راهکارهای طلایی برای مقابله با استرس دانش آموزان

استرس در دانش آموزان

استرس چیست ؟

دکتر هانس سلیه(Dr Hans Selye) اولین کسی بود که استرس را اینگونه تعریف کرد:

استرس پاسخ غیر اختصاصی بدن انسان است به هر نیازی که دارد.

این پاسخ می تواند به شکل های گوناگونی مانند سفتی عضلات، اضطراب ناگهانی، افزایش ضربان قلب و فشارخون بالا، تنفس سطحی، سرگیجه و یا حتی شادابی ظاهر شود.

از دیدگاه مثبت، استرس نیرویی است که موجب آغاز فعالیت می شود. با استفاده از تعریف دکتر سلیه استرس می تواند به دنبال وقایع خوب یا اسف بار نیز روی دهد.

استرس در مدارس

رسیدن به اهداف آموزشی که مدارس به عنوان هدف اساسی خود به ‌آنها توجه دارند، مستلزم تأمین بهداشت روانی دانش‌آموزان است.

تحقیقات متعدد نشان می‌دهد که سلامت روانی دانش‌‌آموزان با پیشرفت تحصیلی آنها ارتباط دارد و دانش‌آموزانی که به نحوی از مشکلات روانی یا از نبود بهداشت روانی مناسب رنج می‌برند، اغلب با افت تحصیلی مواجه هستند.

بنابراین ضروری به نظر می‌رسد جهت تأمین شرایط مناسب برای نیل به اهداف آموزشی، تربیتی و تضمین سلامت افراد جامعه در سنین مختلف، عوامل بازدارنده آن را موردبررسی قرار داد.

عوامل استرس در مدارس

امتحانات یکی از مهمترین عوامل استرس‌زا در مدارس و دانشگاه‌ها هستند که پیامدهای روان ـ‌ فیزیولوژیک مختلفی دارند.

اما اثرات آنها بر کودکان موردتوجه قرار نگرفته است.

روشن است که محیط فیزیکی مدرسه از جمله شرایط ساختمانی، نور، رنگ و بهداشت محیط در سلامت روان دانش‌آموزان تأثیرگذار است.

از این رو ضروری است که در جهت ارتقای بهداشت روانی دانش‌آموزان، تأمین شرایط فیزیکی مناسب موردتوجه قرار گیرد و از آنجایی که قسمت عمده ساعات روزانه دانش‌آموزان در محیط مدرسه می‌گذرد، شرایط نامناسب فیزیکی مثل ناکافی بودن نور، سیستم گرمایش و سرمایش نامناسب و امنیت ساختمان بسیار حائز اهمیت است.

• اصرار خانواده برای کسب نمره بیشتر، تعادل ذهنی دانش‌آموز را به هم می‌زند

مشاوران آموزشی یونسکو و یونیسف گفته‌اند:

در نظام آموزشی حافظه مدار کشورمان دانش‌آموزان بر دانسته‌های خود تسلطی ندارند و این در حالی است که در بیــشتر سئـوالات امتـحانی بر حفظیات آنان تأکید می‌شود و این امر تسلط نداشتن آنان را به دنبال دارد.

استاد برنامه‌ریزی درسی و تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی، خانواده‌ها و رفتار آنان را از دیگر عوامل مهم اضطراب‌آفرین دانش‌آموزان عنوان کرد و افزود: پافشاری خانواده‌ها برای کسب نمره‌ای بیش از توان دانش‌آموزان تعادل ذهنی افراد را به هم می‌ریزد.

آقازاده خاطرنشان کرد: والدین باید از فرزندان خود انتظارات منطقی داشته باشند و برای شناخت توانایی ‌آنان زمان سپری کنند چون در غیر این صورت با فرزند خود دچار چالش خواهند شد.

راهکارهای مقابله با استرس دانش آموزان

نشانه‌های استرس در مدرسه را پیدا کنید

با دقت کودک‌تان را زیر نظر داشته باشید، رفتارهای او را در ارتباط با مدرسه مدنظر داشته باشید تا بفهمید چه مسئله‌ای در مدرسه باعث ایجاد استرس در او می‌شود؛ سپس ببینید این استرس باعث بروز چه مشکلاتی در او می‌شود.

این مشکلات می‌تواند به صورت سردرد، شکم درد، طفره رفتن از حرف زدن و یا بی‌میلی به مدرسه رفتن ظاهر شود.

به‌دنبال دلایل استرس باشید

اگر کودک شما مضطرب است و استرس دارد، کنار او بنشینید و با او صحبت کنید تا متوجه شوید چه چیزی باعث استرس او شده است.

مثلا ممکن است ریشه این استرس در ارتباط با کلاس خاصی باشد، شاید به‌خاطر امتحان باشد، احتمال دارد به‌خاطر عملکرد فرزندتان در دروس و نمراتی که گرفته، باشد.

در نهایت وقتی‌که متوجه دلیل استرس او شدید، حال می‌توانید مشکل را حل کنید.

از زمان‌بندی بیش از حد پرهیز کنید

داشتن یک برنامه منظم و زمان‌بندی شده بسیار ایده‌ خوبی برای نظم بخشیدن به تکالیف دانش‌آموز و متمرکز کردن او به تکلیفش است، اما زمان‌بندی بیش از حد و غیرمتعارف، خود می‌تواند عاملی برای ایجاد اضطراب و دلشوره در دانش‌آموز شود.

در میان زمان‌های تخصیص یافته برای کلاس‌های مدرسه، انجام تکالیف و کلاس‌های فوق برنامه، زمانی را برای هر آنچه که فرزند شما علاقه‌مند به انجام آن است، در نظر بگیرید.

این اوقات فراغت می‌تواند باعث کاهش استرس، داشتن آرامش و نشاط در کودک شود.

وظایف فرزند خود را اولویت‌بندی کنید

اگر فرزند شما علاوه بر مدرسه کارها و فعالیت‌های زیادی برای انجام دادن دارد، باید کارهای او را به‌ترتیب اهمیت اولویت‌بندی کنید.

به او بگویید مهم‌ترین کارش را در ابتدا انجام دهد. در نظر داشته باشید اگر فعالیت‌های خارج از مدرسه زمان زیادی از او می‌گیرد، با یک برنامه‌ریزی دقیق و منظم کارها را ساماندهی کنید.

فرزندتان را در فعالیت‌های فوق برنامه ثبت‌نام کنید

مطمئن شوید کودک شما زمان کافی برای انجام همه کارهایش دارد، همه دانش‌آموزان به استراحت و فراغت از کارهای مدرسه احتیاج دارند تا از خستگی بیش از حد و دل‌زدگی آنها از مدرسه جلوگیری شود.

فرزند خود را در کلاس‌های فوق برنامه مثل کلاس‌های ورزشی، موسیقی و یا هر چیز دیگری که به آن علاقه دارد، ثبت‌نام کنید.

این کار تا حد زیادی استرس او را کاهش داده و انگیزه را برای انجام کارها افزایش می‌دهد.

زمانی را به خانواده و دوستان خود اختصاص دهید

سعی کنید چند ساعت از زمان خود را به وقت‌گذرانی کودک با خانواده و دوستان اختصاص دهید.

این گذران وقت می‌تواند مثل هر شب شام خوردن خانواده در کنار هم باشد؛ چراکه این کار می‌تواند فرصتی برای شما فراهم کند تا از او درباره مدرسه و مشکلاتی که دارد، بپرسید.

پیروی از یک برنامه خواب منظم

این نکته اهمیت فراوانی دارد تا بدانید کودک‌تان در طول شبانه‌روز به میزان کافی می‌خوابد.

عدم خواب کافی می‌تواند یکی از دلایل بروز استرس در دانش‌آموزان شود. پیروی از یک برنامه خواب منظم می‌تواند به مدیریت استرس او بسیار کمک کند.

کودک شما باید در روز ۸ الی ۱۰ ساعت بخوابد تا برای روز بعد انرژی کافی داشته باشد.

چارچوب‌بندی افکار منفی

افکار منفی می‌تواند تأثیر بزرگ و شدیدی روی سطح استرس کودک بگذارد و یک روند پر از استرس و افکار منفی را ایجاد کند که متوقف کردن آن بسیار سخت خواهد بود.

به جای اینکه فکر کنید یک پروژه یا یک وظیفه چقدر استرس‌زا است، به کودک‌تان کمک کنید که چگونه می‌تواند شرایطی را که در آن قرار دارد تعدیل کند و استرس ناشی از آن را کاهش دهد.

این کار می‌تواند به صورت تقسیم‌بندی وظیفه به کارهای کوچک‌تر یا برنامه‌ریزی برای آن کار باشد.

بیشتربخوانید:

استرس چیست؟ علل ایجاد استرس کدامند؟راه های درمان استرس کدامند؟

روش های مطالعه صحیح/چگونه در فصل امتحانات درست مطالعه کنیم؟

کنترل استرس کودکان در آستانه بازگشایی مدارس