علائم آلرژی و حساسیت به ماهی
حساسیت به ماهی
آلرژی به ماهی دقیقا مانند آلرژی نسبت به غذاهای دریایی دیگر نیست. افراد مبتلا به آلرژی ممکن است نسبت به برخی از انواع ماهی ها نه همه آنها آلرژی داشته باشند.
اگر چه اغلب واکنش های آلرژی به ماهی وقتی اتفاق می افتد که یک نفر ماهی می خورد،اما گاهی اوقات افراد با لمس ماهی و یا تنفس بو آن هنگام پخت واکنش نشان می دهند.
ماهی از اجزای با ارزش رژیم غذایی انسان به شمار آمده و حاوی مقادیر قابل توجه ای از اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب غیراشباع و ویتامین های محلول در چربی می باشد.
در حال حاضر با توجه به افزایش مصرف ماهی در ایران و جهان و تماس بیشتر با مواد حساسیت زای ماهی، آمار گزارش آلرژی و حساسیت به ماهی در حال افزایش می باشد.
البته بر اساس مطالعات اپیدمیولوژیک در جهان به نظر می رسد شیوع آلرژی به ماهی کمتر از یک درصد باشد.
با این وجود بالاتر بودن آمار حساسیت و آلرژی به انواع ماهی درکشورهایی که صید و مصرف ماهی در آنها بیشتر است، دور انتظار نمی باشد!
به طور کلی در ایران حساسیت و آلرژی به ماهی به عنوان یکی از انواع آلرژی های غذایی مهم به شمار می آید.
به نظر می آید شیوع آلرژی به ماهی در استان هایی مانند مازندران، خوزستان، بوشهر، بندرعباس، گیلان به دلیل دسترسی و مصرف بیشتر ماهی بیشتر باشد.
نکته قابل توجه در ارتباط با آلرژی به ماهی آن است که برخلاف دیگر آلرژی های غذایی که به طور معمول شروع آن از کودکی می باشد، حساسیت و آلرژی به ماهی اغلب در سنین جوانی و بزرگسالی بروز می یابد.
شایعترین ماهی های آلرژی زا در جهان ماهی های تُن و سالمون می باشند.
باید توجه داشت اگر فرد به یک نوع ماهی حساسیت داشته باشد الزاما به سایر مواد خوراکی دریایی مانند میگو ممکن است آلرژی نداشته باشد !
البته این نکته می تواند با معاینات و انجام آزمایشات مربوطه توسط پزشک متخصص بررسی شود.
شایع ترین و مهمترین مواد حساسیت زا در ماهی ها
واکنش های آلرژیک به ماهی اغلب به نوعی پروتئین به نام پاروآلبومین (Parvalbumin) می باشد. پاروآلبومین به فور در بافت سفید ماهی وجود دارد و میزان آن در بافت قرمز (تیره) ماهی اندک می باشد.
پاروآلبومین نسبتا به حرارت مقاوم بوده و این بدین معنی است که این ماده حساسیت زا در اثر پختن یا سرخ کردن ماهی از بین نمی رود! مواد حساسیت زای دیگر ماهی انولاز، آلدولاز، ژلاتین ماهی و تروپومیوزین بوده که به مقدار فراوان در بافت انواع ماهی ها وجود دارند.
علائم حساسیت و آلرژی به ماهی
واکنش های آلرژیک به مواد حساسیت زای ماهی می تواند خفیف بوده و یا در بعضی موارد شدید و مرگ آور باشد.
واکنش های آلرژیک حتی ممکن است در اثر مصرف مقادیر اندک ماهی و یا فرآورده های آن بروز یابد.
شایان ذکر است علائم و واکنش های آلرژیک به ماهی در بیماران بسیار حساس حتی می تواند در اثر استنشاق بوی ماهی در حال پختن نیز بروز نمایند.
به طور کلی علائم شایع آلرژی به ماهی عبارتند از:
- خارش دهان
- تورم بافت های دهان و لب ها
- کهیرو خارش پوست
- آنژیوم ادم
- حالت تهوع و استفراغ
- گرفتگی و آبریزش بینی
- سردرد
- آسم و آنافیلاکسی (در موارد واکنش های شدید).
علائم حساسیت به غذاهای دریایی
واکنش های آلرژیک خفیف و متوسط ممکن است با یک یا تعداد بیشتری از علائم زیر و در عرض چند دقیقه یا چند ساعت پس از خوردن غذاهای دریایی خود را نشان دهد.
شدت علائم به مقدار غذاهایی که استفاده شده ارتباطی ندارد. حتی خوردن مقدار کمی از این غذاها می تواند واکنش را آغاز کند.
- تورم لبها، زبان، گلو یا صورت. گاهی اوقات دیگر قسمت های بدن نیز ممکن است متورم شود.
- سوزن سوزن شدن لبها، زبان یا کل دهان
- قرمزی و خارش پوست
- اختلال در نفس کشیدن
- پر شدن بینی (کیپ شدن)
- خس خس سینه
- تهوع و گاهی استفراغ
- درد شکم
- اسهال
- سبکی سر و سرگیجه
- غش (غیر معمول)
واکنش های آلرژیک شدید که به عنوان آنافیلاکسی یا شوک آنافیلاکتیک شناخته می شود علائمی خطرناک تر دارد که حتی می تواند منجر به مرگ شود.
علائم آنافیلاکسی ممکن است در ابتدا شبیه به واکنش های خفیف باشد اما به تدریج بدتر می شود.
این واکنش ها معمولا در عرض چند ثانیه پس از قرار دادن غذا در بدن ایجاد می شوند. علائم و نشانه های آنافیلاکسی عبارتند از :
- تورم شدید گلو که در آن فرد احساس می کند یک جسم توده مانند در گلو گیر کرده و به سختی می تواند نفس بکشد و حرف بزند.
- اختلال در تنفس که معمولا با نفس نفس زدن برای ورود هوا خود را نشان می دهد.
- ضربان قلب سریع و فشار خون پایین
- سبکی سر و سرگیجه که اغلب منجر به بی هوشی می شود.
موارد پیشگیری از آلرژی به ماهی
مطابق قانوان عمومی پیشگیری و کنترل بیماریهای آلرژیک، اجتناب و یا پرهیز از تماس و یا برخورد با عامل حساسیت زا کارآمدترین شیوه برای جلوگیری از بروز واکنش های آسیب رسان آلرژیک می باشد.
بعد از اثبات وجود حساسیت و آلرژی به ماهی در یک فرد، برای پیشگیری باید به طور کامل از مصرف ماهی و فرآورده های حاصل از آن (مانند ژلاتین ماهی و روغن ماهی) خودداری نمود.
بهتر است برای اطمینان از عدم بروز واکنش های آلرژیک از مصرف انواع مختلف ماهی پرهیز نمود مگر آنکه از عدم حساسیت به انواع دیگر ماهی ها اطمینان حاصل شود.
بهتر است برای بیماران مبتلا به آلرژی شدید به ماهی همیشه آمپول های اتوماتیک حاوی آدرنالین (EpiPen) در دسترس باشد.
تشخیص آلرژی به ماهی
روش تشخیص حساسیت به ماهی در فرد بر اساس گرفتن سابقه بیماریف معاینات و روشهای آزمایشگاهی و بالینی می باشد.
برای آگاهی از روشهای رایج پوستی و خونی برای تشخیص آلرژی به ماهی به نوشتار آزمایش های رایج خونی و پوستی برای تشخیص بیماری های آلرژیک مراجعه نمایید.
پزشک ممکن است آلرژی به نوع خاصی از ماهی ها را از طریق تست خون یا تست خراش پوستی تشخیص دهد.
در تست خراش پوستی مقدار کمی از مایع حاوی پروتئین ماهی از روی کمر یا ساعد تست می شود و سپس با یک میله کوچک و استریل مایع به داخل پوست فرو می رود. اگر لک قرمزی در عرض 15 تا 20 دقیقه ایجاد شود نشان دهنده آلرژی است.
اگر جواب این تست ها برای پزشک قطعی نباشد، ممکن است دستور خوردن مقداری ماهی یا مشتقات آن تحت نظارت را بدهد تا ببیند آیا واکنشی ایجاد می شود یا نه.
چگونه آلرژی ماهی در کودکان درمان می شود ؟
اگر کودک آلرژی ماهی یا هر گونه آلرژی جدی غذایی داشته باشد، پزشک تزریق اپی نفرین را اورژانسی تجویز می کند.
داروی اپی نفرین کوچک و قابل حمل است که باید همیشه آن را به همراه داشته باشید تا در مواقع ضروری آن را به کودک تزریق کنید حتی اگر می توانید به کودک یاد بدهید تا خودش بتواند این کار را انجام دهد و مسئولین مدرسه را در جریان آلرژی فرزندتان قرار دهید .
هرثانیه در پاسخ به آلرژی اهمیت دارد اگر کودک شروع به بروز علایم آلرژی جدی، مثل ورم دهان یا گلو و یا سختی در تنفس می کند، اپی نفرین را تزریق کنید و سریع او را به اورژانس ببرید.
کودک باید تحت نظارت پزشک قرار گیرد، زیرا موج دیگری از علایم جدی می تواند رخ دهد.
هم چنین ایده خوبی است که آنتی هیستامین را همراه خود داشته باشید چون می تواند به درمان علائم آلرژی خفیف کمک کند.
بیشتر بخوانید :
