دسته‌بندی نشده

حدیث وصایت چیست و چه مضمونی دارد ؟

حدیث وصایت چیست ؟

حدیث وصایت حدیثی از پیامبر اسلام (ص) است که در آن از امام علی(ع) به عنوان وصی و جانشین پیامبر نام برده شده است. مضمون این حدیث با عبارت‌های مختلفی در جوامع حدیثی شیعه و سنی آمده است.

روایت «لِکُلِّ نَبِیٍّ وَصِیٌّ وَ وَارِثٌ وَ إِنَّ عَلِیّاً وَصِیِّی وَ وَارِثِی‏» از مشهورترین نقل‌های آن است که توسط بریده بن حصیب از پیامبر (ص) نقل شده است.

متن حدیث وصایت

حدیث وصایت در منابع روایی شیعه و سنی همچون فضائل الصحابه ابن حنبل، مناقب ابن مغازلی، المعجم الکبیر طبرانی، تاریخ مدینه دمشق، مناقب خوارزمی، الکامل جرجانی،تذکرة الخواص، کفایة الأثر، من لا یحضره الفقیه،دلائل الإمامة، مناقب ابن شهر آشوب و بحارالانوار آمده است.

بریده بن حصیب عبارت « لِکُلِّ نَبِیٍّ وَصِیٌّ وَ وَارِثٌ وَ إِنَّ عَلِیّاً وَصِیِّی وَ وَارِثِی‏» را از پیامبر نقل کرده است. پیامبر در پاسخ سلمان فارسی که از او درباره وصی و جانشین وی پرسید، فرمود: وصی و وارث من و کسی که دَیْن مرا پرداخت می‌کند و وعده‌های مرا حتمی می‌سازد، علی بن ابی‌طالب است.

همچنین بر پایه حدیثی که از علی بن علی هلالی نقل کرده، پیامبر خطاب به فاطمه(س) فرمود: «َ وَصِیِّی خَیْرُ الْأَوْصِیَاءِ وَ أَحَبُّهُمْ إِلَى اللَّهِ وَ هُوَ بَعْلُکِ؛ وصى من بهترین اوصیا و محبوبترین ایشان به سوى خداوند است و آن شوهر تو است،»

محتوا حدیث وصایت

محتوای حدیث وصایت، مسئله جانشینی و خلافت امام علی(ع) است.

علمای شیعه آن را از دلایل امامت علی بن ابی طالب می دانند؛ آنان وصایت را به معنای جانشینی دانسته و بر این باورند که پیامبر بر اساس این حدیث حضرت علی(ع) را به عنوان جانشین خود معرفی کرده است؛

اما برخی از علمای اهل سنت گفته اند وصایت در این حدیث به معنای خلافت نیست؛ بلکه پیامبر سفارش خانواده اش را به علی(ع) کرده است.

در پاسخ آنان گفته اند که پیامبر امام علی(ع) را به صورت مطلق وصی خود قرار داده و شاهدی بر این ادعا که وصایت را به امور خانواده اش مقید کرده باشد، وجود ندارد.

حمدی بن عبدالمجید سلفی در نسخه تحقیقی المعجم الکبیر گفته است اگر سند حدیث صحیح می بود بر مسئله خلافت و جانشینی دلالت داشت.

حدیث وصایت

روایت انس بن مالک

احمد حنبل از آقای انس بن مالک، که صحابی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و خادم آن حضرت است نقل می کند که پیامبر اکرم فرمود:

«وصیی و وارثی یقضی دینی و ینجز موعودی علی بن أبی طالب» (وصی و وارث من و کسی دین مرا ادا می کند و شخصی که وعده های مرا حتمی می کند، علی بن ابیطالب است)

متن حدیث وصایت چیست

روایت سلمان

طبرانی با سند خودش از سلمان فارسی اینگونه نقل می کند:

«قلت یا رَسُولَ اللَّهِ لِکُلِّ نَبِیٍّ وَصِیٌّ فَمَنْ وَصِیُّکَ؟ قال فإن وصیی وَ مَوْضِعُ سِرِّی وَ خَیْرُ من أَتْرُکُ بَعْدِی وَ یُنْجِزُ عِدَتِی وَ یَقْضِی دَیْنِی عَلِیُّ بن أبی طَالِبٍ.» (عرض کردم یا رسول الله! برای هر پیامبری وصی و جانشینی است.

وصی و جانشین شما کیست؟ پیامبر اکرم فرمودند: همانا وصی من و محل اسرار من و بهترین کسی که بعد از من باقی می ماند و آن کس که وعده های مرا عملی می کند و دیون مرا پرداخت می کند، علی بن ابیطالب است)

(المعجم الکبیر، ج ۶، ص ۲۲۱ و فضائل الصحابة لابن حنبل، ج ۲، ص ۶۱۵ و مجمع الزوائد، ج ۹، ص ۱۱۳)

متن حدیث وصایت چیست

روایت بریده

ابن عساکر از بریده چنین نقل می کند:

«;لکل نبی وصی و وارث و ان علیا وصیی و وارثی»; (برای هر پیامبری وصی و وارثی است. وصی و وارث من هم علی بن ابیطالب است)

(الکامل فی ضعفاء الرجال، ج ۴، ص ۱۴ و تاریخ مدینة دمشق، ج ۴۲، ص ۳۹۲ و المناقب، الموفق الخوارزمی، ص ۸۵ و مناقب علی بن أبی طالب (علیه السلام)، ابن المغازلی، ص ۱۶۷ و ذخائر العقبی فی مناقب ذوی القربی، ج ۱، ص ۷۱)

محتوای حدیث وصایت

سند

حدیث وصایت با سندهای مختلفی از بریده، سلمان،ابوایوب انصاری و انس بن مالک در منابع اهل سنت روایت شده است.

سبط بن جوزی (نویسنده تذکرة الخواص) روایت سلمان را به دو سند نقل کرده است او سندی را که در فضائل الصحابه ابن حنبل آمده، صحیح می داند.

برخی علمای اهل سنت مانند ابن جوزی جلال الدین سیوطی و هیثمی به دلیل قرارگرفتن محمد بن حمید رازی یا علی بن مجاهد در سند حدیث، در اعتبار آن تشکیک کرده و آن را

نپذیرفته اند در حالی که به گفته سید علی میلانی، محمد بن حمید از راویان صحاح سته بوده و برخی از رجالیان از جمله یحیی بن معین او را توثیق کرده اند.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا