نفخ، کاهش تعریق، خشکی دهان، سردرد و نبض سریع نام برد.

موارد منع مصرف پروبانتلین

مصرف همزمان پروبانتلین با ضد اسیدها جذب خوراکی ضد کولینرژیکها را کاهش می‌دهد. پروپانتلین باید حداقل به فاصله یک ساعت قبل از ضد اسیدها مصرف شودسردرد، بی خوابی، خواب آلودگی، سرگیجه، کانفیوژن یا هیجان (در بیماران سالخورده)، عصبانیت، ضعف. قلبی ـ عروقی: طپش قلب ، تاکیکاردی.

تداخلات دارویی پروبانتلین

دفع ادراری پروپانتلین در صورت استفاده از داروهای قلیایی کننده ادرار از جمله استازولامید به تاخیر می افتد. در صورت مصرف این دارو با آمانتادین، ‌ضد افسردگی های سه حلقه ای، داروهای ضد هیستامینی، سایر داروهای ضدموسکارینی، دیسوپیرامید، هالوپریدول و تیوگزانتین ها اثر ضدموسکارینی آنها تشدید می گردد. ضداسیدها و داروهای ضد اسهال جاذب، جذب این دارو را کاهش می دهند. مصرف همزمان این دارو با داروهای ضد درد مخدر شبه تریاک ممکن است منجر به افزایش خطر یبوست شدید، انسداد و فلج روده ها و یا احتباس ادرار شود.

• مصرف همزمان پروبانتلین با داروهایی که اثر ضد کولینرژیک دارند، ممکن است موجب بروز مسمومیت اضافی شود.
• کاهش جذب گوارشی بسیاری از داروها (مثل لوودوپا و کتوکونازول) بعد از مصرف ضد کولینرژیکها گزارش شده است.
• مصرف همزمان پروبانتلین با مکملهای پتاسیم باید با احتیاط صورت گیرد، زیرا ممکن است احتمال بروز زخمهای گوارشی ناشی از مصرف پتاسیم افزایش یابد.
• پروپانتلین ممکن است جذب آتنولول و در نتیجه اثرات آن را افزایش دهد.
• پروپانتلین ممکن است باعث افزایش سطح دیگوکسین شود.

مسمومیت با پروبانتلین و درمان آن

تظاهرات بالینی: نشانه‌های شبه کورار و اثرات محیطی مانند سردرد، مردمکهای گشاد و غیر فعال در مقابل نور، تاری دید، برافروختگی، گرمی و خشکی پوست، خشکی مخاطها، اختلال بلع، کاهش یا فقدان صداهای روده، احتباس ادرار، افزایش حرارت بدن، تاکیکاردی، افزایش فشار خون، افزایش تنفس.

درمان: عمدتاً شامل اقدامات علامتی و حمایتی بر حسب نیاز است. در صورت هوشیار بودن بیمار ، با واداشتن بیمار به استفراغ (یا شستشو) محتویات معده را تخلیه کرده و به دنبال آن مسهل و ذغال فعال برای جلوگیری از جذب بیشتر دارو تجویز می‌کنند. در موارد شدید ، فیزوستیگمین را می‌توان به منظور انسداد اثرات ضد موسکارینی پروپانتلین تجویز کرد. برای درمان شوک، در صورت لزوم مایعات به بیمار داده می‌شود. در صورت بروز احتباس ادرار، به کارگیری سوند ادراری ممکن است ضروری باشد.

هشدار ها در مورد مصرف پروبانتلین

1. در بیماران سالخورده احتمال بروز اختلال حافظه، هیجان، آشفتگی، خواب آلودگی یا اغتشاش شعور وجود دارد.
2. به دلیل بروز خشکی دهان احتمال بروز پوسیدگی دندانها، در مصارف طولانی مدت وجود دارد.
3. در بیماری های انسدادی روده،‌ آشالازی و تنگی پیلور،‌گلوکام با زاویه باریک، التهاب مری ناشی از برگشت محتویات معده به مری، احتباس ادرار و بزرگی پروستات با احتیاط مصرف گردد.

توصیه های دارویی پروبانتلین

1. برای افزایش جذب، این دارو، 1-5/0 ساعت قبل از غذا مصرف گردد.
2. احتمال افزایش حساسیت چشمها به نور و بروز خشکی دهان وجود دارد.
3. در هوای گرم یا در صورت فعالیت شدید بدنی احتمال افزایش دمای بدن وجود دارد.

ملاحظات اختصاصی در مصرف پروبانتلین

علاوه بر ملاحظات مربوط به تمام ضد کولینرژیکها، رعایت موارد زیر نیز توصیه می‌شود:
1 – برای درمان سندرم زولینگر – الیسون ، این دارو ممکن است با یک داروی مهار کننده گیرنده H2 هیستامین به کار رود.
2 – مقدار مصرف پروپانتلین را می‌توان تا بروز اثر درمانی دارو یا غیر قابل تحمل شدن عوارض جانبی آن افزایش داد.

نکات قابل توصیه به بیمار هنگام مصرف پروبانتلین

1 – قرصها را به صورت کامل ببلعید و از خرد کردن و جویدن آن اجتناب کنید.
2 – دارو را باید 30 تا 60 دقیقه قبل از غذا مصرف نمود.
3 – در انجام کار با ماشین آلات و رانندگی باید احتیاط نمود ، زیرا دارو ممکن است اثرات خواب آوری داشته باشد.
4 – در صورت بروز بثورات پوستی ، گر گرفتگی یا درد چشم به پزشک اطلاع دهید.

بیشتر بخوانید:

فواید و عوارض قرص نکسیوم برای درمان ریفلاکس معده

آشنایی با شربت معده گاویسکون و عوارض آن

معرفی امپرازول،مورد استفاده،عوارض،موارد منع مصرف

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم