آشنایی با موارد مصرف قرص فروتب

معرفی قرص فروتب

فروتب (FEROTAB) نام تجاری داروی فروس سولفات است که برای درمان و پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن مورد استفاده قرار می گیرد.

آنمی فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی است و زمانی اتفاق می افتد که ذخیره آهن دربدن کاهش می یابد. بدن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز خون است که اکسیژن را از ریه‌ها به سایر قسمت‌های بدن می‌رساند. هنگامی که گلبول‌های قرمز و یا هموگلوبین کافی در خون وجود نداشته باشد، فرد دچار آنمی می شود.

بطور کلی آهن در بدن انسان در گلبول قرمز، مغز استخوان و کبد ذخیره شده است که بیشترین مقدار آن در گلبول قرمز ذخیره شده است. آهن بصورت فریتین در سلول ها ذخیره می شود. 80 درصد مقدار آهن مورد نیاز بدن از طریق تخریب گلبول های قرمز و 20 درصد از طریق جذب از دستگاه گوارش تامین می شود. تنها راه دفع آهن از طریق قاعدگی در خانم ها می باشد.

موارد مصرف فروتب

الف) درمان کمبود آهن.
ب) پیشگیری از کم خونی ناشی از کمبود آهن.

مکانیسم اثر فروتب

آهن‌ در ساخت‌ میوگلوبین‌ عملی‌ مشابه‌ دارد و همچنین‌ به‌عنوان‌ کوفاکتور چندین‌ آنزیم‌ اساسی‌، مانندسیتوکروم‌، نقش‌ دارد. آهن‌ برای‌ متابولیسم‌ کاتکول‌آمین‌ و عملکرد صحیح‌ نوتروفیلها نیز ضروری‌ است‌.

آهن‌ موجود در غذا یا مکملهای‌ غذایی‌، پس‌ از مصرف‌ خوراکی‌،به شکل‌ آهن‌ دو ظرفیتی‌ از سلولهای‌ مخاطی‌عبور کرده‌ و به‌ ترانسفرین‌ پیوند می‌یابد. دراین‌ حالت‌، آهن‌ برای‌ ساخت‌ گلبولهای‌ قرمز،به‌ مغز استخوان‌ منتقل‌ می‌شود.

فارماکوکینتیک فروتب

• جذب: در تمام طول دستگاه گوارش جذب می‌شود ، ولی جذب عمده آن از دوازدهه و ابتدای ژوژ نوم است. در افراد سالم تا حدود 10 درصد آهن و در بیماران مبتلا به کمخونی ناشی از کمبود آهن، تا 60 درصد آهن جذب می‌شود. غذا ممکن است جذب این دارو را 50-33 درصد کاهش دهد.
• پخش: از طریق سلولهای مخاطی دستگاه گوارش به داخل خون منتقل می‌شود و در آنجا بلافاصله به یک پروتئین حامل (ترانسفرین ) ‌پیوند می‌یابد و برای شرکت در ساختمان هموگلوبین به مغز استخوان برده می‌شود. پیوند آهن به پروتئین بسیار زیاد است.
• متابولیسم: با تخریب هموگلوبین، آهن آزاد ولی ذخیره شده و دوباره توسط بدن استفاده می‌شود.
• دفع: افراد سالم در روز به میزان کمی آهن از دست می‌دهند. مردان و زنان یائسه حدود mg/day 1 و زنان دیگر حدود mg/day 5/1 آهن از دست می‌دهند. از دست دادن آهن معمولاً از طریق ناخنها ، مو، مدفوع و ادرار است. مقادیر بسیار جزئی از طریق صفرا و تعریق از دست می‌رود.

موارد و مقدار مصرف فروتب

الف) درمان کمبود آهن.

• بزرگسالان: mg 200-100 آهن المنتال سه بار در روز ـ مقدار مصرف، برحسب نیاز و تحمل بیمار، به تدریج تا 300 میلی‌گرم چهار بار در روز افزایش می‌یابد.
• کودکان 12-2 سال- mg/kg 3 روزانه به‌صورت منقسم 4-3 بار در روز.
• کودکان 6 ماه تا 2 سال- تا mg/kg6 در روز به صورت منقسم (4-3 بار در روز).
• بیماران مسن ممکن است دوز بالاتری نیاز داشته باشند.

ب) پیشگیری از کم خونی ناشی از کمبود آهن.

• بزرگسالان: مقدار mg/day 300 از راه خوراکی مصرف می‌شود.
• کودکان- مقدار mg/kg/day 5 در مقادیر منقسم مصرف می‌شود.

مصرف فروتب در دوران بارداری و شیردهی

گروه A : در این گروه از داروها، مطالعات کافی روی زنان باردار انجام شده‌است و نتایج حاصل از مطالعات بیانگر عدم مشاهدهٔ خطر در سه ماهه اول بارداری بر روی جنین است. به این گروه از دارو، دارهای مجاز در دوران بارداری گویند.

مصرف فروتب در شیردهی: مصرف داروهای مکمل آهن معمولاً در زنان شیرده توصیه می‌شود. هیچ‌گونه عوارض جانبی گزارش نشده است.

عوارض جانبی فروتب

فروتب یا فروس سولفات ممکن است برای بعضی افراد مناسب نباشد و در نتیجه ممکن است عوارض جانبی بر روی آنها برجای گذارد. در این بخش فهرستی از عوارض جانبی آن نشان داده می‌شود.

آلرژی

فروتب می‌تواند موجب بروز واکنش آلرژیک در بعضی افراد شده و منجر به بروز بثورات پوستی یا خارش پوست شود. همچنین ممکن است با تورم صورت، داخل دهان و لبها ارتباط داشته باشد.

تغییر رنگ

دیگر عارضه جانبی این مکمل تغییر دادن رنگ ناخن، لب و کف دست است. این نواحی از بدن به رنگ متمایل به آبی درمی‌آیند.

مدفوع تیره

مصرف فروتب می‌تواند موجب تیره شدن بسیار یا حتی سیاه شدن مدفوع فرد گردد. این امر در اکثر موارد به دلیل وجود آهن در این مکمل‌ها است.

مشکلات گلو

فروتب می‌تواند بلع غذا و یا آب را با مشکل مواجه ساخته و همچنین می‌تواند موجب بروز درد خفیف تا شدید در گلو در حین عمل بلع شود.

خستگی و تنگی نفس

فرد ممکن است تمام مدت احساس خستگی کرده و حتی در برخی موارد احساس خواب آلودگی نماید. همچنین ممکن است موجب بروز تنگی نفس و نفس نفس زدن شود.

مشکلات معده

دیگر عوارض جانبی فروتب ، سوء هاضمه، معده درد شدید و استفراغ را شامل می‌شود. فرد همچنین ممکن است وجود خون در مدفوع را تجربه کرده و در صورت مصرف بیش از حد آن دچار اسهال شود.

سایر مشکلات

عوارض جانبی خطرناک فروتب، تشنج و بی نظمی در ضربان قلب را شامل می‌شود. همچنین ممکن است بر روی پوست اثر گذاشته و آن را رنگ پریده‌تر از حد معمول نماید.

به منظور جلوگیری از بروز این مشکلات، بسیار اهمیت دارد که پیش از شروع به مصرف این دارو با پزشک خود مشورت نمایید. همچنین پزشک خود را از عوارض و بیماریهایی که در گذشته به آنها مبتلا بودید مطلع سازید خصوصاً در صورتی که دچار سندرم آهن بیش از حد، پورفیری، آنمی همولیتیک و تالاسمی بوده‌اید و یا در صورتی که انتقال خون انجام داده و یا الکلی می‌باشید، بسیار ضروری است که پزشکتان از آنها اطلاع داشته باشد.

تداخلات دارویی فروتب

1. اسیدآسکوربیک (ویتامین C) جذب فروتب را افزایش می‌دهد.
2. داروهای ضداسید، کلسیترامین، عصاره لوزالمعده و ویتامین E جذب سولفات فرو را کاهش می‌دهند (مصرف این داروها باید با فاصله 2-1 ساعت از یکدیگر صورت گیرد.).
3. در صورت مصرف همزمان با داکسیسایکلین، ممکن است جذب فروتب دچار اختلال شود، حتی اگر زمان نوبت مصرف این دو دارو از هم فاصله داشته باشد.
4. کلرامفنیکل پاسخ به درمان با آهن را به تأخیر می‌اندازد.
5. مصرف همزمان با تتراسیکلین، جذب هر دو دارو را مهار می‌سازد. مصرف تتراسیکلین باید سه ساعت بعد یا دو ساعت قبل از مصرف آهن باشد.
6. فروتب جذب پنیسیلامین را کاهش می‌دهد. این داروها باید با فاصله حداقل دو ساعت از یکدیگر مصرف شوند.
7. فروتب می‌تواند جذب لوودوپا، متیلدوپا، لووتیروکسین، پنی‌سیلین آمین و کینولونها را کم کند، بنابراین با حداقل 2 ساعت فاصله مصرف شود.

مسمومیت با فروتب و درمان

تظاهرات بالینی: مقدار کشنده آهن mg/kg 250-200 است. مرگ با مصرف مقادیر کمتر دارو نیز اتفاق افتاده است. نشانه‌های مسمومیت ممکن است بعد از مصرف mg/kg 60-20 آهن بروز کنند. علائم بالینی مصرف بیش از حد دارو ممکن است به ترتیب زیر بروز کنند:

حدود 8-5/0 ساعت بعد از مصرف دارو، لتارژی، تهوع و استفراغ، مدفوع سبز و بعد سیاه قیری، نبض ضعیف و سریع، کمی فشارخون، دهیدراسیون، اسیدوز و اغما. در صورت از بین رفتن خطر مرگ، این نشانه‌ها ممکن است طی 24 ساعت از بین بروند.

طی 48-12 ساعت، این نشانه‌ها ممکن است همراه با احتقان منتشر عروق، ادم ریوی، شوک، تشنجات، آنوری و کمی دمای بدن بازگردند. به دنبال این نشانه‌ها، مرگ ممکن است اتفاق بیفتد.

درمان: شامل حمایت فوری از راههای هوایی، دستگاه تنفسی و دستگاه گردش خون می‌شود. در صورت هوشیار بودن بیمار و سالم بودن رفلکس حلقی (gag reflex)، می‌توان با شربت ایپکا استفراغ ایجاد کرد. در غیر این صورت، باید معده را شستشو داد. بعد از استفراغ، معده را با محلول یک درصد بی‌کربنات سدیم شستشو می‌دهند تا آهن به ترکیبی با اثر تحریکی کمتر و قدرت جذب بسیار کم تبدیل شود. از طریق پرتونگاری با اشعه x از شکم، می‌توان وجود مقادیر بیش از حد آهن را تعیین کرد. اگر غلظت سرمی آهن بیش از mg/dl 350 باشد، می‌توان دفروکسامین را برای شلات کردن سیستمیک مصرف کرد.

آسیبهای عضوی، مانند تنگی پیلور، سیروز کبدی، اسیب CNS و انسداد روده‌ای ، احتمالاً برگشت ناپذیر خواهند بود.

هشدارها در مورد فروتب

1- فرآورده‌های مایع این دارو را می‌توان با آب میوه (ترجیاً آب پرتقال، که جذب آهن را افزایش می‌دهد) یا آب مصرف کرد. از مصرف این شکل دارو با شیر یا داروهای ضد اسید خودداری شود. داروهای ضداسید را باید یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از فراورده حاوی آهن مصرف کرد. برای جلوگیری از تغییر رنگ دندانها ، اشکال مایع دارو توسط نی مصرف گردد.
2- از خرد کردن قرصهای فروتب خودداری شود. اگر بیمار قادر به بلعیدن قرصها نیست، مصرف شکل مایع دارو برای وی ترجیح داده می‌شود.
3- تحریکات گوارشی ناشی از مصرف دارو به مقدار عنصر آهن موجود در این دارو بستگی دارد. مصرف دارو همراه با غذا ترجیح داده می‌شود، ولی ممکن است ناراحتیهای گوارشی آن را افزایش دهد.
4- غذا جذب دارو را حدود 50-33 درصد کاهش می‌دهد.
5- اثر این دارو بر روی عملکرد روده‌ها پیگیری شود.
6- اشکال خوراکی آهن مکمل ممکن است رنگ مدفوع را سیاه کنند. این حالت نشان دهنده مقدار آهن جذب نشده است و خطری ندارد، مگر آنکه علائم خونریزی گوارشی وجود داشته باشد.
7- مقدار هموگلوبین و تعداد رتیکولوسیتها طی درمان پیگیری گردد.
8- سمیت شدید آهن در مصرف بیش از حد دارو به خصوص در کودکان دیده شده که می‌توان منجر به مرگ گردد.
9- در بیمارانی که دارای زخم معده، انتریت یا کولیت اولسراتیو هستند استفاده نشود.
10- در بیمارانی که تحت تزریق خون قرار می‌گیرند استفاده نشود.
11- در نوزادان نارس تا زمانی که ذخیره ویتامین E کامل نشده است استفاده نشود.
12- تجویز آهن بیش از 6 ماه جایگاهی ندارد مگر آنکه بیمار خونریزی یا منوراژی مداوم داشته باشد.

نکات قابل توصیه در مورد فروتب

1- در صورت بروز اسهال یا یبوست، برای تنظیم مقدار مصرف و رژیم غذایی، به پزشک اطلاع دهید. ادامه مصرف آهن تا 4-2 ماه بعد از برطرف شدن کم خونی ممکن است لازم باشد. دارو را طبق دستور پزشک مصرف نمایید.
2- در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف فروتب ، از مصرف آن خودداری کرده و نوبتهای بعدی را طبق برنامه رعایت کنید. مقدار مصرف بعدی را نیز دوبرابر نکنید.
3- این دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا خطر مسمومیت با آهن وجود دارد.
4- رعایت رژیم غذایی صحیح از بروز یبوست جلوگیری می‌کند.
5- این دارو ممکن است موجب سیاه شدن رنگ مدفوع گردد که ناشی از آهن جذب نشده است و خطری ندارد.
مصرف در سالمندان: در بیماران سالخورده بروز یبوست ناشی از مصرف آهن شایع است. با رعایت رژیم غذایی صحیح می‌توان این عارضه را به حداقل رساند. بیماران سالخورده ممکن است به مقادیر بیشتری از این دارو احتیاج داشته باشند، زیرا کاهش ترشحات معده و فقدان اسید کلریدریک آزاد در شیره معده این بیماران، ممکن است ظرفیت جذب آهن را کاهش دهد.
مصرف در کودکان: مصرف بیش از حد این دارو در کودکان ممکن است مرگ آور باشد که باید بلافاصله درمان شود.

موارد منع مصرف فروتب

• وجود هر نوع حساسیت به آهن.
• در صورت استفاده از هر داروی دیگر مانند آنتی اسیدها، دی مرکاپرول، آلندرونات سدیم، فلورو کینول ها، تتراسایکلین های خوراکی، فرآورده های کلسیم و …
• در صورت ابتلا به هر نوع بیماری مخصوصاً التهاب و زخم های گوارشی، هموکروماتوز، سایر حالات کم خونی و انتقال خون مکرر.

شرایط نگهداری فروتب

۱) دارو را دور از نور و رطوبت در دمای زیر ۱۵تا۳۰ درجه سانتیگراد درون ظروف کاملاً در بسته نگهداری نمایید.
۲) دارو را دور از دسترس کودکان قرار دهید.
۳) از مصرف داروهای تاریخ گذشته خودداری نمایید.

بیشتر بخوانید:

فواید بی نظیر قرص فیفول برای رفع کم خونی

مزایای شگفت انگیز مصرف کپسول آهن آیرون پلاس

مزایای باورنکردنی کپسول ایزی آیرون در رفع کم خونی

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم