دسته‌بندی نشده
علائم سندرم پلیکا در زانو + بهترین راه درمان این عارضه
سندروم پلیکا چیست و آیا میتواند موجب درد و صدا در زانو شود؟
- پلیکا اصطلاحی است که برای توصیف یک چین‌خوردگی (پلیسه) در لایه آستر پوشاننده مفصل زانو به کار می‌رود. تصور کنید که لایه آستر داخلی مفصل زانو به شکل یک آستین لباس باشد که از بافت سینوویال ساخته شده است.
- بافت سینوویال یک ماده نازک و لغزنده است که سطح داخلی تمامی مفصل‌های بدن را می‌پوشاند. دقیقاً همان گونه که یک خیاط، چند پلیسه ازجنس پارچه در قسمت پشت آستین‌های یک پیراهن می‌گذارد تا بازوها بتوانند بدون محدودیت در داخل آستین حرکت کنند.
- در آستین سینوویال مفصل زانو هم چند چین‌خوردگی وجود دارد که حرکت بدون محدودیت استخوان‌های واقع در مفصل زانو را امکانپذیر می‌سازد.
- پلیکا یا بافت سینوویال در مفصل زانو در حالت طبیعی چندین چین‌خوردگی در ساختار خود دارد، اما فقط یکی از این چین‌خوردگی‌ها میتواند برای مفصل زانو مشکل‌ساز شود. این ساختار را اصطلاحاًپلیکای پزشکیمی‌نامند.
- پلیکای پزشکی به قسمت انتهای تحتانی استخوان کشکک زانو متصل است و دنباله آن به سمت انتهای تحتانی استخوان بزرگ ران پا امتداد پیدا می‌کند و در سمت داخلی مفصل زانو، یعنی آن طرفی که به زانوی دیگر نزدیک‌تر است، به پایین استخوان ران پا متصل می‌شود.
- پلیکای پزشکی در زانوی اغلب ما انسان‌ها (حدود 50 تا 70 درصد) وجود دارد و هیچ مشکل یا عارضه خاصی هم ایجاد نمی‌کند.
علت‌ها و دلایل سندروم پلیکا
- چین‌خوردگی پلیکا هنگامی مشکل‌ساز می‌شود که به حالت تحریک شده و ملتهب درآید. این حالت در درازمدت و در اثر تحریک مداوم پلیکا به خاطر بعضی از ورزش‌ها، حرکت‌های تکراری و یا زانو زدن مداوم ایجاد می‌شود. در واقع فعالیت‌هایی مانند دویدن، دوچرخه سواری یا استفاده از دستگاه پله نوردی برقی که نیاز به خم و راست شدن مداوم مفصل زانو دارد، میتواند باعث تحریک پلیکا و علت سندرم پلیکا شود.
- آسیب‌دیدگی پلیکا ممکن است به طور ناگهانی و در اثر مصدومیت از ناحیه زانو نیز اتفاق بیفتد. برای مثال هنگامی که در ناحیه اطراف پلیکا ضربه‌ای به مفصل زانو وارد شود، میتواند باعث بروز سندروم پلیکا گردد.
- این ضرب‌دیدگی ممکن است در هنگام زمین خوردن یا حتی برخورد زانو با داشبورد اتومبیل در هنگام سانحه رانندگی اتفاق بیفتد. ضرب‌دیدگی و آسیب‌دیدگی زانو میتواند باعث شود که پلیکا و بافت سنوویال اطراف آن، متورم و دردناک شود. آسیب‌دیدگی اولیه پلیکا هم ممکن است منجر به زخم شدن و ضخیم شدن بافت پلیکا در آینده شود.
- بافت پلیکا وقتی که ضخیم می‌شود و آثار زخم بر روی آن باقی می‌ماند، به حالت چین‌خورده درمی‌آید و احتمال مشکل‌ساز شدن آن و بروز عارضه سندرم پلیکا در آینده بیشتر خواهد شد.
علائم و نشانه‌های سندروم پلیکا
- درد زانو اولین و مهم‌ترین مورد از علائم عارضه سندرم پلیکا می‌باشد. ممکن است علاوه بر آن در هنگم خم کردن زانو، صدای کلیک یا تق تق هم از سمت داخلی مفصل زانو شنیده شود. این صدا به خاطر لغزش پلیکای ضخیم شده بر روی لبه گرد استخوان ران در زمان وارد شدن سر استخوان به داخل مفصل است.
- در این شرایط پلیکا بسیار آسیب‌پذیر شده و نسبت به لمس کردن حساس می‌شود. در افراد لاغر اندام، ممکن است بافت تشکیل دهنده پلیکا به صورت یک نوار حساس در زیر پوست ناحیه زانو احساس شود.
- در موارد نادری هم ممکن است پلیکا در حد بسیار شدیدی حساس و آسیب‌پذیر شده و باعث ایجاد ورم زانو شود.
تشخیص سندروم پلیکا
- تشخیص این عارضه با انجام معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی آغاز می‌شود. در جریان معاینه فیزیکی، محل دقیق درد و امکان احساس کردن نوار ضخیم شده پلیکا از روی پوست بررسی می‌شود.
- عکسبرداری اشعه ایکس نمی‌تواند عارضه پلیکا را نشان دهد، اما میتواند برای تشخیص سایر عوارضی که ممکن است در ناحیه زانو وجود داشته و تشخیص آن از طریق معاینه فیزیکی به سادگی ممکن نیست، مفید باشد.
- اگر بعد از معاینه فیزیکی و بررسی سوابق باز هم نتوان عارضه سندرم پلیکا را با قطعیت تشخیص داد و یا در صورتی که بیمار مشکوک به وجود آسیب‌دیدگی‌ها و عوارض دیگری علاوه بر سندرم پلیکا باشد، ممکن است از تست ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) برای تشخیص بهتر استفاده شود.
- دستگاه ام آر آی از امواج مغناطیسی برای نشان دادن بافت‌های نرم بدن استفاده می‌کند. معمولاً این آزمایش برای تشخیص آسیب‌دیدگی بافت‌های نرم مفصل زانو از قبیل پارگی مینیسک یا رباط‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- این آزمایش نیازی به استفاده از سوزن یا رنگ‌های مخصوص ندارد و کاملاً بدون درد است. از تست سی تی اسکن هم ممکن است برای بررسی ضخیم شدن پلیکا استفاده شود. البته در اغلب موارد برای تشخیص سندرم پلیکا نیازی به استفاده از آزمایش‌های خاصی از قبیل ام آر آی و سی تی اسکن وجود ندارد.
- اگر بررسی سوابق و انجام معاینات فیزیکی، احتمال وجود عارضه سندرم پلیکا را تأیید کنند، آنگاه ممکن است برای تأیید قطعی عارضه و درمان همزمان آن از عمل آرتروسکوپی استفاده شود.
- آرتروسکوپی عملی است که طی آن یک دوربین تلویزیونی فیبر نوری با اندازه خیلی کوچک به داخل مفصل زانو وارد می‌شود و به جراح امکان می‌دهد که بتواند مستقیماً ساختارهای ظریف داخل مفصل زانو را ببیند.
- پزشک جراح میتواند با استفاده از دوربین آرتروسکوپ، تمامی قسمت‌های مفصل زانو را بررسی کند و اگر پلیکای پزشکی دچار تورم شده باشد، آن را تشخیص دهد.
درمان پزشکی سندروم پلیکا
- درمان عارضه سندرم پلیکا شامل استفاده از فیزیوتراپی و استراحت دادن به زانو می‌باشد. اگر این راهکارها نتواند تأثیر قابل توجهی در بهبود عارضه داشته باشد، می‌توانید تزریق کورتیکواستروئید و مصرف داروهای ضد التهاب را هم شروع کنید.
- نرخ موفقیت این روش درمانی کمتر از 20% است و به نظر می‌رسد که بیشتر بر روی افراد جوانی که در کوتاه مدت به این عارضه دچار شده‌اند، تأثیر دارد.
درمان فیزیکی سندروم پلیکا
- درمان پیشرفته و محافظه‌کارانه این عارضه از طریق محدود کردن فعالیت‌های فیزیکی شدید، اصلاح اختلالات و ناهنجاری‌های بیومکانیکی (مانند کشیدگی عضلات همسترینگ، ضعف عضلات چهارسر و غیره).
- مصرف داروهای مسکن غیر استروئیدی، کرایوتراپی و درمان فیزیکی با هدف کاهش نیروهای تنش‌زا برای زانو (از طریق تقویت عضلات چهارسر و افزایش انعطاف‌پذیری عضله همسترینگ) انجام می‌گیرد.
- اولین کاری که باید انجام دهید آن است که التهاب زانو را کاهش دهید. برای این منظور می‌توانید روی زانو یخ بگذارید و به زانو استراحت بدهید. اگر این روش‌ها مؤثر واقع نشد، می‌توانید از ماساژ با یخ، اولتراسوند و یا ماساژ با انگشتان (ماساژ فریکشن) استفاده کنید.
- از ماساژ فریکشن برای برطرف کردن جای زخم‌های باقیمانده بر روی بافت نیز استفاده می‌شود. پس از آنکه التهاب بافت مورد نظر کاهش پیدا کرد، می‌توانید تمرین‌های ورزشی را هم شروع کنید. این روش درمانی معمولاً برای 6 تا 8 هفته اول بعد از معاینه و تشخیص عارضه، توصیه می‌شود.
ورزش‌هایی برای کاهش التهاب ناشی از سندرم پلیکا
ورزش‌هایی که در اینجا شرح داده می‌شود، بعضی از ورزش‌های ابتدایی است که می‌توانید تا قبل از آنکه مجدداً به پزشک، فیزیوتراپیست یا مربی ورزشی خود مراجعه کنید و یا تا وقتی که علائم این عارضه در شما برطرف شود، برنامه توانبخشی خود را با آن شروع کنید. لطفاً دقت کنید که:
- تنش‌هایی که در زمان انجام فعالیت‌های فیزیکی بر روی اندام‌ها وارد می‌شود، بیشتر توسط بافت‌های نرم و انعطاف‌پذیر آن تحمل می‌شود.
- حرکات کششی باید به مدت 20 تا 30 ثانیه حفظ شود.
- فشار ناشی از کشش باید به صورت ملایم و آرام در موضع مورد نظر احساس شود.
افزایش انعطاف‌پذیری همسترینگ
- به پشت بخوابید و یک پای خود را بالا بیاورید و مانند شکل، دو دست خود را در پشت ران پا قفل کنید.
- مفصل ران شما باید تا رسیدن به زاویه 90 درجه، خم شود و ران پای شما مستقیماً به طرف سقف باشد.
- زانوی خود را تا جایی که می‌توانید صاف کنید. ران پای خود را همچنان به طرف سقف بالا نگه دارید.
- پای مخالف خود را صاف و کشیده روی زمین بگذارید.
کشش عضله چهارسر ران، در حالت دمر
- مانند شکل، به روی شکم بخوابید.
- زانوی خود را خم کنید و از پشت با دست خود پنجه یا روی پا یا قوزک پای خود را بگیرید. اگر نمی‌توانید این کار را به راحتی انجام دهید، یک کمربند یا حوله را به دور پا بیندازید و دو سر آن را با دست بگیرید.
- پاشنه پا را بکشید و به باسن نزدیک کنید تا جایی که فشار کشش را در قسمت جلوی ران پای خود احساس کنید.
- زانوها را چسبیده به هم نگه دارید.
کشش ایلیوتیبیال باند
- مانند شکل، به پهلو بخوابید. به طوری که پایی که عضله یا ایلیوتیبیال باند آن باید کشیده شود، در بالا قرار بگیرد.
- با دست خود قوزک پا را بگیرید و بکشید تا پاشنه پا به باسن نزدیک شود. مفصل ران خود را به گونه‌ای خم کنید که زانوی شما مستقیماً به طرف جلوی بدن شما قرار بگید (مانند شکل اول در بالا)
- سپس مفصل ران را بچرخانید تا مانند شکل بالا، ران شما از بدن دور شود و کاملاً در امتداد بدن شما قرار بگیرد. پاشنه پا را همچنان به باسن بچسبانید.
- ران پا را پایین بیاورید و به سمت پشت بدن خود ببرید. کمر خود را خم نکنید. پاشنه پا را به روی باسن خود فشار دهید.
- پاشنه پای مخالف را بالا بیاورید و روی زانوی پای آسیب‌دیده قرار دهید و ران پا را باز هم بیشتر به عقب بکشید. فشار این حرکت کششی را باید در سمت خارجی کشاله ران و نزدیک به کشکک زانو احساس کنید.
افزایش انعطاف‌پذیری عضله همسترینگ
- مانند شکل، در دهانه یک در به پشت بخوابید.
- پایی که می‌خواهید حرکت کششی را بر روی آن انجام دهید بالا بیاورید و روی دیوار بگذارید. زانو را خم نکنید.
- باسن شما باید تا جایی که می‌توانید به دیوار نزدیک‌تر باشد و پای مخالف را هم باید صاف و کشیده روی زمین قرار دهید.
- فشار کشش را باید در قسمت پشت ران پای خود احساس کنید.
افزایش انعطاف‌پذیری عضله همسترینگ، پای باله
- بایستید و پایی که می‌خواهید حرکت کششی بر روی آن انجام دهید را بالا بیاورید و از جلو روی یک صندلی، میز یا یک سطح مناسب بگذارید.
- هر دو دست خود را در طرف خارج پایی که کشش روی آن انجام می‌دهید، بگذارید.
- دقت کنید که لگن شما هم باید بچرخد و به سمت پایی که کشش روی آن انجام می‌دهید، قرار بگیرد.
- دست‌ها را از کنار پا به طرف پایین پا بکشید.
- سینه و بالاتنه خود را هم به دنبال دست‌ها پایین بیاورید. دقت کنید که سینه و کمر خود را کاملاً صاف نگه دارید (قوز نکنید). شانه‌ها هم نباید خم و از جلو به هم نزدیک شود. پنجه پای خود را به طرف بالا بکشید.
- فشار کشش را باید در قسمت پشت ران پای خود احساس کنید.
همچنین بخوانید:
راه های مناسب برای تقویت مفاصل زانو
پارگی و کشیدگی رباط‌های زانو +درمان(عمل جراحی)
درمان درد آرتروز زانو و زانو درد کاملترین مقاله +فیلم
درمان تیرگی زانو و آرنج در منزل
خواص مصرف تاج خروس برای درمان آرتروز زانو
