موارد مصرف قرص مترونیدازول (Metronidazole) و عوارض جانبی این دارو

مترونیدازول Metronidazole چیست؟

طبقه بندی مارتیندل : داروهای ضد پروتوزوآها

طبقه بندی درمانی : داروهای ضد عفونت > داروهای ضد پروتوزوآل > داروهای متفرقه ضد پروتوزوآل

عفونت‌ها از بیماری‌های شایعی هستند که خیلی افرد درگیر آن‌ها هستند. یکی از داروهای معمول که برای درمان انوع عفونت استفاده می‌شود مترونیدازول است که در دسته آنتی‌بیوتیک‌ها قرار می‌گیرد و در صورت مصرف طولانی مدت آن احتمال ابتلا به برخی عوارض وجود دارد. برای افزایش آگاهی در ارتباط با این دارو و همچنین عوارض مصرف آن تا انتهای این مقاله با “دلگرم“ همراه باشید.

قرص مترونیدازول (metronidazole) دارویی است که برای درمان طیفی از عفونت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو به گروهی از آنتی‌بیوتیک‌ها که نیتروایمیدازول نام دارند، تعلق دارد. این دارو برای از بین بردن باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها که باعث عفونت دستگاه تولید مثل، عفونت دستگاه گوارش، عفونت های پوستی، عفونت ادراری، عفونت واژن و سایر قسمت‌های بدن هستند، تجویز و مصرف می‌شود. همچنین این دارو به همراه داروی ضد زخم برای درمان بعضی از انواع زخم‌های معده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

موارد مصرف مترونیدازول

درمان بیماری‌های ایجاد شده توسط باکتری‌ها:

واژینوز باکتریال، بیماری‌های التهابی لگن (همراه با سایر آنتی بیوتیک‌ها)، کولیت پسودوممبرانو (کولیت با غشای کاذب) زخم پپتیک (برای ریشه کنی هلیکوباکتر پیلوری)، بیماری‌های ایجادشده بوسیله باکتری‌های بی هوازی.

درمان بیماری‌های ایجاد شده توسط پروتوزوآها:

واژینیت(تریکوموناس واژینالیس)، عفونت‌های آمیبی، عفونت‌های ژیاردیایی.

سایر موارد استفاده:

بیماری کرون، بیماری روزاسه (مصرف جلدی مترونیدازول)

مکانیسم اثر مترونیدازول

مترونیدازول پس از جذب در سلول، تحت واکنش‌های درون سلولی احیاشده و به متابولیت‌های سمی تبدیل می‌گردد. متابولیت‌های مترونیدازول سبب آسیب دی-ان-آی DNA سلولی می‌شوند. از آنجا که واکنشهای احیای مربوط به تولید این متابولیت‌ها تنها درسلولهای بی هوازی رخ می‌دهند، سلول‌های انسان و باکتری‌های هوازی تا حد زیادی از آسیب مصونند.مترونیدازول معمولاً جهت درمان عفونت های تناسلی(واژینال) بانوان که ناشی از باکتری باشد تجویز می شود اما این بدین معنی که هر نوع عفونت در واژن با مترونیدازول قابل درمان میباشد نیست.همچنین به عنوان پیشگیری از عفونت ،پیش از جراحی های تناسلی و شکمی تجویز میشود.
از مزایای مترونیدازول مناسب بودن آن برای افرادی است که به پنی سیلین ها حساسیت دارند.
آموکسی سیلین یکی از داروهای رژیم درمانی عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری در دستگاه گوارش که بیشتر در افراد با زخم های گوارشی دیده می شود نیز می باشد.این دارو در ایران به صورت قرص خوراکی و سوسپانسیون،ژل و شیاف واژینال،ویال تزریقی و کیسه آماده ی تزریق و ژل موضعی موجود می باشد.این داروی ارزان قیمت و پر کاربرد می تواند همراه با آموکسی سیلین در درمان و پیشگیری از عفونت های دهانی تجویز شود.

پیش از مصرف مترونیدازول

• در صورت بارداری یا قصد باردار شدن و شیردهی،مشکلات کبدی ،خونی و سابقه ی حساسیت دارویی حتما پزشک خودرا مطلع کنید.
• مصرف الکل در مدت درمان با این دارو ممنوع می باشد.
• از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.

نحوه ی مصرف مترونیدازول

آنتی بیوتیک ها را دقیقا مطابق دستور پزشک مصرف کنید و دوره ی درمان را حتی اگر احساس بهبودی میکنید و علائمتان برطرف شده است کامل کنید زیرا در این زمان ممکن است هنوز باکتری بصورت کامل ریشه کن نشده باشد و این کار احتمال بروز مقاومت ميكروبی را افزایش می دهد.
مقاومت میکروبی یکی از مشکلات جهانی می باشد که با سرعت زیادی رو به افزایش است ودر صورتی که مصرف بی رویه و نامناسب آنتی بیوتیک ها در دنیا ادامه یابد با مشکلات تهدید کننده ی حیات مواجه خواهیم شد.

زماني كه اين داروها بدون تجويزپزشك ،با مقدار نامناسب يا طول درمان نامناسب مصرف شوند،نه تنها اثرات مطلوب براي خود فرد ندارند بلكه منجر به عدم ريشه كن شدن باكتري هاي موجود در بدن آن فرد مي شوند و علاوه بر اين،باكتري هايي كه در معرض دارو قرار گرفته اند اما از بين نرفته اند، نسبت به اين دارو مقاومت پيدا مي كنند.اين مسأله منجر به ايجاد نسل جديد و مقاومي از ميكروب ها مي شود كه ديگر به سادگي به داروهاي آنتي بيوتيكي موجود ،پاسخ نمي دهند.از آنجا كه عموماً عفونت ها مسری می باشند مصرف بي رويه ی آنتی بیوتیک ها نه تنها براي خود فرد بيمار بلكه براي ساير افراد جامعه نیز مشکل آفرین می باشد.

در صورتی که فرم سوسپانسیون خوراکی برای شما یا کودکتان تجویز شده است، به شرایط نگهداری و مصرف نوشته شده در برشور دارو توجه فرمایید.همچنین مقدار داروی مصرفی در هر نوبت را دقیقا اندازه گیری کنید.(با سرنگ یا پیمانه ی مخصوص)

در صورت تجویز فرم خوراکی این دارو بصورت 2 تا 3 نوبت در روز تجویز می شود،مقدار دارو در هر نوبت برای اطفال با توجه به سن و وزن آنها توسط پزشک محاسبه می شود.لذا مصرف دارو را دقیقا مطابق مقدار و تعداد نوبتی که پزشک تجویز می کند تا انتهای دوره ی درمانی (معمولا دوره ی درمان با مترونیدازول بسته به عفونت حداکثر تا 14 روز می باشد و در برخی عفونت ها نیاز به مصرف مقدار زیادی از دارو تنها در یک نوبت میباشد) ادامه دهید.
هر نوبت از دارو را همراه با میان وعده یا پس از غذا میل کنید .قرص را به صورت کامل با یک لیوان آب ببلعید و از خرد کردن یا جویدن آن خودداری کنید.در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دارو، به محض یادآوری دارو را مصرف نمایید مگر اینکه تا زمان مصرف بعدی کمتر از 4 ساعت باقی مانده باشد.از دوبرابر کردن مقدار دارو در یک نوبت خودداری نمایید.در صورتی که شیاف واژینال مترونیدازول برای شما تجویز شده،شیاف را از پوشش آن خارج نمایید و به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم نمایید با انگشت با کمی فشار داخل واژن قرار دهیدو چند دقیقه در همین وضعیت بمانید تا دارو کاملا در محل مناسب قرار بگیرد.

توصیه ها ی مترونیدازول

• از مصرف الکل در مدت درمان با مترونیدازول و حداقل تا 48 ساعت پس از اتمام دوره ی درمان با آن خودداری کنید زیرا مصرف الکل با مترونیدازول عوارض بسیار بدی نظیر تپش قلب شدید ،گرگرفتگی و سردرد شدید به همراه دارد.
• در مدت درمان با این دارو رنگ ادرار شما به قرمز یا آجری تیره تغییر می یابد که طبیعی می باشد و با پایان درمان برطرف میگردد.
• در صورتی که مترونیدازول به مدت طولانی برای شما تجویز شده است،آزمایشات و بررسی های لازم توسط پزشک را انجام دهید .

عوارض شایع مترونیدازول

1. احساس خستگی،تهوع و استفراغ از عوارض شایع دارو می باشد که با مصرف غذاهای ساده و سبک و مصرف دارو همراه میان وعده ی سبک یا پس از غذا کمتر می شود.
2. این دارو باعث احساس تغییر مزه ها در دهان،تیره شدن زبان و احساس طعم فلزی در دهان و زخم دهانی می شود که با اتمام دوره ی درمان دارو برطرف می شوند.با این حال می توانید از دهان شویه های غیر الکلی برای کاهش این علائم استفاده نمایید.
3. کاهش اشتها نیز یکی از علائم این دارو می باشد.

نگهداری شربت مترونیدازول

در صورتی که فرم سوسپانسیون برای شما تجویز شده است، دارو را طبق دستورالعمل موجود در بسته ی دارو، با آب جوشیده ی سرد شده تهیه کنید و دارو را قبل از مصرف خوب تکان دهید و حداکثر تا 14 روز در یخچال نگهداری کنید.

تداخل الکل و فراورده های حاوی الکل از (جمله الگزیردیفن هیدرامین – الگزیر دی سیکلومین و سایر الگزیرها) با مترونیدازول:

• این تداخل جز گروه x هست که باید تجویز همزمان دو دارو باهم اجتناب شود.
• استفاده همزمان مترونیدازول و فراورده حاوی الکل باهم منع مصرف هست و باید حداقل سه روز پس از قطع مصرف مترونیدازول، الکل و فراورده های الکل تجویز شود.
• این فاصله زمانی به خاطر بروز واکنش دی سولفیرام هست.
• مترونیدازول در تمام اشکال چه خوراکی چه تزریقی چه واژینال با فراورده های حاوی الکل منع مصرف دارد.

هشدار مصرف دارو

هنگام مصرف این دارو نباید به هیچ وجه نوشابه‌های الکلی بنوشید یا داروهای حاوی الکل مصرف کنید و این نکته را باید حداقل تا یک روز پس از اتمام درمان با مترونیدازول رعایت کنید. در غیر این صورت ممکن است دچار یک واکنش بسیار ناخوشایند شوید که علایمی مثل تهوع ، استفراغ ، دل پیچه ، سردرد، تپش قلب ، برافروختگی و گرگرفتگی دارد. همچنین در صورتی که بیماری خاصی دارید و یا در دوران بارداری و شیردهی به نوزادتان به سر می‌برید و یا حتی قصد باردار شدن را دارید حتما پزشک معالج خود را از این موضوع مطلع کنید.

برای مصرف این دارو موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• اگر در حال درمان عفونت با تریکوموناس هستید، برای جلوگیری از عفونت مجدد همسرتان نیز باید همزمان با مترونیدازول درمان شود و تا بهبود کامل برای روابط جنسی حتما از کاندوم استفاده شود.
• در صورت سابقه یا ابتلا به بیماری‌های مغزی مثل صرع ؛ مشکلات خونی یا بیمای‌های کبدی حتما در ارتباط با مصرف این دارو با پزشک مربوطه مشورت کنید.
• در صورت مصرف داروهای دیگر، به ویژه ضدانعقاد (رقیق کننده‌های خون ، مثل وارفارین) یا دیسولفیرام حتما موراد را با پزشک خود در میان بگذارید.
• این دارو می‌تواند باعث حساس شدن پوست شما شود، پس از ضدآفتاب، عینک آفتابی و لباس مناسب در صورت حساسیت به دارو استفاده نمایید.
• دارو را دور از دسترس کودکان ، دور از گرما، نور مستقیم یا حرارت مرطوب نگهداری کنید.