هر آنچه باید در رابطه با قرص آتوواکوئون بدانید!

موارد مصرف و عوارض جانبی آتوواکوئون

آتوواکوئون (atovaquone) یک داروی فعال علیه قارچ پنوموسیستیس کارینی می باشد و در درمان و پروفیلاکسی پنومونی ناشی از این قارچ در بیمارانی که قادر به تحمل کوتریموکسازول نمی باشند و هم چنین همراه با پروگوانیل در درمان و پروفیلاکسی مالاریا کاربرد دارد.

پنوموسیستیس کارینی نوعی قارچ مانند مخمر و یک ارگانیسم یوکاریوتی (یاخته دارای هسته سلولی) است که در انسان موجب بروز گونه‌ای عفونت ریوی به نام سینه‌ پهلو پنوموسیستیس، به ویژه در افراد دچار ضعف ایمنی و مبتلایان به عفونت ایدز می‌شود.

در رابطه با مالاریا نیز باید بگوییم که تقریباً نیمی از جمعیت جهان در معرض خطر مالاریا قرار دارند. در طول 20 سال گذشته، پشه‌ بندهای آغشته به سم به‌طور قابل‌توجهی بار مالاریای جهانی را کاهش داده‌ اند؛ اما طی سال‌های اخیر شاهد افزایش پشه‌ها بوده ایم. این پشه‌ها به حشره‌ کش‌هایی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند، مقاوم هستند. این مقاومت و اثرات مخرب حشره‌ کش‌ها، نیاز مبرم به توسعه روش‌های جدید در جهت مبارزه با مالاریا را برجسته می‌کند. آتوواکون یک ترکیب فعال در داروهایی است که معمولاً برای پیشگیری و درمان مالاریا استفاده می‌شود.

مکانیسم اثر آتوواکوئون

آتوواکوئون یک مهار کننده انتخابی انتقال الکترون میتوکندریای انگل است و با این فرآیند انگل را از بین می برد.

فارماکوکینتیک آتوواکوئون

این دارو متعاقب مصرف خوراکی از مسیر گوارشی جذب ضعیفی دارد و میزان زیست دستیابی آن به خصوص در بیماران مبتلا به ایدز، پایین است. میزان زیست دستیابی حاصل از مصرف فرآورده تجاری مایع دارو نسبت به قرص آن بیشتر است و در صورت مصرف با غذا به خصوص با غذاهای دارای محتوای چربی بالا نیز بهتر می شود.

این دارو بیش از 99% به پروتئین های پلاسما متصل می شود و نیمه عمر پلاسمایی آن طولانی و در حد 2 تا 3 روز می باشد که به نظر می رسد ناشی از چرخه روده ای- کبدی (انتروهپاتیک) باشد.این دارو تقریباً به طور انحصاری به صورت تغییر نکرده از طریق مدفوع دفع می گردد.

مقدار و موارد مصرف آتوواکوئون

در درمان پنومونی قارچی ملایم تا متوسط این دارو به صورت خوراکی با دوز mg750 همراه با غذا و 3 بار در روز به صورت قرص و یا به صورت سوسپانسیون 2 بار در روز به مدت 21 روز تجویز می شود. جهت پروفیلاکسی 1500 میلی گرم یکبار در روز همراه با غذا مصرف می شود. در درمان مالاریایی فالسیپوروم به صورت دوز منفرد یک گرمی همراه با هیدروکلرید پروگوانیل به میزان mg400 به مدت 3 روز تجویز می گردد.

مصرف آتوواکوئون در دوران بارداری و شیردهی

دارو جزو گروه C طبقه بندی می شود. بنابراین باید با در نظرگرفتن منافع و مضرات مصرف دارو، آن را تجویز کرد. در این گروه از داروها، مطالعات بر روی حیوانات باردار نشانگر این بود که دارو روی جنین اثرات جانبی دارد، اما مطالعات کافی روی انسان‌ها در انجام نشده است. در صورتی که منافع استفاده از دارو برای زنان باردار از مضرات دارو بیشتر باشد، ممکن است دارو تجویز شود.

عوارض جانبی آتوواکوئون

عبارتند از واکنش های پوستی، سردرد، تب، بی خوابی، عوارض گوارشی مثل حالت تهوع و استفراغ. گاهاً ممکن است افزایش مقادیر آنزیم های کبدی، هایپوناترمی و اختلالات هماتولوژیک مثل آنمی و نوتروپنی رخ دهند. در بیماران مبتلا به اختلالات گوارشی باید از تجویز این دارو پرهیز کرد چرا که میزان جذب دارو را محدود می کند.

تداخلات دارویی آتوواکوئون

مصرف همزمان این دارو با متوکلوپرامید، تتراسیکلین یا ریفامپیسین و احتمالاً ریفابوتین می توان غلظت پلاسمایی آتواکینون را کاهش دهد.

هم چنین در مصرف همزمان با آسیکلوویر، داروهای ضد اسهال و بنزودیازپین ها، سفالوسپورین ها، مسهل ها، اپوئیدها و استامینوفن این اتفاق با درجات کمتر رخ می دهد.

چربی موجود در غذا، میزان و مقدار جذب آتوواکون را افزایش می دهد. تتراسیکلین 40 درصد از غلظت پلاسمایی آتوواکون می کاهد و در مصرف هم زمان با تتراسیکلین باید به دقت مراقب بروز پارازیتمی در بیمار بود. مصرف هم زمان آتوواکون با متوکلوپرامید سبب کاهش فراهم زیستی آتوواکون می شود که فقط باید در صورت عدم وجود سایر داروهای ضد استفراغ از متوکلوپرامید استفاده شود.

موارد منع مصرف آتوواکوئون

حساسیت به آتوواکون .در بیماران دچار نارسایی کلیوی شدید نباید از این دارو برای پیشگیری از مالاریای پلاسمودیوم فالسیپاروم استفاده کرد. بیماران مبتلا به مالاریای شدید عارضه دار کاندید درمان خوراکی با این دارو نیستند.

شرایط نگهداری آتوواکوئون

دارو را در جای خشک و خنک و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

بیشتر بخوانید:

درمان مالاریا

علت مثبت و منفی بودن Blood Parasites در آزمایش خون

از فواید درمانی داروی مفلوکوئین چه می دانید؟