تزریق عضلانی سفتریاکسون و عوارض خطرناک آن!

تزریق عضلانی سفتریاکسون

تزریق عضلانی سفتریاکسون (Ceftriaxone) در عفونت های خطرناک تنفسی، دستگاه ادراری، استخوان و مفاصل، داخل شکمی، سیستم عصبی مرکزی و پوستی ناشی از ارگانسیم های حساس کاربرد دارد.

سفتریاکسون داروئی از گروه سفالوسپورین‌ها است که در بیماری‌های مختلفی مورد مصرف دارد. آمپول سفتریاکسون تزریقی وریدی دارد اما گاهی می شود آن ‌را عضلانی تزریق کرد که البته بسیار دردناک خواهد بود. از این جهت می‌توان با آن لیدوکائین هم به کار برد تا احساس درد کمتر باشد. تزریق وریدی آن می‌بایست آهسته انجام شود (حدود 15 دقیقه طول بکشد). در صورتی‌که تزریق وریدی تند انجام شود احتمال شوک و حتی مرگ بالا است. نه تنها در مورد سفتریاکسون که در مورد هر آمپول وریدی تزریق وریدی باید آهسته انجام شود. سفتریاکسون در کسانی که سابقه حساسیت به سایر سفالوسپورین‌ها و یا پنی سیلین‌ها را دارند، نباید تزریق شود.

آمپول سفتریاکسون در درمان‌ عفونت‌های ناشی از باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی حساس به دارو از جمله عفونت‌ استخوان و مفاصل، پنومونی و پنومونی باکتریایی، عفونت‌های پوستی و بافت‌های نرم، اوتیت مدیا و عفونت‌های مجاری ادرار مصرف می‌شود. سفتریاکسون برای درمان تجربی مننژیت باکتریایی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. از سفتریاکسون برای جلوگیری از ایجاد عفونت، قبل از عمل‌های جراحی نیز استفاده می‌شود.

نام های تجاری سفتریاکسون : سفتراکس ، لوراکسون ، روسفین

روش تزریق عضلانی سفتریاکسون

سفتریاکسون درون عضلات بزرگ (مثل باسن) تزریق، یا درون سرم ریخته و در مدت حدود 30 دقیقه درون رگ تزریق می شود. بسته به نظر پزشک معالج شما این دارو 2 تا 4 بار در شبانه روز به شما تزریق خواهد شد. هنگام تزریق عضلانی سفتریاکسون می توان جهت کاهش درد دارو را با لیدوکائین (نوعی ماده بی حس کننده) مخلوط کرد.پس از اضافه کردن آب مقطر به ویال، محلول حاصل را به دقت بررسی کنید. ماده حاصل باید شفاف و عاری از هر گونه ذره شناور باشد. در صورت وجود تغییر رنگ، اجسام خارجی درون محلول یا نشت محلول از سرم محتوی دارو از تزریق آن خودداری کنید.دارو را دقیقا مطابق با دستور پزشک خود مصرف و از تغییر دوز یا قطع مصرف دارو بدون اجازه پزشک پرهیز نمایید. در صورت توقف خودسرانه دوره درمان، ممکن است عفونت شما تشدید شده و حتی نیاز به بستری شدن در بیمارستان پیدا کنید.

دوز تزریق عضلانی سفتریاکسون

برای تزریق عضلانی ویال های حاوی 250 یا 500 میلی گرم یا ویال های حاوی 1 یا 2 گرم پودر داخل ویال ها به ترتیب در 9/0، 8/1، 6/3 و 2/7 میلی لیتر حلال مناسب کاملا حل می شود. محلول های حاصل تقریبا معادل 250 میلی گرم در میلی لیتر سفتریاکسون دارند. تزریق عضلانی باید به صورت عمقی و در عضلات بزرگ بدن و با انجام آسپیراسیون پیش از تزریق برای اجتناب از تزریق غیرعمدی دارو در داخل عروق خونی صورت گیرد. ونکومایسین، آمینوگلیکوزیدها و فلوکونازول با سفتریاکسون ناسازگاری فیزیکی دارند.

به منظور پیشگیری از عوارض احتمالی دارو در اثر مصرف نادرست آن بهتر است میزان مصرف این دارو حتما تحت نظر پزشک متخصص تعیین گردد. به طور معمولی مقدار مصرف آمپول سفتریاکسون برای بزرگسالان و کودکان به شرح زیر است:

بزرگسالان: 1 تا 2 گرم از دارو از راه تزریق عضلانی یا وریدی، یکبار در روز و یا در دوزهای جداگانه و مساوی دو بار در روز استفاده می‌شود. حداکثر دوزاژ روزانه سفتریاکسون 4 گرم است.

کودکان: دوز کلی روزانه 50 تا 75 میلی‌گرم بر هر کیلوگرم وزن بدن کودک محاسبه می‌شود و در دو دوز منقسم هر 12 ساعت مصرف می‌گردد.

توجه: در بیمارانی که دچار نارسایی کلیه و کبد هستند، حداکثر دوزاژ روزانه سفتریاکسون نباید از 2 گرم در روز بیشتر شود.

عوارض جانبی حاصل از تزریق عضلانی سفتریاکسون

هر دارو به موازات اثرات درمانی ممکن است باعث بروز بعضی عوارض ناخواسته نیز بشود. البته همه این عوارض در یک فرد رخ نمی دهد ولی در صورت بروز هریک از این عوارض ممکن است نیاز به توجه خاص پزشکی وجود داشته باشد. در صورت بروز عوارض زیر در سریع ترین زمان ممکن با پزشک خود مشورت نمایید:

عوارض شایع:
مدفوع سیاه و قیری رنگ، درئد قفسه سینه، لرز، سرفه، تب، درد یا مشکل هنگام ادرار، کوتاهی تنفس، گلودرد، زخم یا نقاط سفید روی لب ها یا زبان، توزم غدد خونریزی غیر معمول یا کبدی، خستگی یا ضعف غیر معمول ، اسهال خفیف، سر درد، درد دهان یا زبان، کرامپ شکمی خفیف، خارش یا عفونت واژن.

عوارض با شیوع کم یا نادر:
درد شدید یا کرامپ های شکمی و معده اسهال (شدید و آبکی و گاهی خونی)، کهیر، خارش و قرمزی پوست، بثورات پوستی، درد و قرمزی و تورم محل تزریق، صرع، پوسته ریزی.

بعد از قطع این دارو، ممکن است عوارض جانبی دیگری رخ دهد که نیاز به توجه پزشکی داشته باشد، در طول این دوره، در صورت بروز عوارض زیر در سریع ترین زمان ممکن با پزشک خود مشورت نمایید.

عوارض نادر:
تاول، پوسته ریزی یا شل شدن پوست، کاهش ادرار، درد مفاصل، از دست دادن اشتها، تهوع، استفراغ، قرمزی و التهاب چشم ها، مشکلات تنفسی، زردی چشم ها یا پوست.

بعضی از عوارض در طول درمان از بین رفته و نیاز به توجه پزشکی ندارند. با این حال پزشک شما ممکن است توصیه هایی برای پیشگیری با کاهش این عوارض داشته باشد در صورت تداوم عوارض زیر یا هرگونه سوال با پزشک خود مشورت نمایید.

تزریق عضلانی سفتریاکسون در بارداری و شیردهی

• بهتر است سفتریاکسون در بارداری استفاده نشود.
• این دارو در شیر ترشح می شود و بنابراین مصرف سفتریاکسون در دوران شیردهی باید همراه با احتیاط باشد.

تداخلات دارویی سفتریاکسون

• در صورت مصرف همزمان سفتریاکسون یا سایر سفالوسپورین ها با آمینوگلیکوزیدها (مثل جنتامایسین) و وانکومایسین، احتمال آسیب کلیوی افزایش می یابد.
• پروبنسید دفع کلیوی سفتریاکسون را کاهش و در نتیجه غلظت سرمی دارو را افزایش می دهد
• . سفتریاکسون ممکن است موجب افزایش اثرات ضدانعقادی وارفارین گردد.

نکاتی که در ارتباط با تزریق عضلانی سفتریاکسون باید بدانید

به دلیل این که سفتریاکسون از طریق صفرا دفع می‌شود و می‌تواند صفرا را غلیظ کند، بهتر است در افرادی که سنگ صفرا دارند، استفاده نشود. ممکن است هنگام مصرف درد در صفرا ایجاد کند.
1. این دارو در افرادی که حساسیت شدید به هر یک از انواع پنی سیلین‌ها یا سفالوسپورین‌ها دارند نباید مصرف شود.
2. بهتر است سفتریاکسون در بارداری استفاده نشود.
3. این دارو در شیر ترشح می‌شود و بنابراین مصرف سفتریاکسون در دوران شیردهی باید همراه با احتیاط باشد.
4. در صورت بروز اسهال در طی مصرف دارو باید به پزشک اطلاع داده شود.
5. بعد از تزریق سفتریاکسون هر گونه علامتی که نشان دهنده خونریزی باشد مانند کبودی بدن، خونریزی از بینی، لکه لکه شدن بدن را به پزشک اطلاع دهید

توصیه‌ها و مراقبت‌ها در رابطه با تزریق سفتریاکسون

• از تزریق سریع وریدی سفتریاکسون جداً خودداری شده ، انفوزیون وریدی در محلول مناسب حداقل ۱۵ الی ۳۰ دقیقه به طول انجامد.
• برای تهیه محلول تزریقی سفتریاکسون، باید به ازای هر 250 میلی‌گرم از پودر دارو، 2.4 میلی‌لیتر از حلال مثل آب مقطر، سالین و یا دکستروز 5 درصد به ویال اضافه کرد. سفتریاکسون معمولا به صورت عضلانی – یا وریدی تزریق می‌گردد.
• ممکن است در محل تزریق سفتریاکسون تورم و التهاب ایجاد شود که برای تزریق بعدی باید محل تزریق عوض شود.
• مصرف همزمان سفتریاکسون با محلول‌ها یا فراورده‌های حاوی کلسیم در نوزادان حتی به صورت انفوزیون از رگ‌های متفاوت ممنوع می‌باشد.
• استفاده از رقیق‌کننده‌های حاوی کلسیم مانند محلول رینگر به منظور آماده‌سازی سفتریاکسون جهت تزریق ممنوع می‌باشد.
• در بیماران پرخطر در مصرف طولانی مدت با دوز بالا مراقب عفونت ثانویه باشید.

هشدارهایی برای کاستن عوارض خطرناک سفتریاکسون

1. از تجویز دارو در مواردی مانند سرماخوردگی و مواردی که از جمله موارد مصرف تایید شده این فرآورده نیست اکیداً خودداری شود. همچنین از جایگزین نمودن فرم تزریقی آنتی بیوتیکها در مواردی که اشکال خوراکی موثر و قابل تجویز هستند جداً پرهیز شود.

2. توصیه میشود قبل از تزریق سفتریاکسون سابقه حساسیت فرد به سفالوسپورینها و پنی سیلینها بررسی شود. مصرف دارو در افراد حساس به سایر سفالوسپورینها ممنوع بوده و در افراد حساس به پنی سیلین نیز تنها در صورت ضرورت و عدم امکان استفاده از سایر داروها تزریق باید با احتیاط فراوان صورت پذیرد.

3. با توجه به یافته های جدید سازمان غذا و دارو امریکاFDA و گزارش مرگ ناشی از مصرف همزمان سفتریاکسون با فرآورده های حاوی کلسیم، مصرف همزمان سفتریاکسون با محلولها و یا فرآورده های حاوی کلسیم حتی به صورت تزریق از رگهای متفاوت ممنوع بوده و مصرف محلولها و فرآورده های حاوی کلسیم تا 48 ساعت پس از آخرین دوز سفتریاکسون نیز در تمام گروههای سنی ممنوع می باشد.

4. استفاده از رقیق کننده های حاوی کلسیم مانند محلول رینگر به منظور آماده سازی سفتریاکسون جهت تزریق ممنوع می باشد.

5. با توجه به تاثیر سرعت تزریق سفتریاکسون بر میزان وقوع و کنترل عوارض آن توصیه میشود از تزریق سریع وریدی جلوگیری بعمل آمده و تزریق سفتریاکسون در محلول مناسب حداقل 15 الی 30 دقیقه به طول انجامد.

6. تزریق دارو بایستی صرفاً توسط افراد مجرب و در مراکز مجهز به سیستم احیا انجام گیرد.

7. با توجه به توانایی سفتریاکسون در جابجایی بیلی روبین از محل اتصال آن به آلبومین پلاسما و احتمال بروز انسفالوپاتی ناشی از افزایش سطح بیلی روبین، مصرف سفتریاکسون در نوزادان مبتلا به هایپربیلی روبینمیا (بویژه نوزادان نارس) ممنوع می باشد.

شرایط نگهداری دارو

ویال های سفتریاکسون حاوی پودر، باید در حرارت 15 تا 25 درجه سانتیگراد نگهداری شود.

بیشتر بخوانید:

همه چیز در مورد آنتی بیوتیک کلاریترومایسین (Clarithromycin)

عوارض خطرناک مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک بر کودکان

آنتی بیوتیک مناسب برای عفونت دندان

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم