موارد مصرف و عوارض داروی پروبنسید 

پروبنسید چیست و چرا تجویز می شود؟

پروبنسید (Probenecid) جهت درمان هایپراورسمی مرتبط با نقرس مزمن استفاده می شود. هم چنین برای درمان هایپراورسمی ناشی از درمان دیورتیک کاربرد دارد. هم چنین به عنوان داروی کمکی با بعضی آنتی باکتریال ها جهت کاهش دفع توبولی استفاده می شود و برای کاهش نفروتوکسیسیتی با Cidofovir ضد ویروسی تجویز می گردد.

نقرس سبب پدید آمدن حملات دردناک التهابی در یک یا تعداد بیشتری از مفاصل می‌گردد. این فرایند بر اثر تجمع ماده‌ای شیمیایی در خون به نام اوریک اسید ایجاد می‌شود. گاهی اوقات سطح اوریک اسید در خون به شدت بالا می‌رود و اجسام کریستال مانندی در مفاصل و تاندون‌ها تشکیل می‌شود، این کریستال‌ها سبب آزرده شدن بافت عضلات شده که نتیجه آن التهاب، درد و تورم می‌باشد. پروبنسید برای جلوگیری از نقرس و آرتروز بدخیم استفاده می‌شود.

این دارو برای درمان حمله ناگهانی و شدید نقرس نیست، بلکه ممکن است وضعیت را بدتر کند. داروی پروبنسید متعلق به یک دسته از داروها به نام داروهای اوریکوزوریک است که با کمک به کلیه‌ها برای دفع اسید اوریک، میزان بالای اسید اوریک را در بدن کاهش می‌دهد؛ در نتیجه به درمان نقرس کمک می‌کند.

پروبنسید ممکن است در ترکیب با برخی از آنتی بیوتیک‌ها (مانند پنی سیلین ها) تجویز شود. این دارو سطح آنتی بیوتیک را در خون افزایش می‌دهد و به آنتی بیوتیک‌ها کمک می‌کند بهتر عمل کنند.

نام های تجاری: Benemid – probalan

مکانیسم اثر پروبنسید

این دارو بر توبول‌های کلیه اثر کرده و باعث افزایش ترشح اسید اوریک از آن‌ها می‌شود لذا باعث کاهش سطوح خونی اسید اوریک می‌شود. این دارو همچنین ترشح توبولی پنی سیلین را مهار کرده و باعث افزایش سطح پلاسمایی آن می‌شود.

فارماکوکینتیک پروبنسید

پروبنسید به طور کامل از مسیر گوارشی جذب می شود و اوج غلظت پلاسمایی آن طی 2 تا 4 ساعت بعد از دوز تجویزی حاصل می شود و به طور وسیع به پروتئین های پلاسما متصل می شود (85 تا 90%) نیمه عمر پلاسمائی آن وابسته به دوز است و در محدوده کمتر از 5 تا بیش از 8 ساعت متغییر است.

پروبنسید از جفت عبور می کند و در کبد متابولیزه می شود و در ادرار دفع می گردد که عمدتاً به صورت متابولیت هایش است. در ادرار قلیائی میزان دفع آن افزایش می یابد.

روش درست مصرف داروی پروبنسید

• قبل از شروع درمان با این دارو، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می‌کند تا اطلاعات دارویی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
• دوز و مقدار داروی پروبنسید ، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ ین دارو نیز یک قرص دارو را دقیقاً همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید. معمولا باید درمان را با دوز کم این دارو آغاز کنید و سپس دوز داروی شما بر اساس علائم بیماری‌تان تنظیم شود. بعد از جندین ماه که اسید اوریک شما در حد طبیعی بود، دوز داروی روزانه شما به کم‌ترین دوز موثر کاهش یابد.
• نباید همراه با آغاز حملات نقرسی شدید و ناگهانی، شروع به مصرف این دارو کنید. باید صبر کنید تا علائم شدید نقرس شما کاهش یافته و سپس این دارو را استفاده کنید.
• داروی پروبنسید یک مسکن نیست، برای تسکین دردهای عضلانی ناشی از نقرس باید از داروهایی مانند کلشی سین، ایندومتاسین یا ناپروکسن استفاده نمایید.
• اگر فراموش کردید که دوز داروی روزانه خود را در زمان مشخص مصرف کنید اما به زودی یادتان افتاد، دارو را مصرف کنید؛ اما اگر زمانی به یاد آوردید که نزدیک به ساعت دوز بعدی دارو است، دوز از یاد رفته را مصرف نکنید. نباید به خاطر دوز از یاد برده شده، دو دوز از دارو را باهم مصرف کنید.

مقدار مصرف پروبنسید

نقرس: (شروع در مرحله فروکش کردن بیماری)

• ابتدا 250 میلی گرم خوراکی 2 بار در روز به مدت یک هفته و در ادامه 500 میلی گرم 2 بار در روز.
• در صورت عدم کنترل علائم, ممکن است هر 4 هفته دوز روزانه به مقدار 500 میلی گرم افزایش یابد تا غلظت خونی اورات طبیعی شود. حداکثر دوز مجاز روزانه 2 گرم است.

آرتریت نقرسی:

• ابتدا 250 میلی گرم خوراکی 2 بار در روز به مدت یک هفته و در ادامه 500 میلی گرم 2 بار در روز.
• در صورت عدم کنترل علائم, ممکن است هر 4 هفته دوز روزانه به مقدار 500 میلی گرم افزایش یابد تا غلظت خونی اورات طبیعی شود. حداکثر دوز مجاز روزانه 2 گرم است.

داروی کمکی در آنتی بیوتیک درمانی :

• 500 میلی گرم خوراکی 4 بار در روز.

کودکان

• سن 2 تا 14 سال و وزن کمتر از 50 کیلو : 25 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن خوراکی یک بار در روز و در ادامه 40 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در 4 دوز منقسم.
• کودکان با وزن بالای 50 کیلوگرم : 500 میلی گرم خوراکی 4 بار در روز.

موارد منع مصرف داروی پروبنسید

• به تاریخ انقضای پروبنسید توجه کنید و اگر دارویی که در دستتان است تاریخ انقضای آن تمام‌شده است،از آن مصرف نکنید.
• هرگز پروبنسید را به فرد دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
• تداخل دارویی پروبنسید را چک کنید و اگر در حال استفاده از دارویی هستید که با این دارو تداخل دارد، با پزشک خود راجع به استفاده از داروهایتان مشورت نمایید.
• قرص پروبنسید برای کودکان زیر ۲ سال منع مصرف دارد.

مصرف پروبنسید در دوران بارداری و شیردهی

در دوران بارداری و شیردهی، نباید دارویی را خودسرانه و بدون مشورت با پزشک استفاده کنید. داروها می‌توانند آثار مخربی روی جنین و یا خودتان داشته باشند.

تاثیر مصرف پروبنسید بر رانندگی

داروی پروبنسید ممکن است که شما را گیج کند، قبل از رانندگی و کار با ماشین آلات از هوشیاری خود مطمئن شوید.

تداخلات دارویی پروبنسید

تداخل دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی (ازجمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و داروهای گیاهی) که استفاده می‌کنید تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز داروی مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید.

برخی از داروهایی که ممکن است با داروی پروبنسید تداخل کنند عبارتند از: داروهای شیمی درمانی سرطان، کتورولاک، دیفیلین (dyphylline)، متوتروکسات، پیرازینامید، سالیسیلات ها (مانند آسپرین با دوزهای بالا)، زیدوودین، داروهای خاصی که توسط کلیه‌ها از بدن حذف می‌شوند (مانند سفتازیدیم/ آویباکتام، داپسون، هپارین، فسفومایسین).

داروی پروبنسید ممکن است با تست‌های آزمایشگاهی خاص (میزان قند ادرار) تداخل ایجاد کند و باعث نتایج اشتباه شود. قبل از انجام آزمایش از پزشک یا پرستار خود بپرسید که آیا می‌توانید از این دارو استفاده کنید یا خیر.

هشدار درباره مصرف پروبنسید

بعضی دارو‌ها را نمی‌توان در بعضی از شرایط تجویز نمود و بعضی دارو‌ها نیز در صورتی که نیاز به درمان تکمیلی باشد تجویز می‌گردد؛ بنابراین بهتر است که قبل از مصرف داروی پروبنسید ، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:

• در صورتی‌ که باردار هستید و یا قصد باردار شدن دارید یا در صورتی‌ که به نوزاد خود شیر می‌دهید.
• در صورتی که مشکل کلیوی یا کبدی دارید.
• اگر اختلال یا مشکل خونی دارید.
• اگر سنگ کلیه دارید.
• در صورتی که الکل یا ماده مخدری مصرف می‌کنید.
• اگر در حال مصرف داروی خاصی هستید. این داروها شامل تمامی داروهای در دسترس است، چه برایتان تجویز شده است و چه بدون تجویز پزشک آن را مصرف می‌کنید نظیر داروهای گیاهی و داروهای مکمل.
• اگر سابقه واکنش آلرژیک به دارویی دارید.

عوارض مصرف پروبنسید

همه داروها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند. اما بسیاری از مصرف‌ کنندگان نیز هیچ نوع عارضه‌ای بروز نمی‌دهند. یکسری از عوارض بعد از گذشت مدت کوتاهی از مصرف این دارو، از بین می‌روند. در صورت بروز مستمر هر یک از عوارض می‌بایست به پزشک اطلاع داده شود:

• تهوع
• از دست دادن اشتها
• سرگیجه
• استفراغ
• سردرد
• درد زخم
• ادرار مکرر

نکته مهم: اگر شما تجربه هر یک از علائم غیر معمول اما جدی زیر را داشتید، مصرف داروی پروبنسید را قطع کرده و فوراً با دکتر خود برای مشاوره تماس بگیرید:

• اگر شما هرگونه مشکلات تنفسی مانند خس خس، تنگی نفس داشتید.
• اگر شما هرگونه نشانه‌ای از واکنش‌های آلرژیک مانند تورم اطراف دهان یا صورت و یا دانه‌های پوستی خارش ‌دار دارید.
• اگر رنگ یا حجم ادرار شما تغییر کرده یا دفع ادرارتان همراه درد یا اشکال است.
• اگر شما هر علائم دیگری دارید که احساس می‌کنید به خاطر استفاده از داروی پروبنسید می‌باشد، با پزشک خود مشورت کنید.

عوارض مصرف بیش از حد ( مسمومیت با پروبنسید )

• این دارو را بیش از دوز تجویز شده توسط پزشک ، مصرف نکنید.
• اگر احساس کردید که فردی دچار مسمومیت شده است و علائمی مانند تهوع شدید، تنگی نفس ، غش و ضعف (از حال رفتن) در او دیدید، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.

شرایط نگهداری از داروی پروبنسید

• دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
• دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه‌ دارید.

بیشتر بخوانید:

علائم نقرس پا چیست و چگونه درمان میشود ؟

عوارض خطرناک بیماری نقرس

همه چیز در مورد کلشی سین (داروی ضد نقرس)

غذاهای مفید برای نقرس : برای بیماری نقرس چه غذاهایی را بخوریم ؟