احادیث درباره سکوت از ائمه
حدیث درباره ی سکوت و گزیده گویی
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در اندرز به ابوذر ـ فرمود :
أربَعٌ لا یُصِیبُهُنَّ إلاّ مؤمنٌ : الصَّمتُ و هُو أوَّلُ العِبادَةِ···
چهار چیز است که جز مؤمن به آنها دست نمى یابد : خاموشى که گام نخست عبادت است ··· .
امام على علیه السلام :
الصَّمتُ آیَةُ النُّبلِ و ثَمَرَةُ العَقلِ .
خاموشى، نشانه هوشمندى و میوه خرد است .
امام على علیه السلام ـ در بیان نشانه پرهیزگار ـ فرمود :
إن صَمَتَ لَم یَغُمَّهُ صَمتُهُ، و إن ضَحِکَ لَم یَعلُ صَوتُهُ .
اگر خاموشى گزیند ، در اندوه فرو نرود و اگر بخندد ، صدایش را بلند نمى کند .
امام على علیه السلام ـ در توصیف مؤمن ـ فرمود :
کثیرٌ صَمتُهُ، مَشغولٌ وَقتُـهُ .
خاموشیش بسیار است و اوقاتش پُر (پیوسته در کار و اندیشه خدا و آخرت است) .
امام صادق علیه السلام : پیامبر خدا صلى الله علیه و آله خطاب به مردى که نزد ایشان آمد فرمود :
لا أدُلُّکَ على أمرٍ یُدخِلُکَ اللّه ُ بهِ الجَنَّةَ ؟ قالَ : بَلى یا رسولَ اللّه ِ . قالَ : أنِلْ مِمّا أنالَکَ اللّه ُ، قالَ : فإن کنتُ أحوَجَ مِمّن اُنیلُهُ ؟
قالَ : فانصُرِ المَظلومَ، قالَ : و إن کنتُ أضعَفَ مِمَّن أنصُرُهُ ؟
قالَ : فاصنَعْ للأخرَقِ یَعنی أشِرْ علَیهِ
قالَ : فإن کنتُ أخرَقَ مِمَّن أصنَعُ لَهُ ؟ قالَ : فَأصمِتْ لِسانَکَ إلاّ مِن خَیرٍ، أ ما یَسُرُّکَ أن تکونَ فیکَ خَصلَةٌ مِن هذهِ الخِصالِ تَجُرُّکَ إلى الجَنَّةِ ؟ ! .
آیا تو را به کارى راهنمایى نکنم که بدان وسیله خداوند تو را به بهشت برد؟ عرض کرد : چرا ، اى رسول خدا! حضرت فرمود : از آنچه خداوند به تو ارزانى داشته است بخشش کن . عرض کرد : اگر خودم از کسى که بدو بخشش مى کنم نیازمندتر بودم چه؟ حضرت فرمود : ستمدیده را یارى کن .
عرض کرد : اگر خودم از کسى که یاریش مى کنم ناتوانتر بودم چه؟ فرمود : براى آدمِ نادان کارسازى کن ؛ یعنى او را راهنمایى کن . عرض کرد: اگر خودم از او نادانتر بودم چه؟ حضرت فرمود: زبانت را جز از خیر ساکت نگه دار . آیا خوشحال نمى شوى که یکى از این خصلتها در تو باشد و به بهشتت کشاند؟
امام صادق علیه السلام :
إنَّ مَن کانَ قَبلَکُم کانوا یَتَعلَّمُونَ الصَّمتَ و أنتُم تَتَعلَّمُونَ الکلامَ
کانَ أحَدُهُم إذا أرادَ التَّعَبُّدَ یَتَعَلَّمُ الصَّمتَ قَبلَ ذلکَ بعَشرِ سِنِینَ
فإن کانَ یُحسِنُهُ و یَصبِرُ علَیهِ تَعَبَّدَ و إلاّ قالَ : ما أنا لِما أرُومُ بِأهلٍ .
کسانى که پیش از شما بودند سکوت کردن را مى آموختند و شما سخن گفتن را فرا مى گیرید . هرگاه یکى از آنان مى خواست عبادت پیشه کند، ده سال پیش از آن، تمرین سکوت مى کرد ، اگر به خوبى از عهده این کار برمى آمد و تحمّل آن را داشت ، عابد مى شد و گرنه مى گفت : من لایق این کار نیستم .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
علَیکَ بطُولِ الصَّمتِ فإنّهُ مَطرَدَةٌ لِلشَّیطانِ، و عَونٌ لکَ على أمرِ دِینِکَ .
بر تو باد به خاموشى بسیار که آن موجب طرد شیطان است و در کار دینَت یاور تو .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
إذا رَأیتُمُ المؤمنَ صَمُوتا فادْنُوا مِنهُ فإنّهُ یُلَقّى الحِکمَةَ .
هرگاه مؤمن را خاموش دیدید ، به او نزدیک شوید که به او حکمت القا مى شود .
امام على علیه السلام :
بکَثرَةِ الصَّمتِ تَکونُ الهَیبَةُ .
سکوتِ بسیار ، هیبت مى آورد .
امام على علیه السلام ـ در وصیّت خود پیش از رحلت ـ فرمود :
اِلزَمِ الصَّمتَ تَسلَمْ .
به خاموشى چنگ در زَن تا سالم مانى .
امام على علیه السلام :
الصَّمتُ حکمٌ، و السُّکوتُ سَلامَةٌ .
خاموشى، حکمت در پى دارد و سکوت، سلامت .
امام على علیه السلام :
إن کانَ فی الکلامِ البَلاغَةُ، فَفی الصَّمتِ السَّلامةُ مِنَ العِثارِ .
اگر در سخن گفتن بلاغت باشد ، در خاموشى ایمنى از لغزش است .
امام على علیه السلام :
لا حافِظَ أحفَظُ مِنَ الصَّمتِ .
هیچ نگهبانى ، حفظ کننده تر از خاموشى نیست .
امام على علیه السلام :
اِلزَمِ الصَّمتَ فَأدنى نَفعِهِ السَّلامَةُ .
خاموشى پیشه کن؛ زیرا، کمترین سود آن، سالم ماندن است .
امام على علیه السلام :
اُصمُتْ تَسلَمْ .
خاموشى گزین تا به سلامت مانى .
امام على علیه السلام :
اُصمُتْ دَهرَکَ یَجِلَّ أمرُکَ .
همواره خاموش باش تا کار تو بالا گیرد (به جایگاهى بلند دست یابى) .
امام على علیه السلام :
الصَّمتُ زَینُ العِلمِ، و عُنوانُ الحِلمِ .
خاموشى، زیور دانش است و نشانه بردبارى .
امام على علیه السلام :
الصَّمتُ یُکسِیکَ الوَقارَ و یَکفِیکَ مُؤنَةَ الاعتِذارِ .
خاموشى، خلعتِ وقار بر تو مى پوشاند و زحمت پوزش خواهى را از دوش تو بر مى دارد .
امام على علیه السلام :
الصَّمتُ رَوضَةُ الفِکرِ .
خاموشى ، باغستان اندیشه است .
حتماً بخوانید:
امام على علیه السلام :
اِلزَمِ الصَّمتَ یُستَرْ (یَستَنِرْ) فِکرُکَ .
خاموشى پیشه کن تا که اندیشه ات پوشیده ماند (روشنایى گیرد) .
امام على علیه السلام :
أکثِرْ صَمتَکَ یَتَوَفَّرْ فِکرُکَ، و یَستَنِرْ قَلبُکَ، و یَسلَمِ النّاسُ مِن یَدِکَ .
بر خاموشیت بیفزاى تا اندیشه ات فزونى گیرد و دلت نورانى شود و مردم از دست تو به سلامت مانند .
امام حسن علیه السلام :
نِعمَ العَونُ الصَّمتُ فی مَواطِنَ کثیرَةٍ و إن کُنتَ فَصِیحا
در بسیارى جاها ، خاموشى، یاورى نیکو است ؛ هرچند سخنور باشى .
امام حسن علیه السلام :
قد أکثَرَ مِن الهَیبَةِ الصّامِتُ .
آدم خموش ، پر هیبت است .
امام صادق علیه السلام :
الصَّمتُ کَنزٌ وافِرٌ و زَینُ الحَلیمِ و سِترُ الجاهِلِ .
خاموشى، گنجى سرشار است و زیورِ بردبار و پوششِ نادان .
امام کاظم علیه السلام :
دَلیلُ العاقِلِ التَّفَکُّرُ، و دَلیلُ التَّفَکُّرِ الصَّمتُ
راهنماىِ خردمند، اندیشیدن است و راهنماىِ اندیشیدن، خاموشى.
امام رضا علیه السلام :
إنَّ الصَّمتَ بابٌ مِن أبوابِ الحِکمَةِ، إنَّ الصَّمتَ یُکسِبُ المَحَبَّةَ إنّه دَلیلٌ على کُلِّ خَیرٍ .
خاموشى، یکى از درهاى حکمت است ، خاموشى، محبّت مى آورد ، خاموشى، راهنماى آدمى به هر خیر و خوبى است .
امام على علیه السلام :
إنّما یَستَحِقُّ اسمَ الصَّمتِ المُضطَلِعُ بِالإجابَةِ، و إلاّ فالعِیُّ بهِ أولى .
تنها آن کس سزاوار نام خاموشى است ، که بر جواب گفتن توانا باشد [و پاسخ ندهد] و گرنه [اطلاق نام ]درماندگى به او سزاوارتر است .
امام على علیه السلام :
کُن صَموتا مِن غَیرِ عِیٍّ
خاموش باش ، نه از روى درماندگى .
امام على علیه السلام :
القَولُ بِالحَقِّ خَیرٌ مِن العِیِّ و الصَّمتِ .
سخن گفتنِ به حق ، بهتر است از درماندن و خاموشى .
امام على علیه السلام :
الکلامُ بَینَ خَلَّتَی سُوءٍ هُما : الإکثارُ، و الإقلالُ، فَالإکثارُ هَذَرٌ، و الإقلالُ عِیٌّ و حَصَرٌ .
سخن گفتن، میان دو خصلت بد جاى گرفته است : پرگویى و کم گویى ؛ پرگویى به یاوه گویى مى انجامد و کم گویى ، درماندگى (ناتوانى از بیان مقصود) .
امام على علیه السلام :
لا خَیرَ فی الصَّمتِ عَنِ الحُکمِ، کما أنّهُ لا خَیرَ فی القَولِ بِالجَهلِ .
در فرو بستن زبان از حکمت خیرى نیست ، همچنان که در ندانسته سخن گفتن خیرى نمى باشد .
امام على علیه السلام ـ در توصیف پیامبر صلى الله علیه و آله ـ فرمود :
کلامُهُ بَیانٌ، و صَمتُهُ لِسانٌ .
سخنش، بیان (روشنگر) بود و سکوتش، زبان (با معنا) .
امام على علیه السلام ـ در توصیف اهل بیت علیهم السلام ـ فرمود :
هُمُ الذینَ یُخبِرُکُم حُکمُهُم (حِلمُهُم) عن عِلمِهِم، و صَمتُهُم عن مَنطِقِهِم، و ظاهِرُهُم عن باطِنِهِم، لا یُخالِفُونَ الدِّینَ و لا یَختَلِفُونَ فیهِ، فهُو بینَهُم شاهِدٌ صادِقٌ، و صامِتٌ ناطِقٌ .
آنان کسانى هستند که حکمشان (بردباریشان) شما را از دانششان آگاه مى سازد و سکوتشان از سخنشان و ظاهرشان از باطنشان ، با دین مخالفت نمى کنند و در آن با یکدیگر اختلاف نمى ورزند؛ زیرا دین در میان آنان گواهى راستگو و خاموشى گویاست .
امام على علیه السلام ـ نیز در توصیف اهل بیت علیهم السلام ـ فرمود :
هُم عَیشُ العِلمِ و مَوتُ الجَهلِ یُخبِرُکُم حِلمُهُم عن عِلمِهِم، و ظاهِرُهُم عن باطِنِهِم، و صَمتُهُم عن حِکَمِ مَنطِقِهم .
آنان مایه حیاتِ دانش اند و مرگِ نادانى . بردبارى ایشان شما را از دانششان آگاه مى سازد و آشکارشان از نهانشان و خاموشیشان از گفتار حکیمانه شان.
امام على علیه السلام :
القرآنُ آمِرٌ زاجِرٌ، و صامِتٌ ناطِقٌ
قرآن امر کننده [به کار نیک ]و بازدارنده [از کار بد] است و خاموشى گویاست .
امام رضا علیه السلام :
ما أحسَنَ الصَّمتَ لا مِن عِیٍّ ، و المِهذارُ لَهُ سَقَطاتٌ .
چه نیکوست آن خاموشى که از روى درماندگى [در سخن گفتن ]نباشد، و براى پُر گو لغزشهاست .
منبع : اهل بیت
