رفتار درست والدین با کودکان شرور و گستاخ

روشهای مؤثر برای حرف شنوی کودکان

آموزش کاربردی تربیت کودک با این بخش از دلگرم همراه باشید.

طرز رفتار درست با کودکان شیطون و بازیگوش

شاید تا به حال با کودکان گستاخ و بی‌ادب و شروری که در محافل عمومی یا مراسم خانوادگی رفتارهای آزاردهنده‌ای از خود نشان می‌دهند و برای آرامش دیگران ارزش قائل نبوده و مدام در حال تقلا و دست درازی به اسباب و وسایل دیگران هستند مواجه شده باشید.بدون شک والدین این کودکان را هم دیده‌اید که در پی خرابکاری‌های کودکشان چنان وانمود می‌کنند که اصلا هیچ اتفاقی نیفتاده و به روی‌شان نمی‌آورند و اگر هم عکس‌العملی از میزبان یا دیگر مهمانان ببینند می‌گویند ما از آن دسته خانواده‌هایی هستیم که به فرزند‌مان آزادی عمل می‌دهیم تا بتواند هر چه سریع‌تر به پاسخ کنجکاوی‌هایش برسد.

معمولا در این مواقع هیچ‌یک از دوستان یا بستگان به‌طور مستقیم از گستاخی کودک شرور انتقاد نمی‌کند، ولی به طور خصوصی و در غیاب والدین کودک، لب به انتقاد می‌گشایند و ابتدا از بی‌تفاوتی و بی‌فکری والدین کودک گستاخ گله و شکایت می‌کنند.حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد موسوی، کارشناس کودک در این باره می‌گوید: کودکان نمی‌دانند که در مهمانی‌ها باید چگونه رفتار کنند. پس والدین باید به آنها بیاموزند که در مهمانی‌ها چه نوع رفتاری داشته باشند تا مزاحمتی برای میزبان به وجود نیاورند.

بی‌توجهی پدر و مادر به رفتارهای آزاردهنده فرزندان ممکن است در خانه قابل قبول باشد، ولی کودکانی که در نحوه رفتار با دیگران احساس مسئولیت ندارند و به اسباب و اثاثیه دیگران دست درازی می‌کنند و رفتارهای ناخوشایند از خود نشان می‌دهند همگان را از خود می‌رانند. مشکل اینجاست که والدین این کودکان به آنها نمی‌گویند مردم انتظار چه رفتاری از آنها را دارند و معمولا هم فردی غیر از والدین به کودک توضیح می‌دهد که چه رفتاری مناسب است.

اما چرا والدین چنین کودکان بی‌ادبی، رفتار نادرست فرزندشان را متذکر نمی‌شوند؟ موسوی این‌گونه پاسخ می‌دهد: والدین معمولا از بدرفتاری کودکان در حضور دیگران آزرده می‌شوند، اما رفتار آنها را نادیده می‌گیرند. آنها از این‌که در حضور دیگران باید با فرزندشان چه نوع برخوردی داشته باشند مطمئن نیستند و حتی نوع تربیت ناصحیح‌شان موجب شده که فرزندان از تذکر والدین سرپیچی کنند. در نتیجه والدین رفتار نادرست کودک را در معرض قضاوت دیگران قرار می‌دهند.

طرز برخورد منطقی و درست با کودکان

به خاطر داشته باشید که در سنین پیش دبستانی ، بچه ها کارهای عادی روزمره و مهارت نظم و انضباط را که لازمه ی زندگی است ، به راحتی یاد می گیرند . برای تسلیم کردن کودکان روشی کلی وجود دارد که در همه ی شرایط ، مفید است . آن را یاد بگیرید و بعد در زمینه های مختلف امتحان کنید .

1 – برخورد مثبت داشته باشید

به رفتار مناسب فرزند خود توجه کنید و در همان لحظه از آن تعریف کنید . سپس از او درخواست نمایید ( یا او را راهنمایی کنید ) تا فعالیت بعدی را انجام دهد . در این روش برای هر کاری که کودک درست انجام می دهد امتیازی قائل شوید ، به نوعی که گویی جادویی در کار است ، او به طور باور نکردنی ، درخواست های بعدی را اجابت می کند. به طور مثال به او بگویید :

• آفرین که یک لیوان شیر خوردی . حالا بیا کمی تخم مرغ بخور .
• خیلی خوب مسواک زدی . حالا بیا لباس خوابت را بپوش .

2 – برای کنترل او به نرمی رفتار کنید

هر گاه ازکودک خود خواهشی دارید ، به سمت او بروید و به نرمی او را لمس کنید . به طوری که حضور شما تقریباً موافقت کودکتان را ضمانت کند . اکنون درست در جایی هستید که فرمان شما به یک عمل تبدیل می شود شما می خواهید فرزندتان میز را بچیند ، اگر با فریاد از او بخواهید که از آن طرف خانه بیاید و میز را بچیند ، حتماً مؤثر نخواهد بود ؛ بهتر است نزد او بروید و آنچه که می خواهید به او بگویید ، سپس با او به آشپزخانه بروید .

هنگامی که خواهر و برادر مشغول نزاع و درگیری هستند ، نباید با داد و بیداد دعوا را متوقف کنید . به جای آن ، به طرف آنها بروید و صحبت کنید . خیلی اوقات همین آرامش شما برای ساکت کردن بچه ها کافی است .اگر می خواهید موافقت کودک خود را جلب کنید کمتر از ” نه مؤکد ” استفاده کنید و حتی المقدور از حبس کردن او در اتاقش خودداری نمایید .

3 – فرزند خود را دوباره راهنمایی کنید

فرزند خود را به سمت رفتار پسندیده هدایت کنید . اگر او به چیزی دست می زند که نباید دست بزند ، به او بفهمانید که دقیقاً چه چیزهایی را می تواند لمس کند یا بردارد . اگر او روی مبل بالا و پایین می پرد ، به جای اینکه او را سرزنش کنید ، جایی را که می تواند جست و خیز کند به او نشان دهید .

4 – اشیاء مخرب را از دسترس کودک دور کنید .

اگر فرزندتان روی دیوار رنگ آمیزی می کند ، مداد رنگی را از دسترسش دور کنید و برایش توضیح دهید که چطور می تواند از مداد رنگی به درستی استفاده کند .

5 – عزت نفس کودکان را از بین نبرید .

اگر فرزند خردسالتان روی میز ایستاده و می خواهید او را پایین بیاورید ، به او بگویید ” اجازه نداری روی میز بایستی ، خودت پایین می آیی یا من کمکت کنم ؟ ” در این صورت شما به نوعی ناتوانی های او را مهار می کنید و اعتماد به نفس از شما به فرزندتان انتقال می یابد .

6 – فرزند خود را برای حضور در جمع آماده کنید

اگر فرزند شما در حضور دیگران بد رفتاری کند ، باعث خجالت شما می شود و افرادی که شاهد خرابکاری او هستند رنجیده می شوند . در این زمان اگر به او بگویید ” ساکت بنشین ” ، معمولاً رفتارش بهبود نمی یابد .
قبل از هر وضع جدیدی همچون سوار شدن به هواپیما یا حضور در جشن تولد ، موقعیت را برای او شرح دهید و انتظارات واقعی خود را بیان کنید . به طور مثال بگویید :وقتی سوار هواپیما می شویم ، در آنجا صندلی مخصوص خودت را داری و باید کمربندت را ببندی . می توانی کتاب بخوانی ، چیزی بخوری یا با اسباب بازی کوچکی بازی کنی .وقتی فردا به جشن تولد می رویم ، از تو انتظار دارم شلوغ نکنی و هنگامی که دوستت کادوهایش را باز می کند ، بنشینی و تماشا کنی .

7 – به کودک کمک کنید که کمی جلوتر را ببیند .

بچه ها در هر موقعیتی که قرار دارند ، رویدادهای بعدی را نمی بینند و فقط در لحظه زندگی می کنند . برای همین ، هنگام گــذر از مرحله ای دیگر ، دچار مشکل می شوند . بنا براین بهتر است هنگامی که می خواهید او را از جایی که دوست دارد به جای دیگری ببرید ، ابتدا پنج دقیقه قبل او را مطلع کنید که تا چند لحظه دیگر باید اینجا را ترک کنید . اگر بی خبر دست او را بگیرید و به جای دیگری ببرید باعث آزار او می شوید .

8 – از جایی که برای او مشکل ساز است دور شوید

اگر هر بار با کودکتان به سوپر مارکت رفتید و با مشکلاتی روبرو شدید ، زمانی به آنجا بروید که کسی از او نگهداری می کند . بهتر است مدت یک ماه به او فرصت دهید و او را همراه خود به خرید نبرید ، این مدت ، زمان مناسبی است که این چرخه ی منفی بشکند و به شما و فرزندتان اجازه دهد که روال عادی پیدا کنید .

9 – کودکتان را به جای دیگری ببرید

اگر در رستوران هستید و او بهانه گیری می کند ، کودکتان را بردارید و از آنجا خارج شوید . اغلب بیرون رفتن و انتقال او به جایی دیگر ، باعث آرامش او می شود .
کارهای روزمره را به طور منظم انجام دهید . لباس پوشیدن ، مسواک زدن ، باز کردن در ، تمیز کردن اسباب بازیها ، رفتن به رختخواب ، همه ی اینها مجموعه ای هستند که رویدادهای مهم روزانه محسوب می شوند. شما می خواهید فرزندتان هر یک را با موفقیت پشت سر بگذارد و در گذر از هر مرحله ، رفتار مناسبی داشته باشد . اما ممکن است رفتارهای منفی مثل فریاد زدن نیز به سرعت در روال عادی روزمره جای بگیرد .

10 – در هر مرحله او را راهنمایی کنید

دقت کنید که هر یک از مراحل رشد کودکتان در کارهای روزمره پنهان شده است . او به تدریج می تواند کفشهایش را بپوشد و یا به حمام برود . شما نخست باید او را از لحاظ فیزیکی ( در هر مرحله انجام امور روزانه ) راهنمایی کنید و بعد فقط نظاره گر باشید .
مثلاً به او بگویید : ” من نمی توانم لباست را دربیاورم ؛ اما تو را تماشا می کنم که چطور این کار را می کنی .”

11 – گاهی بعضی امور را به کودک یادآوری کنید

بچه ها به راحتی ممکن است چیزی را فراموش کنند . این وظیفه شماست که بعضی موارد را به آنها تذکر دهید . مثلاً اگر کودک شما فراموش کرد به دستشویی برود . باید با مهربانی به او بگویید ” وقت دستشویی” رفتن است . یک کلمه ی یاد آوری برای او بسیار مفید خواهد بود .

12 – هنگام فرمان دادن به کودک ، از دستورات واضح و روشن استفاده کنید

به جای اینکه بگویید ” اتاقت را مرتب کن ” بهتر است به مورد مشخصی اشاره کنید . یعنی بگویید کتاب ها را در قفسه آبی ، و اسباب بازی ها را در قفسه پایینی بگذار. هر قدر فرمان های شما واضحتر باشد پذیرفتن آنها برای کودک آسانتراست .

13 – علت انجام هر کاری را برای کودک توضیح دهید

1) همانطور که شما و فرزندتان در حال مسواک زدن هستید ، برای آگاهی او توضیح دهید که چه کار می کنید و چرا . مثلاً بگویید : ” ببین من خمیر دندان را به تمام دندانم می رسانم . می خواهم همه ی جوجوهایی که آنجا زندگی می کنند را در بیاورم . حالا با آب ، دهانم را می شویم ، غرغره می کنم و بعد آب دهانم را بیرون می ریزم . بیا با هم این طوری مسواک بزنیم “.

کودکان را با عطوفت تربیت کنید

بسیاری از والدین معتقدند که تربیت کودکان قضیه همه یا هیچ است در نتیجه عده‌ای خشمگین می‌شوند و تربیت را تنها از طریق تنبیه میسر می‌دانند، اما در مقابل برخی دیگر نیز بر این باورند که نباید فرزندشان را ناراحت کنند. در واقع چون خودشان از گریه و ناراحتی کودکان آزرده می‌شوند این طرز تفکر را دارند.

موسوی در این باره می‌گوید: این والدین فراموش می‌کنند که آموزش کودکان به عصبانیت نیاز ندارد و با مهربانی و آرامش نیز می‌توان به آنان آموزش داد. پدر و مادر باید حساسیت‌ها، فشارهای روانی و رنجش‌های فرزندشان را درک کنند تا بتوانند برنامه تربیتی خود را با مهربانی و محبت به اجرا درآورند. به گفته این مشاور دینی کودکان به تربیت نیاز دارند. والدین باید محدودیت‌های منطقی برای آنها تعیین کنند. تعیین حدود به کودکان کمک می‌کند که بدانند هر چیزی در این جهان دارای نظم و حد و حدودی است. آنها خواهند آموخت که دیگران چه رفتاری را از آنها انتظار دارند، بر این اساس رفتاری پسندیده‌تر از خود نشان می‌دهند.

—————————————————————————-

نکته‌های کلیدی

به گفته موسوی نکته‌های کلیدی زیر به والدین کمک می‌کند تا به فرزند خود یاد دهند که چگونه می‌تواند یک مهمان خوش‌رفتار باشد.

ـ کودکان زیر یک سال به طور معمول پر جنب و جوش بوده و وسایل را به هم می‌ریزند. والدین باید به‌طور مستمر کودک را کنترل کنند و بهتر است او را در یک کالسکه قرار دهند.

ـ هرگز به کودکان اجازه ندهید که روی مبل‌ها بالا و پایین بپرند به خصوص وقتی کفش به پا دارند.

ـ به فرزندتان بیاموزید که از کلمات مودبانه‌ای همچون «لطفا»، «متشکرم» و «قابلی ندارد» استفاده کند و هنگامی که به تقاضا یا خواسته‌های او پاسخ منفی داده می‌شود بیهوده اصرار نکند.

ـ گاهی اوقات کودکان در منزل دیگران شلوغ می‌کنند تا توجه اطرافیان را به خود جلب کنند. باید گاهی آنها را برای قدم زدن به خارج از خانه ببرید تا یکنواختی دید و بازدیدهای خانوادگی، آنها را خسته نکند. برخی از والدین نیز می‌توانند برای مشغول کردن فرزند خود از وسایلی چون اسباب‌بازی، کامپیوتر و کتاب استفاده کنند.

ـ اگر به کودک خود آموزش دهید که مانند یک مهمان، مودبانه رفتار کند، به او کمک می‌کنید تا در حضور دیگران و حتی در غیاب شما رفتاری شایسته داشته باشد. این یادگیری سرمایه‌ای با ارزش برای آینده او خواهد شد.

ـ اگر کودکتان در یک محفل مهمانی کار نادرستی انجام داد، هرگز با دیگران درباره فرزند خود صحبت نکنید، حتی اگر او حضور نداشته باشد. به جای این کار مستقیم با فرزند خود صحبت کنید و به او بگویید که چه انتظاری از او دارید و کجای کارش ناصحیح بوده است.

ـ هیچ‌گاه از واژه «نمی‌توانم» استفاده نکنید، زیرا کودک تشویق می‌شود در مورد خواسته‌اش اصرار کند. به او بگویید اجازه نداری فلان کار را انجام دهی و او را با اسباب‌بازی و نظایر آن سرگرم کنید.

ـ‌ وقتی به همراه کودکان خود به ملاقات کسی می‌روید اسباب‌بازی‌های او را به همراه داشته باشید. هیچ‌گاه یک ملاقات را به یک دعوا و نزاع خانوادگی تبدیل نکنید و از این‌که به شما یا فرزندتان انتقادی شده است ناراحت نشوید. ما در بسیاری از مواقع هنگامی که در وجود خود احساس تزلزل می‌کنیم موضع دفاعی و جنگجویانه به خود می‌گیریم.

ـ اگر شما در اجرای یک برنامه تربیتی استقامت داشته باشید و در هر شرایطی آن را ادامه دهید فرزندتان به اهمیت موضوع و جدی بودن شما پی خواهد برد و پس از مدتی با یک اشاره کوتاه منظور شما را متوجه خواهد شد.

ـ گاهی اوقات حتی با وجود یک برنامه تربیتی دقیق، امکان دارد فرزند شما در حضور دیگران رفتاری ناشایست مرتکب شود. در چنین مواردی مروری به واقعه داشته باشید و با همسر خود مشورت کنید تا بتوانید از طریق بازنگری مدیریت خود، در آینده موفق‌تر عمل کنید.

ـ با فرزند خود در خانه و محیط بیرون رفتاری یکسان داشته باشید. داشتن رفتار دوگانه در خلوت و در حضور دیگران باعث سردرگمی فرزندان می‌شود و حد و مرزها را در هم می‌ریزد.

—————————————————————————-

گردآوری شده مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی