روایات و پیامدهای از بین رفتن اعمال نیک با غیبت
از بین رفتن اعمال نیک با غیبت
غیبت سبب میشود اعمال نیکى که انسان انجام میدهد تباه گردد و از بین برود.
امام صادق علیه السّلام فرمود:
«الْغِیبَةُ حَرَامٌ عَلَى کُلِ مُسْلِمٍ وَ إِنَّهَا لَتَأْکُلُ الْحَسَنَاتِ کَمَا تَأْکُلُ النَّارُ الْحَطَبَ.»
«غیبت کردن براى هر مسلمانى حرام است و همان گونه که آتش هیزم را میخورد، غیبت نیز کارهاى نیک انسان را میخورد و از بین میبرد.»
گاهى انسان به خاطر ارتکاب غیبت تمام کارهاى نیکى را که انجام داده است از بین میبرد و ثواب اعمالش در نامه کسى که غیبت او را کرده است نوشته میشود، که در این مورد توجّه شما را به یک حدیث جلب میکنیم:
«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللّه عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم یُؤْتَى بِأَحَدٍ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یُوقَفُ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ وَ یُدْفَعُ إِلَیْهِ کِتَابُهُ فَلَا یَرَى حَسَنَاتِهِ فَیَقُولُ إِلَهِی لَیْسَ هَذَا کِتَابِی فَإِنِّی لَا أَرَى فِیهَا طَاعَتِی فَیُقَالُ إِنَ رَبَّکَ لَا یَضِلُ وَ لا یَنْسى ذَهَبَ عَمَلُکَ بِاغْتِیَابِ النَّاسِ ثُمَّ یُؤْتَى بِآخَرَ وَ یُدْفَعُ إِلَیْهِ کِتَابُهُ فَیَرَى فِیهِ طَاعَاتٍ کَثِیرَةً فَیَقُولُ إِلَهِی مَا هَذَا کِتَابِی فَإِنِّی مَا عَمِلْتُ هَذِهِ الطَّاعَاتِ فَیَقُولُ إِنَّ فُلَاناً اغْتَابَکَ فَدُفِعَتْ حَسَنَاتُهُ إِلَیْکَ.»
«پیامبر اکرم صلّى الله علیه و آله و سلّم فرمود:
در روز قیامت یکى از شما را در صحراى محشر براى رسیدگى به اعمالش حاضر میکنند و نامه عملش را به دستش میدهند و هنگامى که به آن نگاه میکند از کارهاى نیکى که انجام داده است چیزى در آن نمیبیند.
عرض میکند: پروردگارا! این نامه عمل من نیست زیرا از طاعات و عباداتى که در دنیا انجام دادهام چیزى در آن نمیبینم. به او گفته میشود پروردگار تو خطا و نسیان نمیکند و این نامه عمل از آن تو است اما به خاطر اینکه غیبت کردى کارهاى نیک تو در نامه عمل کسى نوشته شده است که از او بدگویى کردى. سپس شخص دیگرى را براى حساب میآورند و نامه عملش را به او میدهند.
به نامه نگاه میکند ولى بر خلاف انتظارش طاعات و عبادات زیادى را در آن میبیند و از روى تعجّب عرض میکند: خدایا! این نامه عمل من نیست، من در دنیا کارهاى نیکى که در اینجا نوشته شده است انجام ندادهام.
به او گفته میشود: چون فلان شخص از تو بدگویى کرده کارهاى نیک او در نامه عمل تو نوشته شده است.»
غیبت کننده از ولایت خدا بیرون است
امام صادق علیه السّلام فرمود:
«مَنْ رَوَى عَلَى مُؤْمِنٍ رِوَایَةً یُرِیدُ بِهَا شَیْنَهُ وَ هَدْمَ مُرُوءَتِهِ لِیَسْقُطَ مِنْ أَعْیُنِ النَّاسِ أَخْرَجَهُ اللَّهُ مِنْ وَلَایَتِهِ إِلَى وَلَایَةِ الشَّیْطَانِ فَلَا یَقْبَلُهُ الشَّیْطَانُ.»
«هر کس به منظور عیب جویى و ریختن آبروى مؤمنى سخنى علیه او بگوید تا او را از چشم مردم بیندازد خداوند چنین کسى را از ولایت خودش بیرون میکند و به سوى ولایت شیطان میفرستد و شیطان او را نمیپذیرد.»
غیبت دین انسان را از بین میبرد
پیامبر اکرم صلّى الله علیه و آله و سلّم فرمود:
«الْغِیبَةُ أَسْرَعُ فِی دِینِ الرَّجُلِ الْمُسْلِمِ مِنَ الْأَکِلَةِ فِی جَوْفِه.»
«تأثیر غیبت در دین مسلمان از خوره در جسم او سریعتر است.»
و نیز فرمود:
«الغِیبَةُ وَ النَّمِیمةُ یَحُتَّانِ الایمَانَ کَمَا یَعضِدُ الرّاعِى الشَّجَرَةَ.»
«همان گونه که شبان برگ درختان را میریزد غیبت و سخن چینى نیز ایمان انسان را بى شاخ و برگ میکند.»
کیفر غیبت
بیشک، کسى که مرتکب غیبت گردد در قیامت به عذاب سختى گرفتار خواهد شد.
پیامبر اکرم صلّى الله علیه و آله و سلّم فرمود:
«مَنْ أَکَلَ لَحْمَ أَخِیهِ فِی الدُّنْیَا قُرِّبَ إِلَیْهِ یَومَ القیامَةِ فَیُقالُ لَهُ کُلْهُ مَیِّتاً کَمَا أکَلتَهُ حَیّاً فََیَأکلُهُ وَ یَکلَحُ وَ یَضِجُّ.»
«کسى که در دنیا گوشت برادر خود را بخورد و غیبتش را بکند روز قیامت که میشود او را پیش کسى که غیبتش را کرده است میبرند و به او میگویند همان گونه که در دنیا گوشت او را در حالى که زنده بود خوردى اکنون که مرده است نیز گوشت او را بخور. پس از گوشت مرده او میخورد و از ناراحتى روى در هم میکشد و فریاد میزند.»
و نیز از آن بزرگوار نقل شده است که فرمود:
«مَرَرْتُ لَیْلَةَ أُسْرِیَ بِی. عَلَى قَوْمٍ یَخْمِشُونَ وُجُوهَهُمْ بِأَظْفَارِهِمْ فَقُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ مَنْ هَؤُلَاءِ فَقَالَ هَؤُلَاءِ الَّذِینَ یَغْتَابُونَ النَّاسَ وَ یَقَعُونَ فِی أَعْرَاضِهِم.»
«در شب معراج بر قومى گذشتم که صورتهاى خود را با ناخنهاى خویش میخراشیدند. از جبرئیل پرسیدم اینها چه کسانى هستند؟ گفت: کسانى که پشت سر مردم بدگویى میکنند و حیثیت و آبروى آنان را از بین میبرند.»
غیبت و کاهش ارزش عبادات
در حدیث دیگرى آمده است کسى که مرتکب غیبت شود ارزش عبادات او کم میشود.
رسول خدا صلّى الله علیه و آله فرمود:
«الْجُلُوسُ فِی الْمَسْجِدِ انْتِظَارَ الصَّلَاةِ عِبَادَةٌ مَا لَمْ یُحْدِثْ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا یُحْدِثُ قَالَ الِاغْتِیَابَ.»
«نشستن در مسجد و انتظار کشیدن براى رسیدن وقت نماز عبادت است تا زمانى که حدثى از انسان سر نزند. سؤال شد: حدث چیست؟ فرمود: غیبت.»
غیبت مانع قبولى اعمال
رسول خدا صلّى الله علیه و آله در ضمن حدیثى فرمود: مأمورانى که مراقب اعمال انسان هستند عمل بندهاى را که مانند شعاع خورشید میدرخشد به آسمان بالا میبرند ولى فرشتهاى که باید اعمال را قبول کند و بالا ببرد میگوید:
«… اِضْرِبُوا بِهَذَا الْعَمَلِ وَجْهَ صَاحِبِهِ أَنَا صَاحِبُ الْغِیبَةِ أَمَرَنِی رَبِّی أَنْ لَا أَدَعَ عَمَلَ مَنْ یَغْتَابُ النَّاسَ یَتَجَاوَزُنِی إِلَى رَبِّی.»
«… این عمل را به صورت صاحبش بزنید زیرا من از طرف پروردگارم مأموریت یافتهام که نگذارم عمل نیک غیبت کنندگان از من بگذرد و به سوى پروردگارم برود.»
غیبت کننده از بهشت محروم است
پیامبر اکرم صلّى الله علیه و آله فرمود:
«تَحْرُمُ الْجَنَّةُ عَلَى ثَلَاثَةٍ عَلَى الْنَّمَامِ وَ عَلَى الْمُغْتَابِ وَ عَلَى مُدْمِنِ الْخَمْرِ.»
«بهشت بر سه کس حرام است: سخن چین، کسى که غیبت میکند و کسى که دائم الخمر باشد.»
تذکّر:
غیبت کننده در صورتى که توبه کند و توبهاش پذیرفته شود باز هم آخرین کسى است که وارد بهشت خواهد شد:
«أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ إِلَى مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ الْمُغْتَابُ هُوَ آخِرُ مَنْ یَدْخُلُ الْجَنَّةَ إِنْ تَابَ وَ إِنْ لَمْ یَتُبْ فَهُوَ أَوَّلُ مَنْ یَدْخُلُ النَّار.»
«خداوند به موسى بن عمران وحى فرستاد که غیبت کننده اگر توبه کند آخرین کسى است که داخل بهشت میشود، و اگر توبه نکند نخستین فردى است که داخل آتش میشود.»
غیبت کننده حلالزاده نیست
در برخى از احادیث آمده است کسى که پشت سر افراد غیبت میکند و آبروى آنان را از بین میبرد و از شخصیت آنان میکاهد حلالزاده نیست، چرا که اگر از راه حلال نطفهاى منعقد شود هرگز به این گناه آلوده نمیگردد.
پیامبر اکرم صلّى الله علیه و آله و سلّم فرمود:
«کَذَبَ مَنْ زَعَمَ أَنَّهُ وُلِدَ مِنْ حَلَالٍ وَ هُوَ یَأْکُلُ لُحُومَ النَّاسِ بِالْغِیبَةِ اجْتَنِبِ الْغِیبَةَ فَإِنَّهَا إِدَامُ کِلَابِ النَّارِ.»
«دروغ گفته است کسى که گمان میکند از حلال متولّد شده با این که گوشت مردم را به وسیله غیبت میخورد زیرا غیبت خورش سگهاى جهنّم است.»
شاید مقصود از حلالزاده نبودن در این حدیث تغذیه و تولّد از غذاهاى حرام است و احتمالاً این خصیصه مربوط به کسانى است که کارشان همواره غیبت کردن و آزردن دیگران است و فعل مضارع (و هو یأکل …) که بر استمرار دلالت دارد مؤیّد این احتمال است. و الله اعلم.
غیبت کننده مؤمن نیست
در حدیث دیگرى آمده است آن کس که پشت سر مسلمانى بدگویى کند ایمان ندارد. رسول خدا صلّى الله علیه و آله و سلّم فرمود:
«یَا مَعَاشِرَ مَنْ آمَنَ بِلِسَانِهِ وَ لَمْ یُؤْمِنْ بِقَلْبِهِ لَا تَغْتَابُوا الْمُسْلِمِینَ وَ لَا تَتَبَّعُوا عَوْرَاتِهِمْ فَإِنَّهُ مَنْ تَتَبَّعَ عَوْرَةَ أَخِیهِ تَتَبَّعَ اللَّهُ عَوْرَتَهُ وَ مَنْ تَتَبَّعَ اللَّهُ عَوْرَتَهُ یَفْضَحُهُ فِی جَوْفِ بَیْتِه.»
«اى گروهى که تنها با زبان ایمان آوردهاید ولى قلبتان ایمان نیاورده است! غیبت مسلمانان نکنید و در عیوب پنهانیشان به جستجو نپردازید، زیرا کسى که در امور پنهانى برادر دینى خود جستجو کند خداوند اسرار او را فاش میسازد و او را میان خانهاش رسوا میکند.»
بیشتر بخوانید :
غیبت کردن در اسلام چه حکمی دارد؟ احادیثی در مورد غیبت کردن
چگونه می توان از غیبت کردن پرهیز کرد؟
