آشنایی با مزایای درمانی داروی داپسون

موارد مصرف و عوارض داپسون

داپسون (Dapsone) در درمان جذام و درماتیت تبخالی مصرف می شود. جذام یک نوع بیماری عفونی است که در کشورهای توسعه یافته به ندرت دیده می‌شود. داپسون سبب متوقف کردن رشد باکتری‌های عامل این بیماری می‌شود. برای درمان جذام معمولاً چندین دارو از جمله داپسون به صورت هم‌زمان تجویز می‌شود.

درماتیت هرپتیفرم نوعی اختلال پوستی است که مرتبط با بیماری سلیاک می باشد. سلیاک بر اثر حساسیت و عدم تحمل به یک ماده غذایی به نام گلوتن ایجاد می‌شود. درماتیت هرپتیفرم را می‌توان به طور مؤثری با داروها و نیز عدم مصرف گلوتن درمان نمود. داپسون رایج‌ترین دارو برای درمان این اختلال پوستی می باشد.

داپسون برای درمان سایر بیماری‌ها نظیر پیشگیری از پنومونی در شرایطی که بیمار سیستم ایمنی ضعیفی دارد نیز قابل استفاده است. اگر سؤالی در مورد روند درمانی خود با داپسون دارید با پزشکتان مشورت کنید.

اشکال دارویی: قرص و پودر

مکانیسم اثر داپسون

داپسون یک داروی باکتریواستاتیک است و احتمالاً در ساخت فولات تداخل می کند.

فارماکوکینتیک داپسون

جذب این دارو از راه خوراکی آهسته است و به محیط اسیدی نیاز دارد . پس از جذب در تمام بافت ها و به ویژه کبد ، عضلات، کلیه ها و پوست یافت می شود . غلظت سرمی دارو 8-2 ساعت بعد از مصرف به اوج خود می رسد. متابولیسم دارو کبدی است. نیمه عمر داپسون 50- 10 ساعت می باشد . دفع این دارو عمدتاً کلیوی است . بخشی از طریق صفرا دفع و وارد چرخ روده ای- کبدی می شود.

موارد منع مصرف داروی داپسون

• به تاریخ انقضا دارو توجه کنید و اگر دارویی که در دستتان است تاریخ انقضای آن تمام‌شده است،از آن مصرف نکنید.
• هرگز دارو را به کس دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
• دارو را بیش از دوز تجویزشده توسط پزشک ، مصرف نکنید.
• در صورت ابتلای بیمار به پورفیری این دارو نباید مصرف شود.
• تداخل دارویی دارو را چک کنید و حتماً به پزشکتان،اطلاع دهید که در حال مصرف چه داروی دیگری هستید.

تداخلات دارویی داپسون

تداخل دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی (ازجمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و محصولات گیاهی ( به عنوان مثال : آنتاگونیست‌های اسید فولیک مانند پیریمتامین (pyrimethamine))، نیتروفورانتوئین(nitrofurantoin)، پریماکین (primaquine)) که استفاده می‌کنید، تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز دارو مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید.

اگر چه بیشتر آنتی‌بیوتیک‌ها بعید است که کنترل بارداری را تحت تأثیر قرار دهند اما آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل ریفامپین (rifampin) . ریفابوتین (rifabutin) ، اثر بخشی کنترل بارداری هورمونی از قبیل قرص، پچ، یا حلقه را کاهش می‌دهند. قبل از استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها با پزشک خود مشورت کنید.

• ریفامپین غلظت پلاسمایی داپسون را کاهش می دهد.

نکاتی که قبل از مصرف داپسون باید در نظر گرفته شود

بعضی داروها را نمی‌توان در بعضی از شرایط تجویز نمود، و بعضی داروها نیز در صورتی که نیاز به درمان تکمیلی باشد تجویز می‌گردد. بنابراین بهتر است که قبل از مصرف داروی داپسون ، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:

• در صورت تصمیم به بچه دار شدن یا حاملگی، و یا در صورتی که به نوزاد خود شیر می‌دهید. به این دلیل که در هنگام حاملگی باید مکمل‌های اسید فولیک استفاده شود.
• اگر هر نوع مشکل قلبی و یا ریوی دارید.
• اگر دچار آنمی (کاهش آهن خون) هستید. این مورد باید قبل از مصرف داپسون درمان شود.
• اگر دچار نقص گلوکز ۶-فسفات دهیدروزناز هستید (G6PD). این بیماری یک اختلال ژنتیکی است که سبب مشکلاتی پس از مصرف غذاهایی نظیر باقلا می‌شود.
• اگر دچار پورفیری هستید (اختلال نادر خونی).
• اگر در حال حاضر در حال مصرف داروی خاصی هستید. این داروها شامل تمام داروهای در دسترس است، چه برایتان تجویز شده است و چه بدن تجویز پزشک آن را مصرف می‌کنید نظیر داروهای گیاهی و داروهای مکمل.
• اگر تاکنون به هر نوع دارو حساسیت داشته‌اید. به خصوص اگر تاکنون به داروهای سولفونامیدی که برای درمان عفونت‌ها تجویز می‌شوند حساسیت داشته‌اید.

عوارض جانبی احتمالی داروی داپسون

تمام داروها در کنار تأثیرات مثبتشان، می‌توانند مسبب عوارض ناخواسته‌ای در بدن باشند. اگرچه این عوارض در همه افراد به وجود نمی‌آید. با گذر زمان بدن خود را با داروی جدید وفق می‌دهد و این علائم نیز برطرف می‌شوند اما اگر علائم زیر ادامه پیدا کرد و یا رنج آور شد با پزشک خود مشورت نمایید.

• سردرد: از پزشکتان بخواهید که یک مسکن مناسب برایتان تجویز نماید.
• احساس کسالت: غذاهای ساده مصرف کنید و از خوردن غذاهای پرچرب و تند پرهیز نمایید.
• افزایش حساسیت به نور خورشید: از یک کرم ضد آفتاب که فاکتور محافظت در برابر خورشید (SPF) آن حداقل ۱۵ باشد. از آفتاب گرفتن خودداری کنید.
• کهیرهای پوستی، مشکل در خوابیدن، مور مور شدن پوست، احساس ضعف، ضربان قلب سریع، کاهش اشتها، آشفتگی افکار: اگر هر کدام از این موارد آزار دهنده شد به پزشکتان اطلاع دهید.

نکته مهم: پزشک در مورد عوارض ناخواسته‌ای که ممکن است به واسطه مصرف داروی داپسون ایجاد شوند با شما صحبت خواهد کرد. در صورتی که هر کدام از موارد زیر را در خود مشاهده کردید باید در اسرع وقت به پزشکتان اطلاع دهید:

• کهیرهای پوستی
• بالا رفتن دمای بدن
• گلو درد، زخم‌های دهانی
• هر گونه کبودی و یا خون ریزی غیر معمول

اگر علائم دیگری در شما پدید آمد که احساس می‌کنید به واسطه مصرف داروی داپسون می باشد با پزشک خود صحبت کنید.

توصیه های دارویی داپسون

1- از آنجا که احتمل بروز مقاومت میکروبی به داپسون وجود دارد، مصرف همزمان این دارو با ریفامپین توصیه می شود .
2- در صورت بروز واکنش های درماتیت مصرف دارو را باید قطع کرد .
3- دوره درمان که ممکن است 6 ماه تا 3 سال یا بیشتر طول بکشد، باید کامل شود.

توصیه هایی در رابطه با مصرف داپسون

1. همراه با غذا مصرف شود.
2. پودر داپسون با آب، فرمولا یا محصولات لبنی مخلوط شود و میل شود.
3. مایعات کافی مصرف شود.
4. این دارو ممکن است در ترکیب با سایر داروها مصرف شود، زمان مصرف داروها به صورت کامل رعایت شود.
5. سطح قند خون بررسی شود چون این دارو ممکن است سبب افزایش قند خون شود.
6. آزمایش خون به صورت مکرر لازم است انجام شود.
7. قرص داپسون باید با برنامه منظم و همراه با غذا مصرف شود.

نحوه نگه‌داری داروی داپسون

• دارو را در جایی خنک، خشک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم آفتاب نگه دارید.
• تمام داروها را دور از دسترس کودکان نگه دارید.

بیشتر بخوانید:

جذام و علائم بیماری جذام

درمان و علائم بیماری جذام

آمار مبتلایان به جذام در کشور کمتر از ۵۰ نفر است