علت بالا و پایین بودن Retic در آزمایش خون

دسامبر 13, 2023

0 خواندن این مطلب 4 دقیقه زمان میبرد

تفسیر آزمایش Retic

Retic آزمایشی است که برای تعیین عملکرد مغز استخوان و بررسی فعالیت خون سازی می باشد، علاوه بر این از این آزمایش برای طبقه بندی کم خونی ها استفاده می شود. رتیکولوسیت گلبول قرمز نارسی است که به سادگی با رنگ آمیزی رایت یا گیمسا گستره خون محیطی زیر میکروسکوپ قابل تشخیص می باشد.

رتیکولوسیت‏ها هسته خود را از دست داده‏اند ولی هنوز دارای بقایای اسیدنوکلئیک ریبوزومی می‏ باشند. ریبوزوم‏ها با بعضی از رنگ‏های پایه – حیاتی (آزور B، بریلیانت کرزیل بلو، متیلن بلو) واکنش داده و رسوباتی گرانولر و یا فیلامانی آبی رنگ تشکیل می‏دهند. تعداد رتیکولوسیت‏های موجود در خون محیطی مرتبط با فعالیت اریتروپوئتیک (خون سازی) است که بطور طبیعی عمدتاً در مغز استخوان اتفاق می‏افتد.

تعیین درصد این سلولها درخون جهت براورد میزان خون سازی موثر است. اخیراً آنالیزورهای اتوماتیک در دسترس می‏ باشند که بلوغ رتیکولوسیت را از طریق اندازه‏گیری شدت فلورسانس تعیین می ‏نمایند. شمارش رتیکولوسیت ها باید به دقت با سایر یافته های بالینی و آزمایشگاهی بررسی گردد. موارد افزایش و کاهش رتیکولوسیتها شامل:

افزایش سطح: کم خونی همولیتیک، ۴-۳ روز پس از خونریزی، اریتروبلاستوز جنینی، درمان فقر آهن، درمان کمبود B12 و فولات.

کاهش سطح: کم خونی پرنیشیوز و کمبود اسید فولیک، کم خونی فقر آهن، کم خونی آپلاستیک، پرتو درمانی، نارسایی مغز استخوان، بیماری های مزمن.

مقادیر مرجع:

بزرگسالان: ۱/۵- ۵ /۰ درصد
اطفال (یک تا شش ماه): ۳/۱- ۵ /۰ درصد
نوزادان: کمتر یا مساوی ۷ درصد
مقادیر نرمال در هنگام تولد : ۶/۱ – ۳/۸ درصد (متوسط ۳/۵).
رتیکولوسیت بیشتر از ۱۰۰ × ۱۰۹/L نشانه اریتروپوئز افزایش یافته است.

سایر نام ها: شمارش رتیکلوسیت خون کامل، Reticulocyte Cellular Hemoglobin, Reticulocyte, whole blood

شرایط نمونه گیری: نیاز به ناشتایی نمی باشد.

کاربردهای بالینی آزمایش Retic

1. ارزیابی فعالیت اریتروپوئتیک (خون سازی در مغز استخوان).
2. بررسی خونریزی حاد و مزمن و کم‏ خونی‏های همولیتیک.
3. ارزیابی پاسخ اریتروپوئتیک به درمان انواع کم خونی‏ها ( پایش درمان کم خونی ها).

ملاحظات نمونه گیری در آزمایش Retic

1. خونگیری وریدی معمول است. در صورت اجبار از خون مویرگی می توان استفاده کرد. خون را در لوله های با درب بنفش یا لوله مویرگی هپارینه (درب سبز) برای نمونه مویرگی بریزید.
2. لوله حاوی خون و ماده ضد انعقاد را به آرامی چندین بار سروته کرده تا خوب مخلوط شود. از سانتریفیوژ کردن اجتناب کنید.
3. از لخته شدن و لیز شدن خون ممانعت شود.
4. پس از نمونه گیری محل خونگیری را از لحاظ خونریزی یا هماتوم بررسی نمایید. محل خونگیری را بانداژ نمایید.
5. در صورت نمونه گیری در خارج از آزمایشگاه، بالافاصله نمونه را به آزمایشگاه ارسال نمایید.

موارد عدم پذیرش نمونه در آزمایش Retic

همولیز شدید نمونه
لخته بودن نمونه
فریز کردن نمونه
لوله بدون ضد انعقاد یا ضد انعقاد نا مناسب
لوله ای که به خوبی پر نشده یا بیش از حد پر شده باشد
لوله با برچسب نادرست یا بدون برچسب.

شرایط نگهداری نمونه در آزمایش Retic

1. نمونه در دمای اتاق به مدت ۴۸ساعت و در ۸-۲ درجه سانتیگراد (دمای یخچال) تا ۷۲ ساعت پایدار است.
2. از فریز کردن نمونه اجتناب نمایید.

عوامل مداخله گر در آزمایش Retic

بارداری موجب افزایش تعداد رتیکلوسیتها می گردد.
اجسام هاول- جولی (Howell – Jolly bodies) دانه های آبی رنگی هستند که در کم خونی های شدید یا همولیتیک در داخل گلبول های قرمز مشاهده می شوند. دستگاه های خودکار شمارشگر، گلبول های قرمز حاوی اجسام هاول – جولی را به اشتباه به عنوان رتیکلوسیت می شمارند و تعداد رتیکلوسیت ها را بطور کاذب بالا نشان می دهند.
همچنین شمارش‏های بالای غیرمعمول رتیکلوسیت در بیماران مبتلا به لوسمی لنفوئیدی مزمن (CLL)، پارازیت‏های داخل سلولی از جمله مالاریا، پلاکت‏های بزرگ، بعضی درمانهای دارویی، پروتوپورفیری اریتروپوئتیک و آگلوتی‏نین‏های سرد مشاهده می گردد.
در بیمارانی که اخیراً ترانسفوزیون (تزریق) داشته اند، رتیکولوسیت‏ها ممکن است به علت رقیق شدن خون کاهش پیدا کنند.
گلوکز خون بالا موجب کاهش کاذب شمارش رتیکلوسیت می گردد.
داروهای ایجاد کننده کم خونی آپلاستیک منجر به کاهش رتیکلوسیت و داروهای ایجادکننده همولیز موجب افزایش رتیکلوسیت می گردند.

توضیحات در مورد آزمایش Retic

از اندکس بلوغ رتیکولوسیت (RMI) به عنوان شاخصی برای موفقیت پیوند مغزاستخوان در BMT استفاده می‏ شود. به نظر می ‏آید رتیکولوسیت‏های با فلورسانس بالا (Highly Fluorescent Reticulocytes, HFR) زودهنگام‏ ترین و حساس‏ترین اندکس برای گرفتن پیوند در BMT باشد. از HFR ممکن است بتوان به عنوان مارکر پاسخ زودهنگام به سرکوب ایمنی در درمان آنمی‎آپلاستیک شدید نیز استفاده کرد.

روش‏های اتومات جدید از بررسی سطوح RNA رتیکولوسیت، اندکس بلوغ رتیکولوسیت (RMI) را محاسبه می‏ کنند. برای طبقه‏ بندی و ارزیابی کم‏ خونی‏ها می‏توان از شمارش مطلق رتیکولوسیت همراه با RMI استفاده کرد.

ناتوانی مغز استخوان در تولید، منجر به کم خونی همراه با فقدان افزایش مورد انتظار در RPI خواهد شد. با اندازه ‏گیری پارامترهای رتیکولوسیت ممکن است بتوان در ردیابی مصرف غیرقانونی از اریتروپویتین نوترکیبی انسان به عنوان دوپینگ در ورزشکاران استفاده کرد.

سطوح افزایش یافته رتیکولوسیت در کم خونی همولیتیک، کم خونی سلول داسی،۳ تا ۴ روز پس از خونریزی، بعد از برداشتن طحال، اریتروبلاستوز جنینی، حاملگی، لوسمی و بهبودی پس از کم خونی‏های تغذیه ‏ای دیده می ‏شود. سطوح کاهش یافته نیز در کم خونی بدخیم، فقدان فولات، کارکرد ضعیف آدرنوکورتیکال، کم خونی آپلاستیک، رادیوتراپی، ناتوانی مغزاستخوان، کارکرد ضعیف هیپوفیز قدامی، عفونت مزمن، سیروز و بدخیمی دیده می‏ شود.