زیارت عاشورا کلام معصومین است یا حدیث قدسی ؟
زیارت عاشورا از زیارتهایی است که در سیره و کلام معصومین (علیهمالسلام) و علمای بزرگ دین بر مداومت قرائتش، فراوان سفارش شده، . این زیارتنامه را که از سوی امام پنجم ـ امام محمدباقر (علیهالسلام) به شیعیان تعلیم شده، میتوان منشور و آییننامه زندگی یک شیعه و یک مؤمن راستین دانست. زیارتنامهای که در واقع صحیفهای است مختصر؛ اما کامل از دیدگاه اسلامشناسی، معرفتشناسی، امامشناسی، جامعهشناسی و انسانشناسی.
در این زیارت انسان با عالیترین مضامین معارف الهی در شناخت معصومین (علیهالسلام) ـ بهویژه امام حسین (علیهالسلام) و نیز شناخت رابطه وجودی مردم با ائمه معصومین (علیهمالسلام) و مباحث انسانشناسی، همچنین وظایفی که یک شیعه حقیقی و یک عزادار صادق در قبال امام حسین (علیهالسلام) و نهضت او دارد، آشنا میشود.
حدیث قدسی چیست ؟
حدیث قدسی سخن خدا است و فرمایش ذات او است اما فرشته واسطه ارسال آن برای بشر نیست بلکه حالت الهامی دارد و بر ذهن و روح و روان بشر نقش می بندد که البته آن فرد باید معصوم باشد برای درک الهاماتی از این دست. از این رو حدیث قدسی غیر از کلام پیامبر (ص) و ائمه (ع) و حدفاصل وحی و سخن معصوم (ع) است .
حتماً بخوانید:
زیارت عاشورا حدیث قدسی است یا کلام معصوم
شیعیان و علمای شیعه در ایام مختلف سال آن را به تنهایی یا به صورت جمعی قرائت میکنند. گفته شده تداوم خواندن این زیارت، آثار و برکات ویژهای به دنبال دارد. به گفته میرزا ابوالفضل تهرانی، از علمای شیعه در قرن سیزده و چهاردهم قمری، از زیارت عاشورا در برآورده شدن حاجات، آن قدر برکات و منافع دنیوی و آثار و خواص شگفتآور نقل شده است که قابل شمارش نیست.
زیارت عاشورا معروفترین زیارتنامه امام حسین(ع) است. این زیارتنامه حدیث قدسی و از سوی خداوند رسیده است.
برپایه روایت صفوان بن مهران، امام صادق(ع) و پدران معصوم آن حضرت ضمانت کردهاند که هر کس این زیارت و دعای بعد از آن را از دور یا نزدیک بخواند، زیارتش مقبول درگاه خدا، دعایش مستجاب، حاجاتش برآورده شده، مورد شفاعت قرار گرفته و حتی شفاعتش درباره دیگران نیز پذیرفته شده و اهل بهشت خواهد بود. در پایان روایت صفوان آمده است: ای صفوان هرگاه حاجتی داشتی، در هر مکان که بودی، این زیارت و دعای بعد از آن را بخوان و حاجتت را از خدا بخواه که از جانب خداوند برآورده خواهد شد.
به گفته میرزا جواد تبریزی، از مراجع تقلید معاصر، در اهمیت این زیارتنامه همین بس که علمای بزرگ شیعه همچون ابن قولویه، شیخ طوسی، ابن مشهدی، سید ابن طاووس، علامه حلی، شهید اول و دیگران در طی قرون متمادی آن را نقل کردهاند .
اولین کسی که متن زیارت عاشورا خواند، کیست؟
زیارت عاشورا حدیث قدسی است و اولین کسی که از اهل بیت علیهم السلام متن زیارت عاشورا را برای عموم مردم خواند، امام باقر علیه السلام است که فرمود پدرم، او از پدرش او از جد ما از پیامبر (ص) و از جبرئیل و جبرئیل از خداوند متعال نقل کردند که خداوند فرمود: السلام علیک یا أبا عبدالله. یعنی متن زیارت در بین اهل بیت علیهم السلام بوده است.
حتماً بخوانید:
اعتبار سندی زیارت عاشورا
به گفته آیت الله سید موسی شبیری زنجانی، حدیثشناس و عالم رجالی شیعه، علمای امامیه درباره وثاقت سند زیارت عاشورا اجماع دارند و همه آنها اصل زیارت عاشورا را امری قطعی و مسلم میدانند. آیت الله شبیری همچنین معتقد است علاوه بر تاییدات غیبی که زیارت عاشورا دارد، سند نقل شده در کتاب مصباح المتهجد سندی صحیح است. او از دو طریق صحت این سند را تبیین میکند. آیت الله میرزا جواد تبریزی نیز معتقد است که زیارت عاشورا نیازی به بررسی سندی ندارد؛ زیرا این زیارت، مشهور و جزو شعارها و باورهای شیعه شده است و مضامین آن نیز در روایات صحیح وجود دارد.
قدیمیترین متنی که زیارت عاشورا در آن نقل شده، کامل الزیارات نوشته ابن قولویه در قرن چهارم هجری است. در این کتاب، متن زیارت عاشورا از امام باقر(ع) نقل شده است. به گفته ابوالمعالی محمد کلباسی، از مجتهدان قرن سیزدهم هجری که شرحی بر زیارت عاشورا نگاشته، شیخ طوسی در کتاب مصباح المتهجد، این زیارت را با سندی دیگر از امام باقر(ع) نقل کرده است.یادداشت برخی از محققان معاصر معتقدند شیخ طوسی زیارت عاشورا را از کامل الزیارات نقل کرده است.
در متن زیارت عاشورا نقل شده از سوی ابن قولویه و شیخ طوسی، اختلافاتی وجود دارد. همچنین در محتوای زیارت عاشورا، شواهدی هست که نشان میدهد این زیارت در اواخر حکومت امویان بیان شده است .
