راهنمای سفر به جزیره دارا در خلیج فارس
سفر به جزیره “دارا”، بهشت کوچک پرندگان خلیج فارس
خوزستان جزیره “دارا” یکی از جزایر خور موسی در خلیج فارس است که در فاصله ۷۲ کیلومتری از بندر ماهشهر قرار دارد. این جزیره که به تازگی به عنوان بخشی از پارک ملی دریایی دارا، به این پارک الحاق شده است، بهشتی کوچک برای پرندگان آبزی و کنارآبزی است.
برای رسیدن به این جزیره در روزی آفتابی از اسکله صیادی سمایلی واقع در بندر ماهشهر با قایق به راه افتادیم تا با گذر از خور بیحد که از خوریات منشعب از خورموسی است، به جزیره دارا برسیم.
خور موسی کانال طویل و عمیقی است در منتهی‌الیه شمال غرب خلیج فارس و در جنوب خوزستان قرار دارد. خور در زبان فارسی به معنای شاخه‌ای از آب است که در خشکی وارد می‌شود و موسی نیز برگرفته از نام ناخدایی معروف در منطقه است.
عمق متوسط این خور بین ۲۰ تا ۵۰ متر است و کدورت آب در بخش داخلی خور، به دلیل املاح و نوع خاک بستر، بسیار بالا است.
در مسیر رسیدن به جزیره دارا، ابتدا از کنار صنایع عظیم پتروشیمی و اسکله تجاری بندر امام گذشتیم.
در طول راه، دیدن دسته‌های چندتایی از گونه دلفین گوژپشت به مسیر حرکت، تنوع و جذابیت می‌داد. قایق‌های صیادی بسیاری که به صید ماهی و میگو مشغول بودند، در مسیر مشاهده می‌شدند.
خورموسی به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و پستی و بلندی بستر و ارتباط آبی با تالاب شادگان، محل تخم‌ریزی بسیاری از گونه‌های ماهیان و خصوصاً میگو در خلیج فارس است و صید آبزیان در این منطقه، بسیار رونق دارد.
بعد از دو ساعت سفر با قایق، به جزیره کوچک و زیبای دارا رسیدیم؛ جزیره‌ای نسبتا مسطح که دو رشته تپه شنی در شرق و غرب آن امتداد یافته است. مساحت این جزیره در حدود ۱۴۵ هکتار است و ساحلی شنی دارد.
ساحل این جزیره، زیبا پر از گونه‌های مختلف سخت‌پوستان و صدف‌های دو کفه‌ای است و پرواز دسته‌های عظیم پرندگان بر فراز جزیره در فصل بهار، زیبایی خاصی به آن می‌بخشد.
پوشش سبز گیاهان در این فصل، جزیره را به فرشی سبز در دل آبی دریا تبدیل کرده است.
در اولین قدم‌ها در این جزیره، پرندگان زیبایی مانند سلیم خرچنگ‌خوار، پرستوی دریایی کاکلی کوچک و بزرگ، پرستوی دریایی خزری، پرستوی دریایی پشت دودی، اگرت ساحلی و کفچه نوک به تعداد زیاد دیده می‌شد که در آرامشی خاص و با نظم، این جزیره را بین خود تقسیم کرده بودند؛ اگر کفچه نوک‌ها برای لانه‌سازی قسمت‌های بلند جزیره را به خود اختصاص داده‌اند و پرستوهای پشت دودی در زیر بوته‌های کوچک لانه‌سازی کرده‌اند.
سلیم‌های خرچنگ‌خوار در قسمت‌های نرم ماسه‌ای جزیره با حفر تونل‌های عمیق و پرستوهای دریایی کاکلی کوچک و بزرگ و خزری در قسمت‌های باز و کم‌پوشش گیاهی، لانه‌سازی و جوجه‌آوری دارند و هر کدام، کلونی خاص خود را تشکیل داده‌اند.
در جزیره دارا سر و صدای عجیب اما زیبای پرندگان باعث می‌شود که حتی صدای امواج دریا به سختی به گوش برسد.
آب و هوای این جزیره مانند آب و هوای حاره‌ای است و در بهار هم گرمای خاصی دارد؛ در این فصل جوجه‌های اگرت و کفچه نوک‌ها از تخم بیرون آمده‌اند ولی پرستوهای دریایی هنوز روی تخم خوابیده بودند اما در مورد سلیم‌های خرچنگ‌خوار به دلیل نوع خاص لانه‌سازی با حفر تونل‌های عمیق و طولانی نمی‌شود به درستی تشخیص داد که جوجه‌دار شده‌اند یا خیر.
شگفتی دیگر، نحوه تغذیه پرندگان جزیره است که با نظم و هماهنگی خاصی انجام می‌شود. در هنگام جزر که آب دریا فرو می‌نشیند و ساحل پر می‌شود از خرچنگ‌ها، سلیم‌های خرچنگ‌خوار برای تغذیه به ساحل می‌روند و در هنگام مد نیز پرستوهای دریایی برای آبتنی و صید ماهی، بیشتر از سایر گونه‌ها به چشم می‌خورند.
در سوابق جزیره دارا آمده است که لاک‌پشت‌ها هم برای تخم‌گذاری به این جزیره می‌آیند اما شوربختانه در سال‌های اخیر لاک‌پشت‌ها در این جزیره مشاهده نشده‌اند.
به گفته کارشناسان محیط زیست دریایی اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان، این جزیره جزو معدود جزایری است که محل جوجه‌آوری گونه سلیم خرچنگ‌خوار است و تنها کلونی این پرنده، در این جزیره و جزیره قبر ناخدا لانه‌سازی می‌کنند.
جزیره دارا با تمام زیبایی‌هایش به بهشتی برای پرندگان تبدیل شده است که متاسفانه آلودگی‌هایی همچون رهاسازی پسماندها خصوصاً پسماندهای پلاستیکی که توسط امواج دریا و یا صیادان در ساحل رهاسازی می‌شوند، آن را آلوده کرده است. در این شرایط، هر ساله از سوی اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان و دوستداران طبیعت، برنامه پاک‌سازی در این جزیره اجرا می‌شود.
در برخی موارد، شکارچیان برای شکار و یا جمع‌آوری تخم پرندگان به جزیره می‌روند که این اقدام تهدیدی برای پرندگان محسوب می‌شود.
در مواردی هم آتش‌سوزی موجب آسیب رساندن به این زیستگاه و بهشت کوچک پرندگان می‌شود.
مجموعه حفاظت محیط زیست خوزستان برای حفاظت و حراست از این جزیره و پرندگان آن، برنامه‌های حفاظتی گسترده‌ای را دنبال می‌کند و به دنبال پیگیری‌های چندساله اداره محیط زیست دریایی خوزستان و شهرستان ماهشهر، سرانجام از سال ۹۸ به عنوان پارک ملی دریایی دارا معرفی و گشت و کنترل مستمری در منطقه برقرار شده و کنترل شدیدی برای جلوگیری از صید در این جزیره حاکم است.
همراهی صیادان ماهی در حفاظت از این زیستگاه، امری ضروری است که باید به آن توجه ویژه‌ای شود تا این بهشت کوچک برای پرندگان همچنان باقی بماند.
این جزیره فرصت خوبی برای پرنده‌نگری و جذب گردشگری طبیعی در دل خور موسی است و با اجرای برنامه‌های مدیریتی و کارهای حفاظتی می‌شود این بهشت کوچک را برای پرندگانش حفظ کرد.
منبع : ایسنا
