آشنایی با موارد مصرف و عوارض جانبی قرص سیتریزین

معرفی قرص سیتریزین

سیتریزین (Cetirizine) به دسته داروهای ضد حساسیت (آنتی هیستامین) تعلق دارد. این دارو با جلوگیری از اثر هیستامین که به طور طبیعی در واکنش به مواد حساسیت زا در سلول های بدن تولید و آزاد می شود، علائم حساسیت (عطسه، خارش، آبریزش چشم و بینی، کهیر و…) را تسکین می‌دهد.

سیتریزین از دسته داروهایی است که می‌توان آن را بدون نسخه از داروخانه تهیه نمود. قرص و کپسول این دارو برای بزرگسالان و فرم شربت آن برای کودکان مناسب می باشد. البته مصرف این دارو در کودکان کمتر از دو سال مناسب نیست و توصیه نمی شود.

مکانیسم اثر قرص سیتریزین

اثرات آنتی هیستامین سیتریزین به علت رقابت با هیستامین دراتصال به گیرنده H1 است. کاربرد آن در کاهش علائم ناشی از آسم آلرژیک ممکن است به دلیل جلوگیری از اثرات انقباضی هیستامین بر برونش ها باشد.اثرات آنتی هیستامین این دارو به علت رقابت با هیستامین دراتصال به گیرنده H1 است. کاربرد آن در کاهش علائم ناشی از آسم آلرژیک ممکن است به دلیل جلوگیری از اثرات انقباضی هیستامین بر برونش ها باشد

فارماکوکینتیک قرص سیتریزین

حداکثر اثر دارو یک ساعت بعد از مصرف ظاهر می شود. درصورت مصرف با غذا سرعت جذب دارو کاهش می یابد.

پیش از مصرف قرص سیتریزین

1. در صورت بارداری، تصمیم بارداری یا شیردهی حتماً پزشک خود را در جریان قرار دهید.
2. در صورت ابتلا به هرگونه نقص کلیوی حتماً پزشک خود را مطلع نمایید زیرا ممکن است با توجه به شرایط کلیوی، نیاز به تغییر مقدار مصرف دارو داشته باشید.
3. در صورت سابقه یا ابتلا به صرع و بیماری خونی پورفیری، پزشک خود را مطلع نمایید.
4. لیست کاملی از سایر داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید تا در صورت نیاز به تنظیم مجدد داروها، اقدامات لازم صورت بگیرد.
5. در صورت سابقه حساسیت به سیتریزین و یا هر یک از داروهای ضد حساسیت، به پزشک یا داروساز اطلاع دهید.

نحوه صحیح مصرف قرص سیتریزین

• مقدار مصرف پیشنهادی سیتریزین به صورت معمول برای بزرگسالان و افراد بالای ۱۲ سال ۱۰ میلی گرم یک بار در روز ، برای کودکان ۶ تا ۱۱ سال ۵ میلی گرم دو بار در روز و برای کودکان ۲ تا ۵ ساله ٢/۵ میلی گرم دو بار در روز می باشد.
• به دلیل اینکه کودکان به عوارض آرام بخشی و خواب آوری این دارو حساسیت بیشتری دارند، در صورتی که از فرم شربت این دارو برای کودک استفاده می نمایید، لازم است مقدار مصرف را به صورت دقیق در هر نوبت با توجه به سن کودک اندازه گیری نمایید.
• مصرف این دارو با غذا تداخلی ندارد و می توانید آن را قبل یا پس از غذا همراه با یک لیوان آب مصرف نمایید.
• در صورت فراموشی یک نوبت مصرف دارو جای نگرانی نیست و می‌توانید نوبت بعدی را در صورت نیاز مصرف نمایید اما از دو برابر نمودن مقدار مصرف در یک نوبت خودداری نمایید.

موارد و مقدار مصرف قرص سیتریزین

الف) رینیت آلرژیک فصلی.

• بزرگسالان و کودکان 6 سال یا بزرگتر :5 تا 10 میلی گرم خوراکی یک بار در روز.
• کودکان 2 تا 5 سال:2.5 میلی گرم خوراکی یک بار در روز. حداکثر دوز خوراکی 5 میلی گرم می باشد.

ب) رینیت آلرژیک perennial، کهیر مزمن.

• بزرگسالان و کودکان 6 سال یا بزرگتر :5 تا 10 میلی گرم خوراکی یک بار در روز.
• کودکان 6 ماه تا 5 سال:2.5 میلی گرم خوراکی یک بار در روز. در کودکان 1 تا 5 سال ممکن است تا حداکثر دوز 5 میلی گرم در روز در 2 دوز منقسم افزایش پیدا کند.

پ ) مقدار مصرف در نارسایی کلیه یا کبد:

• برای بزرگسالان و کودکان 6 سال یا بزرگتر که همودیالیز می شوند، آنهایی که نارسایی کبدی دارند و آنهایی که کلیرانس کراتینین کمتر از ml/min 31 دارند، دوزاژ روزانه 5 میلی گرم به صورت خوراکی می باشد.
• در کودکان زیر 6 سال که نارسایی کبدی یا کلیوی دارند، مصرف نشود.

مصرف قرص سیتریزین در دوران بارداری و شیردهی

این دارو معمولا در دوران حاملگی خطری برای جنین ندارد و مصرف ستیریزین در دوران بارداری مانعی ندارد ولی توجه داشته باشید که در موقع تجویز پزشک ، حامله بودن خود را به پزشک اطلاع دهید و در صورت صلاح دید پزشک ، از این دارو در دوران بارداری استفاده نمایید.

داروی ستیریزین از طریق شیر مادر وارد بدن شیر خوار خواهد شد و ممکن است برای نوزاد شما مضر باشد . از مصرف این دارو در دوران شیردهی اکیدا خوداری کرده و فقط در صورت صلاح دید پزشک متخصص ، از داروی ستیریزین در دوران شیردهی استفاده نمایید.

فراموش کردن مصرف قرص سیتریزین

به محض اینکه آن را به یاد آوردید، دوز فراموش شده را مصرف کنید. اگر تقریبا زمان بعدی مصرف شما نزدیک است وعده قبلی را مصرف نکنید بنابراین صبر کنید تا وقتی که زمان مصرف بعدی برسد و میزان دارو را اضافی نکنید.

مصرف بیش از حد قرص سیتریزین

1. اگر فکر می کنید بیش از حد این دارو را مصرف کرده اید به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانس باشید.
2. از اثرات استفاده زیاد این دارو ممکن است احساس بی قراری یا عصبانیت بکنید و پس از آن احساس کسل کننده ای داشته باشید.
3. به دکتر بگویید که اگر به طور منظم از دارو های دیگری که شما را خواب آلوده می کند مصرف می کنید (از قبیل دیگر سرماخوردگی ها یا داروی حساسیت زا، داروی مسکن درد، قرص های خواب آور و دارو برای تشنج، افسردگی، اضطراب و غیره). خواب آلودگی نیز به مصرف ناشی از ستیریزین اضافه می شود.
4. از عوارض جانبی سیتریزین این است که تفکر یا پاسخدهی شما را مختل می کند. مراقب باشید، اگر شما رانندگی می کنید و یا هر کاری که نیاز به دقت بیشتر دارد.
5. از نوشیدن الکل اجتناب کنید، این می تواند برخی از عوارض جانبی ستیریزین را افزایش دهد.
6. متوقف کردن دارو: هر وقت که خواستید می توانید از ادامه مصرف دارو دست بکشید.

توصیه ها در رابطه با مصرف قرص سیتریزین

• مصرف داروهای ضد حساسیت مانند سیتریزین معمولاً کوتاه مدت است و نیاز به ادامه مصرف دارو پس از کنترل علایم حساسیت نمی باشد.
• با وجود اینکه سیتریزین از نسل جدید داروهای ضد حساسیت می باشد و اثر خواب آوری کمتری نسبت به داروهای قدیمی تر دارد، اما همچنان در برخی افراد ایجاد گیجی و خواب آلودگی می نماید لذا در صورتی که شما جزء این دسته از افراد هستید، در مدت مصرف این دارو از رانندگی و کار با ابزاری که نیاز به احتیاط بیشتری دارند، خودداری نمایید.
• مصرف همزمان فرآورده‌های الکلی با این دارو می‌تواند عوارض خواب آوری و گیجی آن را تشدید نماید که در بعضی افراد می تواند خطرناک باشد.
• در صورتی که انجام قصد عمل جراحی یا هرگونه پروسه درمانی یا آزمایش (خصوصاً تست آلرژی ) را دارید درمانگر خود را در جریان مصرف این دارو قرار دهید تا در صورت نیاز، مصرف این دارو در زمان مناسب قطع گردد.
• در هنگام خرید هرگونه دارو یا فرآورده مکمل از داروخانه، داروساز خود را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.همچنین در صورتی که این دارو را به عنوان داروی بدون نسخه از داروخانه تهیه می نمایید، حتماً با داروساز مشورت نمایید تا از مناسب بودن آن برای شرایط خود اطمینان حاصل کنید.

عوارض ناخواسته دارویی قرص سیتریزین

1. احساس خستگی، خواب آلودگی و گیجی از عوارض شایع داروهای ضد حساسیت می باشد. در صورت بروز این علائم از رانندگی و کار با ابزار خطرناک بپرهیزید و از فراورده های الکلی استفاده نکنید.
2. در صورت بروز خشکی دهان از آدامس یا آب نبات های فاقد قند استفاده نمایید.
3. سردرد می تواند از عوارض مصرف این دارو باشد. در صورت بروز این عارضه مایعات مقدار کافی مصرف نمایید و از داروسازتان جهت معرفی داروی ضد درد مناسب شرایط خود کمک بگیرید.
4. در صورتی که سردرد ادامه دار یا شدید شد به پزشک مراجعه نمایید.
5. در صورت احساس تهوع یا دل درد، از وعده های غذایی سبک استفاده کنید و از مصرف غذاهای پرچرب پر ادویه بپرهیزید.
6. بروز اسهال خفیف به ویژه در کودکان می‌تواند از عوارض مصرف این دارو باشد که معمولاً خود به خود رفع می گردد. با این حال لازم است که آب و مایعات به مقدار کافی مصرف نمایید.
7. در صورت احساس گلودرد، حساسیت بینی و هرگونه تشدید علائم سرماخوردگی در کودکان با پزشک صحبت نمایید.

موارد منع مصرف و احتیاط در مصرف قرص سیتریزین

• منع مصرف :در حساسیت مفرط به دارو یا هیدروکسی زین
• احتیاط :نقص عملکرد کلیه

تداخلات دارویی قرص سیتریزین

در صورتی که از داروهای زیر استفاده می کنید به پزشک خود اطلاع دهید

• داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد اضطراب
• داروهای مورد مصرف در درمان اختلالات روانی
• داروهای ضد تشنج
• سایر داروهای مورد استفاده برای سرماخوردگی یا آلرژی ها
• داروهای خواب آور
• آرامبخش ها
• ترانکلیزرها
• تئوفیلین

توجهات پزشکی – پرستاری هنگام مصرف قرص سیتریزین

• عدم دسترسی به اطلاعات کافی در مورد امکان سوء استفاده یا بروز وابستگی با مصرف دارو.
• قطع دارو ٤ روز قبل از انجام آزمون های تشخیصی پوست . امکان تغییر جواب مثبت آزمون های پوست .
• عدم دسترسی به اطلاعات کافی در مورد استفاده مطمئن و موثر از دارو درکودکان پایین تر از ٦ سال .
• پرهیز از انجام فعالیت هایی که نیاز به هوشیاری دارند.
• امکان کاهش خواب آلودگی با مصرف چای یا قهوه .

نکاتی که در ارتباط با مصرف قرص سیتریزین باید بدانید

1. سیتریزین برای کودکان زیر دو سال مناسب نمی‌باشد.
2. چنانچه به بیماری‌های مزمن کبد مبتلا هستید از این دارو استفاده نکنید.
3. اطلاعاتی مبنی بر بروز وابستگی و سوءمصرف با سیتریزین وجود ندارد.
4. اگر مبتلا به صرع هستید یا در معرض تشنج قرار دارید باید قبل از مصرف قرص سیتریزین با پزشک خود مشورت کنید.
5. از مصرف این قرص در دوران حاملگی باید خودداری شود. اگرچه استفاده تصادفی این دارو توسط زن حامله هیچ گونه تاثیر مضری برای جنین ندارد. با این وجود مصرف این دارو باید قطع گردد.
6. در طول دوران شیردهی نباید از این قرص استفاده کنید زیرا ماده سیتریزین وارد جریان شیر مادر می‌شود.
7. حداکثر اثر دارو یک ساعت بعد از مصرف ظاهر می‌شود. در صورت مصرف با غذا سرعت جذب دارو کاهش می‌یابد.
8. می‌توانید از قرص‌های سیتریزین قبل یا بعد از غذا استفاده کنید. همچنین می‌توانید این قرص را با استفاده از یک لیوان نوشیدنی یا آب مصرف کنید.
9. اگر هر یک از علایم عوارض قرص سیتریزین که در ادامه عنوان شده است ادامه یافت یا برای شما مشکلاتی ایجاد کرد بهتر است پزشک و یا متخصص خود را در جریان قرار دهید.
10. مصرف قهوه و چای می‌تواند از گیجی ناشی از دارو بکاهد.
11. اگر با مصرف دارو خواب‌آلودگی روی دهد، از انجام فعالیت‌های مخاطره‌آمیز خودداری کنید.

سایر داروهای هم خانواده سیتریزین

بیشتر بخوانید:

حساسیت به پنی سیلین و راههای درمان آن

حساسیت پلک چشم و روشهای درمان آن

آشنایی با داروی ضد حساسیت پزودوافدرین

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم