ویژگی های فرش ایرانی چیست ؟
در مورد فرش ایرانی چه می دانیم ؟
جایگاه فرش ایران در میان انبوه هنرهای سنتی و دستی به جای مانده از دور دستهای تاریخ و فرهنگ هنر ایران در چنان مرتبهای قرار دارد که از آن به عنوان شناسنامهی فرهنگی کشور یاد میشود. هرچند که امروزه به دلیل گران بودن این فرشها خرید آن برای بسیاری از طبقات جامعه غیر ممکن است، ولی استفاده از آن به عنوان هنر و صنعت ایرانی از جایگاه و منزلت ویژهای در میان خانوادهها برخوردار است.با مجله دلگرم همراه ما شوید تا در مورد ویژگی های فرش ایرانی بیشتر بدانیم .
واژه قالی در فرهنگ لغت عمید از کلمه ترکی قالین به معنای فرش پرزدار که با نخ و پشم به رنگهای مختلف بافته میشود معنی کرده است.
روشهای بافت فرش
روشهای بافت فرش بر دو نوع است: روش ترکی بافت ( گره ترکی) و روش فارسی بافت ( گره فارسی). در سال ۱۳۹۳ به بعد شهر کاشان به عنوان پایتخت فرش جهان معرفی شده است. این محصول با ارزش از دیرباز به عنوان مهمترین کالای صادراتی ایران به دنیای خارج به شمار آمده است.
از قدیمی ترین نمونه های قالی جهان قالیچهای با نقوش اصیل هخامنشی است که در گور یخ زده یکی از فرمانرویان سکایی در دره پازیریک در مغولستان پیدا شده و به قالی پازیریک معروف است.
از آثار دیگری که در ایران تمدن ساسانی یافت شده و مشهور به قالی بهارستان خسرو ( فرش بهارستان) است. پس از ظهور اسلام قالی بافی بیشتر در مناطق مازندران، خوزستان و فارس به عنوان مراکز عمده تولید فرش نام برده شده است.
در زمان ایلخانیان و مغولان به علت نابسامانی سیاسی کشور فرصتی برای توسعه قالی بافی وجود نداشت و تمرکز بیشتر بر هنر مینیاتورسازی رفت. مینیاتور سازان تبریز در دوره مغول قالیهای ایرانی را با طرحهای هندسی و انواع نقش جانوران را در آثار خود نشان داده اند.
عصر طلایی بافندگی در ایران از سده ۱۰ آغاز میشود. شاهان صفوی پس از صدها سال که نخستین فرمانروایی بومی این کشور بودند تا خشنودی فراوان این هنر ملی و بومی ایرانی را تشویق می کردند.
بافندگان که تجارب نسل های بسیاری را در خویشتن گردآورده بودند فرش های بومی ایرانی را میبافتند که زیبایی و نرمی مهم ترین ویژگی آنهاست. ایشان پس از قریب ۹قرن حامی فرهنگ و هنر فرش بافی بودند.
قالی های نفیس بیشتر در چند نقطه مشهور کاشان، هرات، تبریز، کرمان، جزین و مشهد بافته می شد. هم چنین در این دوره با اهدا قالی های نفیس ایرانی به سلاطین توسط شاه تهماسب موجبات معرفی قالی ایران به دیگر کشورها فراهم شد.
نقوش بافته شده در متن و زمینه قالی ایرانی به صورت نمادین و زبان تصویری عناصری فراتر از یک نقش تزیینی هستند زیرا بافنده ایرانی در کنار تزیینی بودن نقوش نمادین بی شک به روح ایرانی نهفته در این نقوش و باورهای نیاکان خویش می اندیشد.
نقوش قالی ایرانی
نقوش قالی در سه قالب تقسیم بندی می شود:
- نقوش نباتی( درختی، گیاهی و باغی)
- نقوش و مضامین جانوری
- نقوش انسانی
طرح های فرش
طرح ها شامل:
- طرح آثار باستانی و ابنیه اسلامی
- طرح شاه عباسی
- طرح اسلیمی
- طرح اقتباسی
- طرح واگیره ای
- طرح افشان
- طرح بته جقه
- طرح درختی
- طرح ترکمن
- طرح شکارگاهی
- طرح گل فرنگ
- طرح خشتی
- طرح گلدانی
- طرح ماهی درهم
- ٫طرح محرابی
- طرح محرمات
- طرح هندسی
- طرح ایل و عشایر
- طرح تلفیقی
قالی های مشهور ایران
از قالی های مشهور ایران میتوان به قالی زنجان، قالی باصری، قالیچه شیراز و تبریز، قالیچه بیرجند و قالیچه تصویری بلوچی اشاره نمود. هویت ملی ایرانیان همان شناسنامه تمدنی، فرهنگی و هنری ایشان است.
در فرهنگ و هنر تمدن ایرانی نمادها و نقوش فراوانی وجود دارد که به لحاظ اعتقادی و بنیادی ریشه عمیقی در جان و روح ایرانیان دوانده است. هنر قالی بافی یکی از برجسته ترین راهکارها و بستر مهمی برای شناخت فرهنگ و هویت ایرانی با زبان و نماد و تصویر است.
بیشتر بخوانید:
اولین سکه ها چه زمانی ساخته شدند ؟
نحوه برگزاری جشن کریسمس در ایران
چگونه یک درخت کریسمس زیبا و فوق العاده داشته باشیم؟