خلاصه ای از زندگینامه مالک اشتر نخعی
زندگینامه مالک اشتر موضوع مورد بحث ماست. مالک بن یغوث نخعی معروف به مالک اشتر از شاخه ی نخع و از قبیله مذحج و اهالی یمن“و از فرماندهان نظامی و بزرگ و از دلاوران شجاع و از یاران خاص امیر المومنین (ع) بود.
مالک اشتر از شاخه نخع از قبیله مذحج بود. مالک قبل از بعثت رسول اکرم متولد شده بود، ولی از زندگی وی قبل از ورود نمایندگان پیامبر به یمن اطلاعی در دست نیست.
ابن ابى الحدید مى نویسد: محدثان حدیثى از پیامبر (صلى الله علیه وآله) نقل کرده اند که بر فضیلت و منزلت والاى مالک اشتر دلالت مى کند و آن شهادت و گواهى قاطع پیامبر (صلى الله علیه وآله) بر مؤمن بودن مالک است و حدیث مزبور را در داستان وفات ابوذر در محل تبعیدگاهش ربذه نقل کرده ایم.
ابوذر غفارى مى گوید: از پیامبر خدا شنیدم که فرمود: «یکى از شما در فلات دور افتاده اى مى میرد و گروهى از مؤمنان بر جنازه اش حاضر مى شوند» و آن کس من هستم که در بیابان ربذه از دنیا مى روم و عده اى از راه خواهند رسید و مرا کفن و دفن خواهند نمود و طولى نکشید که عده اى از مسلمانان از راه رسیدند و او را کفن و دفن کردند.
از جمله این افراد مالک اشتر است که پیش نماز آن گروه شد و بر جنازه ابوذر نماز گزارد. بنابراین مالک اشتر از جمله کسانى است که رسول خدا (صلى الله علیه وآله) به ایمان و صالح بودن او به طور غیابى شهادت داده است.
تحقیق درمورد زندگینامه مالک اشتر
شجاعت های مالک اشتر
در زندگینامه مالک اشتر نخعی لازم به ذکر است که وی در سال های پایانی حیات پیامبر (ص) اسلام آورد و در عهد خلافت راشدین به شام مهاجرت نمود. وی در فتوحات اسلامی عهد خلیفه اول و دوم، مخصوصا در از پای در آوردن هماوردان نقش مهمی داشت.
او ظاهرا پس از نبرد قادسیه در کوفه اقامت گزید. مالک که از بزرگان یمانی کوفه محسوب می گردید، در دوره خلافت عثمان به مقابله با زیاده خواهی های حکام اموی برخاست و از حقوق جهادگران دفاع می نمود.
او مردی بسیار قوی و از رهبران و بزرگان شیعه است و بسیار عالم و زاهد بود و با فقر زندگی می کرد بر قوم خود ریاست داشت و با جماعت کوفی برای مطالبه ی حقوق خودشان به نزد خلیفه ی سوم (عثمان) رفت.
“سعید بن عاص“ والی عثمان در کوفه به دستور عثمان و در ادامه سیاست تبعیدی که عثمان آن را دنبال می کرد مالک را به همراه ۹ نفر دیگر به شام تبعید و بعد به کوفه برگرداند و مجددا به حمص تبعید کرد.
مالک مردم را برای بیعت با حضرت علی (ع) رهبری کرد. در جنگ جمل صفین و نهروان امام را همراهی کرد. رشادت ها و جان فشانی های مالک اشتر در این جنگ ها در تاریخ ثبت است.
در صفین اهل شام را در هم کوبید تا آن که جنگ را به سمت معاویه رساند و قبل از آن که سپاهیان و فریب قرآن بر سر نیزه کردن را بخورند و امام (ع) مجبور به پذیرش حکمیت شود و پیروزی را نزدیک کرده بود.
وی در جنگ با کفار شرکت می کرد و در واقعه ی یرموک حاضر بود و چشمش در این واقعه پاره شد. به همین علت او را اشتر (کسی که پلک چشمش برگشته) می گفتند. مالک فرماندار نصیبین در نزدیکی جزیره از طرف امام بود که جنگی را بر ضد متمردین و از اصحاب معاویه به فرماندهی ضحاک در شمال رهبری کرد.
مالک پس از کشته شدن عثمان، در خلافت امیر مؤمنان (علیه السلام) بسیار تلاش کرد و با حضرت بیعت نمود و از سرداران بزرگ سپاه حضرت گردید. وى از شیعیان بسیار پاى بند و یارى دهندگان به امیرالمؤمنین (علیه السلام) بود، به طورى که رابطه دوستى او با مولاى متقیان بسیار زیاد بود.
امام على (علیه السلام) پس از مرگ وى فرمود: «رحم الله مالکاً، فلقد کان لى کما کنت لرسول الله (صلى الله علیه وآله); خداوند مالک را رحمت کند، او براى من همان گونه بود که من براى رسول خدا (صلى الله علیه وآله) بودم.»
از آن جا که معاویه از این رابطه معنوى بین امام (علیه السلام) و مالک آگاهى داشت دستور داده بود که در خطبه ها علاوه بر لعن امیرالمؤمنین (علیه السلام)، و امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام)، نیز به مالک اشتر و عبدالله بن عباس لعن هم کنند.
در شجاعت و دلاورى مالک اشتر همین بس که ابن ابى الحدید درباره اش مى گوید: پاداش مادرى که چون مالک اشتر را پرورده است با خدا باد، که اگر کسى سوگند بخورد که خداوند متعال میان عرب و عجم شجاع تر از او، جز استادش على (علیه السلام) نیافریده است، من بر او بیم گناه ندارم.
و چه نیکو گفته است آن کسى که وقتى درباره مالک اشتر از او پرسیدند، گفت: من درباره مردى که زندگانى او مردم شام را شکست داد و مرگش مردم عراق را شکست داد، چه بگویم ؟
اقدامات مالک اشتر برای اسلام
خصلت ها و ویژگی های مالک اشتر
- ولایت پذیری و علی مداری مالک اشتر
- سیاستمدار و کاردان در امور مدیریت سیاسی
- فصاحت و بلاغت
- اهل جهاد و هجرت
- دشمن شناس، شجاع و با بصیرت
- انقلابی، قاطع، سازش ناپذیر در دفاع از ارزشهای اسلامی
- بردبار، خویشتن دار، خیرخواه مردم
شهادت مالک اشتر
نحوه شهادت مالک اشتر به این صورت بود که در ذیقعده سال 38 او از کوفه خارج شد و راه مصر را در پیش گرفت، در بین راه مردى پست فطرت با وضع رقت بارى خود را بحضور مالک رسانید، مالک اشتر که به پیروى از على علیه السلام همیشه غریب نواز و نسبت به فقراء متفقد بود پرسید کیستى و از کجا می آیی ؟
آن مرد گفت اسمم نافع است و در مدینه غلام عمر بن خطاب بودم و اکنون آزاد هستم و چون در مدینه به من سخت می گذشت لذا از آن شهر خارج شده ام و خیال رفتن به مصر را دارم تا در آنجا کارى پیدا کنم.
مالک گفت اگر مایل باشى و نزد من بمانى من پوشاک و خوراک تو را تأمین می کنم، نافع گفت چه سعادتى بهتر از این البته که می مانم، مالک این مرد را نیز جزو لشکریانش همراه خود برد.
پس از طى مسافتى به شهر قلزم رسیدند که تا مصر سه روز راه فاصله داشت، شب را در آنجا بیتوته نموده و صبح که به راه افتادند نافع بد طینت یک لیوان شربت از عسل درست کرد و مقدارى سم در آن ریخت و پیش مالک برد.
مالک که در این چند روز خدمتگزارى این غلام را بی شائبه دیده بود لیوان شربت را سر کشید و لشکریانش را حرکت داد و پس از چند ساعت راهپیمائى آثار انقلاب در قیافه مالک نمایان شد و رفته رفته حالش بهم خورد و از پشت زین بر زمین افتاد و به شهادت رسید. مزار ایشان هم اکنون در مصر است.
مالک اشتر چگونه به شهادت رسید ؟
کمیل بن زیاد نخعی کیست ؟ زندگینامه کمیل
زندگینامه حبیب بن مظاهر از ولادت تا شهادت
