معرفی قرص لیوتیرونین و موارد مصرف آن

آشنایی با قرص لیوتیرونین سدیم

لیوتیرونین (Liothyronine) برای تشخیص و درمان کم کاری تیروئید، پیشگیری و درمان گواتر و سرطان تیروئید و همچنین بررسی عملکرد غده تیروئید به کار می رود.

قرص لیوتیرونین 25 میکروگرم یا هورمون T3 در کم کاری تیروئید استفاده می شود. قدرت و سرعت اثر قرص لیوتیرونین از قرص لووتیروکسین بیشتر است اما به دلیل عوارض جانبی بیشتر قرص لیوتیرونین، مصرف لووتیروکسین ارجحیت دارد. قرص لیوتیرونین نیز معمولا صبح ها ناشتا مصرف می شود.

نام تجاری: Cytomel

اشکال دارویی:

• قرص روکشدار: 25 میکروگرم یا 0.025 میلی گرم

مکانیسم اثر لیوتیرونین سدیم

هورمون های تیروئیدی دارای دو اثر آنابولیک و کاتابولیک می باشند و در متابولیسم طبیعی، رشد و تکامل، خصوصاً تکامل سیستم عصبی کودکان نقش دارند.

فارماکوکینتیک لیوتیرونین سدیم

تقریباً 95درصد از راه خوراکی جذب می شود. اتصال پروتئینی دارو زیاد(بیش از 99 درصد) می باشد و مقادیر کمی از آن در کبد متابولیزه و در صفرا ترشح می شود. زمان رسیدن به حداکثر اثرات درمانی 72-48 ساعت است و پس از قطع دارو، ‌اثر آن تا 72 ساعت باقی می ماند.

مقدار و موارد مصرف قرص لیوتیرونین

قرص لیوتیرونین 25 میکروگرم جایگزین هورمون تیروئید در کم کاری تیروئید

• مصرف قرص لیوتیرونین در بالغین: روزانه 25 میکروگرم لیوتیرونین سدیم تجویز می شود. سپس هر 1 تا 2 هفته یک بار، 12 تا 25 میکروگرم به این دوز اضافه می شود. دوز نگهدارنده آن 25 تا 75 میکروگرم می باشد.

قرص لیوتیرونین در درمان میکزدم (عارضه ناشی از کم کاری غده تیروئید):

• بالغین: روزانه 5 میکروگرم لیوتیرونین سپس هر 1 تا 2 هفته یک بار 5 تا 10 میکروگرم افزوده می شود. دوز نگهدارنده لیوتیرونین 50 تا 100 میکروگرم می باشد.

قرص لیوتیرونین در کم کاری تیروئید خفیف یا هیپوتیروئیدیسم خفیف

• بالغین: روزانه 25 میکروگرم لیوتیرونین سدیم، سپس هر 1 تا 2 هفته یک بار 12.5 تا 25 میکروگرم اضافه می شود.

مصرف قرص لیوتیرونین در کودکان:

• دوز اولیه لیوتیرونین 5 میکروگرم در روز می باشد. سپس هر 1 تا 2 هفته 5 میلی گرم به دوز روزانه اضافه می شود تا به دوز 15 تا 25 میکروگرم در روز برسیم.

قرص لیوتیرونین برای کرتینیسم یا هیپوتیروئیدی مادرزادی (کم کاری تیروئید مادرزادی):

• مصرف قرص لیوتیرونین در نوزادان، شیرخواران و کودکان زیر 3 سال: 5 میکروگرم روزانه تجویز می شود. هر 3 تا 4 روز یک بار می توان 5 میکروگرم لیوتیرونین سدیم اضافه نمود تا پاسخ مطلوب درمانی پدیدار شود.

نکات با اهمیت در رابطه با لیوتیرونین

• تفاوت لیوتیرونین با لووتیروکسین: لیوتیرونین T3 و لووتیروکسین T4 است اما هر دو برای درمان کم کاری تیروئید کاربرد دارند و جایگیزین هورمون تیروئید محسوب می شوند. قدرت و سرعت اثر بخشی لیوتیرونین از لووتیروکسین بیشتر است اما لیوتیرونین نیمه عمر کوتاه تری دارد و باید روزی 2 تا 3 بار مصرف شود. به دلیل اینکه عوارض جانبی لیوتیرونین بیشتر از لووتیروکسین است مصرف کمتری دارد.
• لیوتیرونین سدیم در درمان هیپوتیروئیدی، میکزدم و کرتینیسم در خط دوم درمان قرار دارد.
• دوز شروع لیوتیرونین در افراد مسن و کودکان 5 میکروگرم در روز است و افزایش دوز نیز با مقادیر 5 میکروگرمی در فواصل توصیه شده انجام می شود.
• هنگامی که قرص لیوتیرونین جایگزین قرص لووتیروکسین می شود، مصرف لووتیروکسین قطع و از همان روز لیوتیرونین به جای آن استفاده می شود. پس از آنکه باقی مانده تاثیر لووتیروکسین از بین رفت، می توان دوز لیوتیرونین را به تدریج تا دوز مناسب افزایش داد.
• هنگامی که قرص لووتیروکسین جایگزین قرص لیوتیرونین شود، مصرف لووتیروکسین را چند روز قبل از قطع مصرف لیوتیرونین، آغاز نمائید.

موارد منع مصرف لیوتیرونین

• حساسیت شدید به دارو
• MI حاد (میوکاردیال انفارکتوس)
• تیروتوکسیکوز
• نارسایی آدرنال درمان نشده

موارد احتیاط در مورد لیوتیرونین

• نارسایی کلیوی
• اختلالات شدید قلبی و عروقی
• نارسایی آدرنال
• هایپرتنشن (فشار خون بالا)
• IHD

تداخلات دارویی لیوتیرونین

1. مصرف همزمان با آدرنوکورتیکواستروئیدها یا کورتیکوتروپین وضعیت غده تیروئید را تغییر می‌ دهد. تغییر در مقادیر مصرف لیوتیرونین ممکن است تغییر مقادیر مصرف آدرنوکورتیکواستروئیدها یا کورتیکوتروپین را ضروری سازد.
2. لیوتیرونین در صورت مصرف همزمان با داروهای ضدانعقاد ممکن است اثرات این داروها را مختل سازد. افزایش مقدار مصرف لیوتیرونین ممکن است مصرف مقادیر کمتر داروهای ضدانعقاد را ضروری سازد.
3. مصرف همزمان با داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای یا داروهای مقلد سمپاتیک ممکن است اثرات تمام یا بسیاری از این داروها را افزایش دهد و موجب بی کفایتی کرونر قلب یا آریتمی قلبی شود.
4. مصرف همزمان با داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون یا انسولین ممکن است بر نیاز مصرف این داروها تأثیر گذارد.
5. استروژنها با افزایش غلظت گلوبولین پیوندیابنده به تیروکسین سرم نیاز به لیوتیرونین را افزایش می‌دهند.
6. آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم یا منیزیم، کلستیرامین، آهن، Kayexalate و سوکرالفیت جذب این دارو را کاهش می‌ دهند. داروها را با فاصله 4-2 ساعت از هم مصرف کنید.
7. باعث کاهش اثر درمانی دیگوکسین می‌ شود. سطح سرمی دیگوکسین را مانیتور کرده و دوز آن را تنظیم کنید.

عوارض جانبی لیوتیرونین

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید. از جمله عوارض جانبی لیوتیرونین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• CNS: تحریک پذیری، بی خوابی، بی قراری، لرزش، عصبانیت، سردرد
• GI: تهوع، استفراغ، اسهال، کاهش وزن
• CV: تاکیکاردی، آریتمی، کولاپس قلبی- عروقی، آنژین صدری
• Other: بی نظمی قاعدگی، حساسیت پوستی، عدم تحمل گرما، تعریق شدید

مصرف لیوتیرونین در بارداری و شیردهی

• لیوتیرونین سدیم در دوران بارداری جز گروه A می باشد و می توان از لیوتیرونین در بارداری با تجویز پزشک استفاده کرد.
• این دارو به میزان کمی در شیر ترشح می‌ شود. مصرف این دارو در دوران شیردهی باید با احتیاط همراه باشد.

توجهات پزشکی – پرستاری در رابطه با لیوتیرونین

• در حین درمان با لیوتیرونین سدیم این موارد باید چک شود: علایم حیاتی به خصوص نبض و فشار خون، وزن بدن و قد و وزن اطفال، T3، T4، TSH، PT، RAIU و وضعیت قلب عروقی از نظر ایسکمی و آنژیم و ECG.
• لیوتیرونین سدیم به صورت تک دوز ترجیحا صبح ها تجویز شود تا مانع از اختلال خواب بیمار شود.
• درمان با لیوتیرونین سدیم را از کمترین دوز موثر شروع کنید و در صورت نیاز به تدریج دوز را افزایش دهید.
• لیوتیرونین سدیم در خط دوم درمان قرار دارد و بعد از مصرف فراورده های تیروئیدی تجویز می شود.
• برای حفظ سطح سرمی لیوتیرونین سدیم آن را در ساعات معین تجویز کنید.
• لیوتیرونین سدیم باید 4 هفته قبل از تست RAIU قطع شود.

توجهات بیمار – خانواده در حین مصرف لیوتیرونین

1. لیوتیرونین سدیم را مطابق دستور پزشک و در ساعات معین مصرف کنید. از قطع خودسرانه لیوتیرونین سدیم اجتناب کنید.
2. بلافاصله پس از شروع درمان با لیوتیرونین تغییرات رفتاری و شخصیتی کودکان جبران می شود.
3. لیوتیرونین سدیم اندیکاسیونی برای کاهش وزن ندارد و قرص لیوتیرونین برای لاغری نباید مصرف شود.
4. در طول درمان با لیوتیرونین ریزش مو در کودکان موقتی است و برطرف خواهد شد.
5. در طول درمان با لیوتیرونین قبل از مصرف غذاهای یددار و داروهای غیر نسخه ای با پزشک مشورت کنید.
6. گاهی درمان بیماری نیاز به مصرف طولانی مدت دارو دارد و حتی ممکن است تا پایان عمر ادامه داشته باشد.
7. تپش قلب، تحریک پذیری، هیجان و عصبانیت و اضطراب در پی مصرف لیوتیرونین را به پزشک گزارش کنید که می تواند از نشانه های مسمومیت با لیوتیرونین باشد.

شرایط نگهداری لیوتیرونین

لیوتیرونین سدیم را در دمای 15 تا 30 درجه و دور از نور خورشید نگهداری کنید.

بیشتر بخوانید:

۱۰ درمان خانگی برای پرکاری تیروئید با داروهای گیاهی

بیماری های تیروئید : علائم، کنترل و درمان آنها

علت کم‌کاری تیروئید چیست + بهترین راه درمان تیروئید کم‌کار

علائم و نشانه های درست در تشخیص سریع کم کاری تیروئید کدامند؟