مکمل DHEA و مزایای مصرف آن
مزایا و معایب مصرف مکمل DHEA
DHEA (دی هیدرواپی آندروسترون) فراوان ترین هورمون مردانه (آندروژن) است که توسط غدد فوق کلیه و تا حدی تخمدانها و بیضه ها ترشح می شود . این ماده پیش ساز سایر هورمونها نظیر تستوسترون و استروژن است. تولید DHEA در اواسط دهه سوم زندگی افراد اوج میگیرد. در بیشتر افراد، تولید DHEA به تدریج همراه با افزایش سن کاهش پیدا میکند.
DHEA به عنوان هورمون ضد سالخوردگی موسوم است چون کمبود آن در سن بالا ممکن است افراد را به سرطان پستان، پروستات و مثانه؛ تصلب شرایین؛ فشار خون بالا؛ بیماریهای خودایمنی (مثلاً دیابت، لوپوس منتشر، روماتیسم مفصلی)؛ پوکی استخوان؛ کلسترول بالا؛ چاقی؛ اختلالات حافظه؛ خستگی مزمن و سایر تظاهرات سالخوردگی مستعد کند. افراد مسن تر دارای سطح بالاتر DHEA اغلب سطح سلامت بالاتری در مقایسه با افراد دارای سطح پایین DHEA دارند. بدین ترتیب، دو نکته مهم در خصوص DHEA این است که در سن بالا کاهش می یابد و در بیماریهای متعددی میزان آن کم می شود.محققان هنوز همه چیز را در مورد DHEA نمیدانند و تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.
کاربرد مکمل DHEA
- تقویت سیستم ایمنی
- کاهش تغییرات طبیعی در بدن که با افزایش سن اتفاق میافتند
- فراهم ساختن انرژی بیشتر
- بهبود خلقوخو و حافظه
- استخوان سازی و تقویت ماهیچهها
موارد مصرف مکمل DHEA
بیماری قلبی: در یک مطالعه مشخص شد مردان سالم دارای سطح کم DHEA احتمال مرگ ناشی از بیماری قلبی سه برابر افراد عادی دارند.
افزایش سن: تغییرات مثبت مهم (مثلاً تحلیل عضلانی کمتر، کاهش حافظه کمتر، خلق بهتر و انرژی) در افراد مسن درمان شده با DHEA دیده شده است، ولی تحقیق گسترده تر جهت تعیین میزان ارتباط لازم است.
پوکی استخوان: DHEA توده استخوانی خانم های یائسه را بیشتر می کند. با این حال، تجویز مکمل آن توصیه نمی شود تا مطالعات گسترده تر روی انسانها انجام شود.
بیماری خودایمنی: سطح پایین DHEA در بیماران مبتلا به اختلالات خودایمنی (نظیر لوپوس منتشر، روماتیسم مفصلی، اسکلروز متعدد، کولیت زخم، ایدز) دیده شده است. مکمل DHEA در مبتلایان به اختلالات خودایمنی حال عمومی بیماران را بهبود می بخشد. به خصوص بیماران مبتلا به لوپوس درمان شده با DHEA عملکرد کلیوی بهتر پیدا کردند.
افسردگی: DHEA به صورت تجربی در بیماران افسردگی بکار رفته و در بهبود افسردگی و حافظه موفق بوده است.
ایدز: درمان با DHEA در مبتلایان به ایدز مفید است چون احتمال ارتباط کمبود DHEA با کاهش عملکرد ایمنی وجود دارد.
تحریک و تقویت کارآیی: چون به نظر می رسد DHEA توده عضلانی را افزایش و چربی را کاهش می دهد و مدت زمان ترمیم پس از آسیب را کم می کند در میان ورزشکاران محبوب شده است. با این حال، مطالعات انسانی جهت اثبات این ادعاها لازم است. DHEA جهت تقویت عملکرد جنسی لازم است.
منابع غذایی حاوی DHEA
بیشتر فرآورده های DHEA موجود در بازار در آزمایشگاهها از استرولها (به خصوص دایوسجنین) ساخته می شود که ازسیب زمینی وحشی موجود در مکزیک مشتق شده است.با این حال، چون این تبدیل نیازمند چندین واکنش شیمیایی است، بعید است در بدن امکان پذیر باشد.بهترین نوع این پروهورمون DHEA با خلوص دارویی است.
نحوه مصرف مکمل DHEA
DHEA به صورت کپسول، آدامس و قطره زیرزبانی موجود است. توصیه می شود فقط فرآورده های دارویی DHEA را مصرف کنید.
تاثیر مکمل DHEA بر سلامت بدن
مکمل DHEA برای جلوگیری از پیری
از آنجایی که سطوح DHEA همراه با افزایش سن کاهش مییابد، بعضی محققان بر این باورند که استفاده از مکملها برای سطوح در حال افت هورمونها میتواند در مبارزه با پیری مؤثر باشد و برخی مطالعات کوچک تأثیرات مثبت ضد پیری را با استفاده از مکملهای DHEA گزارش نمودهاند؛ اما تعداد مشابهی از مطالعات برعکس این مسئله را گزارش نمودهاند.
به گفته موسسه ملی سالخوردگی و همچنین به عنوان مرکز ملی طب مکمل و جایگزین، شواهد علمی کافی دال بر پشتیبانی از این ایده که DHEA میتواند سرعت پیر شدن شمارا تحت تأثیر قرار دهد، وجود ندارد.
هر دو سازمان گزارش میدهند که دانستههای اندکی در مورد تأثیر استفاده طولانیمدت از DHEA وجود دارد و نگرانیهایی در مورد این مسئله که استفاده از مکمل DHEA میتواند مضر باشد، وجود دارد.
مکمل DHEA و اثرات ضد افسردگی
مکملهای DHEA وعدههایی در مورد کاهش افسردگی خفیف تا متوسط را نشان میدهند، اما در این زمینه نیاز به تحقیقات بیشتر است. در یک مطالعهی کوچک و شش هفتهای، محققان موسسه ملی بهداشت روان دریافتند که درمان با مکملهای DHEA به تسکین خفیف تا متوسط افسردگی که در برخی افراد میاسال اتفاق میافتد، کمک میکند.
مکمل DHEA و کاهش وزن
مکمل DHEA به طور گستردهای به عنوان یک داروی مناسب برای کاهش چربی بدن و افزایش سوخت وساز ترویج یافته است. ایده نهفته در این دارو این است که بافت لاغرتر بدن و متابولیسم بالاتر میتوانند کالریها را به طور مؤثرتری بسوزانند و نه تنها باعث کاهش وزن شده بلکه باعث حفظ وزنهای از دست رفته میشود.
متأسفانه بیشتر مطالعات صورت گرفته نشان میدهند که DHEA تأثیرات اندکی بر روی کاهش وزن یا افزایش سوختوساز بدن دارد. پیش از استفاده از DHEA به منظور کاهش وزن بهتر است با پزشکتان یا یک متخصص تغذیه صحبت کنید.
مکمل DHEA و عملکرد ورزشی
مکملهای DHEA گاهی اوقات توسط ورزشکاران استفاده میشود زیرا ادعایی وجود دارد که میگوید این مکمل میتواند قدرت عضلانی و عملکرد ورزشی را بهبود ببخشد. DHEA یک افزایشگر هورمون است، مادهای که میتواند سطح هورمونهای آستروئیدی مانند تستوسترون را افزایش دهد. شواهد اندکی وجود دارند که نشان میدهند DHEA هیچ تأثیری در افزایش قدرت عضلانی ندارد. استفاده از این مکمل توسط سازمانهای ورزشی مانند لیگ ملی فوتبال، لیگ اصلی بیسبال و انجمن ورزشی دانشگاهی ملی ممنوع شده است. ریسکهایی در ارتباط با استفاده از هرگونه تقویتکننده پیش استروئیدی وجود دارد و هر چقدر دوز بالاتر باشد، میزان ریسک نیز بیشتر است. عوارض جانبی احتمالی عبارتاند از:
- توقف دائمی رشد
- رفتارهای خشونتآمیز
- نوسانات خلقی و دیگر علائم روانی
- فشارخون بالا
- مشکلات کبدی
- تغییرات سطح کلسترول
از آنجایی که DHEA میتواند سطح استروژن و تستوسترون را افزایش دهد، زنانی که از DHEA استفاده میکنند گاهی اوقات ممکن است عوارض جانبی دائمی زیر را تجربه کنند:
- تغییرات صدا
- ریزش مو
- رشد موی صورت
گاهی اوقات مردان ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- بزرگ شدن سینهها
- چروک خوردن بیضهها
- کاهش تولید اسپرم
عوارض جانبی مکملهای DHEA
عوارض جانبی احتمالی مکملهای DHEA میتواند شامل موارد زیر باشد:
- پوست چرب و آکنه و همچنین ضخیم شدن پوست
- ریزش مو
- ناراحتی معده
- فشارخون بالا
- تغییرات در چرخه قاعدگی
- موی صورت در زنان
- خش صدا در زنان
- خستگی
- گرفتگی بینی
- سردرد
- ضربان قلب نامنظم یا سریع
- بیخوابی
- تغییرات نامطلوب در سطوح کلسترول
برخی از این عوارض جانبی میتوانند ناشی از بالا بردن سطح تستوسترون و استروژن در بدن فرد توسط DHEA باشد. کارشناسان پزشکی هشدار میدهند که دربارهی تأثیرات بلندمدت سطوح افزایشیافته هورمون دانستههای اندکی موجود است. مکملهای DHEA نباید بدون مشورت با یک متخصص مراقبت بهداشتی برای طولانیمدت مصرف شود.
توصیه ها در رابطه با مصرف مکمل DHEA
اگر به فکر استفاده از مکملهای DHEA هستید، دلایل متعددی وجود دارند که شما را ملزم میکنند در ابتدا پیش از استفاده از آنها با پزشکتان مشورت کنید:
- بسیاری از ادعاهای DHEA شامل شرایط حاد پزشکی است. این شرایط نیازمند ارزیابی و درمان توسط یک متخصص مراقبت سلامتی است.
- DHEA میتواند با برخی داروها تداخل پیدا کرده و میتواند اثرگذاری آنها را تحت تأثیر قرار دهد.
- ازآنجاییکه DHEA میتواند سطح هر دو هورمون مردانه و زنانه را تغییر دهد، این مکملها میتوانند تأثیری منفی بر روی سرطانهای حساس به هورمون مانند سرطان سینه، تخمدان یا پروستات داشته باشد.
- استفاده از DHEA ریسک پذیر است و میتواند باعث ایجاد طیفی از عوارض جانبی شود، هر چند این عوارض در انتهای بالاتر محدوده دوز اتفاق میافتد.
موارد احتیاط در رابطه با مصرف DHEA
- میزان زیاد DHEA ممکن است توانایی طبیعی ساخت DHEA در بدن را مهار کند و ممکن است برای سلولهای کبدی سمی باشد. چون DHEA میزان تولید هورمون مردانه تستوسترون را افزایش می دهد، خانم ها باید مراقب علائم مردانگی (مثل ریزش موی سر، موی زائد صورت، افزایش وزن در ناحیه کمر یا آکنه) باشند و در مردان نیز ممکن است نشانه های افزایش تستوسترون (مثلاً، تحلیل بیضه، تهاجم جنسی، تمایل به خشونت، طاسی نوع مردانه و فشارخون بالا) بروز کند.
- DHEA در افراد مسن تر از ۴۰ سال توصیه نمی شود، مگر مشخص شود سطح هورمون کم است (کمتر از ۱۳۰ میلی گرم در دسی لیتر در خانم ها و کمتر از ۱۸۰ میلی گرم در دسی لیتر در آقایان).
تداخلات احتمالی مکمل DHEA
- یک مطالعه نشان داده است که ویتامین E ممکن است کبد را در مقابل عوارض کبدی DHEA حفاظت کند و الکل ممکن است اثرات آن را بیشتر کند.
در این رابطه بیشتر بخوانید:
مکمل آمینو آنابولیک 9000 الیمپ مفید برای عضله سازی!
مفیدترین مکمل های بدنسازی برای افزایش حجم عضلات
مکمل کراتین و نحوه صحیح مصرف آن
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم