آنغوزه چیست و خواص آنغوزه کدامند؟
آنغوزه چیست ؟
آنغوزه (Heracleum. faetide) که با عنوان انجدان نیز یاد می شود. گیاهی است به ارتفاع ۲ تا ۲/۵ متر دارای ریشه زخیم و محتوی شیره شیری رنگ با بوی قوی. ساقه آن ضخیم و استوانه ای و گلهای آن زرد رنگ است.
برای بدست آوردن آنغوزه که صمغ این گیاه است گیاه را از حد فاصل ریشه و ساقه قطع می کنند شیره ای که از محل قطع خارج می شود آنغوزه نام دارد که مصرف پزشکی و درمانی دارد. این گیاه در خراسان به اسمی خورکما – آنگوزاکما – کورن کما نامیده می شود.
بوی دهان را برطرف و داخل آنرا ضدعفونی کرده، قدرت هاضمه را زیاد و دستگاه گوارش را تقویت و رطوبات بلغمی را نقصان داده و شیر مادران شیرده را بسیار و قوای جنسی را تقویت نموده و چون رطوبات اطراف معده را جذب می نماید معده را قدری خشن می سازد که این عمل برای افرادی که ورم معده دارند نیکو بود.
مقدار خوراک آن نیم مثقال یا ۲/۵ گرم است که در آب گرم حل کرده میل می نمایند. طبیعت آنغوزه گرم و خشک است.
چنانچه زنی پس از اتمام عادت ماهانه مدت یک هفته روزی نیم مثقال از صمغ آنغوزه میل نماید از باردار شدن آن بطور موقت و گاهی بطور دائم جلوگیری می کند.
میوه ها دوفندقه ای، بیضی شکل و تقریباً مسطح میباشند که روی هر کدام پنج خط وجود دارد و کناره ها بال مانند هستند. رنگ میوهها قهوه ای تیره است. از ریشه یا قاعده ساقه این گیاه بر اثر تیغ زدن ماده ای به نام اولئوگم رزین به دست میآید که به آنغوزه مشهور است.
آنغوزه ابتدا شیری رنگ است و مزه ای تند و تلخ و نیز بوی بد و متعفنی دارد که تهوع آور است؛ به همین دلیل از قدیم به نام مدفوع شیطان معروف شده است. این گیاه در ایران (استان خراسان، بلوچستان، کرمان و نواحی جنوبی) وجود دارد.
خواص دارویی گیاه آنغوزه
- از آنغوزه برای درمان اختلالات عصبی در کودکان استفاده می شود.
- انغوزه خاصیت مسکن دارد و در کاهش فشارخون و درمان بیماری های قلبی عروقی موثر است.
- آنغوزه نفخ بر است و به هضم غذا کمک می کند.
- مصرف انغوزه از حمله های هیستری جلوگیری می کند.
- مصرف انغوزه پس از زایمان برای مادر بسیار مفید است.
- برای رفع دندان درد، مقداری از انغوزه را با آب لیمو مخلوط کنید و با پنبه روی دندان قرار دهید.
- از آن جا که انغوزه خاصیت آنتی بیوتیک دارد و مانع از رشد میکروب می شود، ازانغوزه به عنوان نگه دارنده در ترشی ها استفاده می شود.
- آنغوزه ناراحتی های تنفسی مانند آسم، سیاه سرفه و برونشیت را برطرف می کند.
- انغوزه برای درمان یبوست بسیار مفید است.
- ۱آنغوزه عفونت های قارچی روده را برطرف می کند.
- از آن جا که مصرف انغوزه در برخی افراد حالت تهوع، سرگیجه، سوزش معده و… ایجاد می کند، بهتر است با نظارت پزشک مصرف شود.
دیگر خواص گیاه آنغوزه
- برای کشتن کرمهای داخل باغچه هنگام آبیاری مقداری آنغوزه را در پارچهای گذاشته و داخل آب جلوی شیلنگ بگذارید.
- محرک نیروی جنسی است.
- ادرارآور و ضد سوزش ادرار است.
- برطرف کننده بلغم است.
- هضم کننده غذا است.
- درمان کننده رماتیسم و نقرس و سیاتیک است.
- برای درد کمر و مفاصل مفید است.
- درمان کننده امراض سینه از جمله آسم است.
- دم کرده انجدان رومی تمیزکننده خون کبد است.
- برای درمان تبها سودمند است.
- درمان کننده بواسیر
- برای درمان ذاتالریه، برونشیت و سرفه و سرماخوردگی به کار میرود.
- خوردن انجدان باعث رفع سموم جانوران سمی میشود.
- کاهش دهنده فشار خون
ترکیبات مهم گیاه آنغوزه
آنغوزه حاوی تعدادی ترپن و مواد محلول در چربی است که هنوز به طور کامل شناسایی نشده اند. همچنین حاوی 20 درصد اسانس، 65 درصد رزین و حدود 25 درصد صمغ میباشد.
تاکنون مطالعات کلینیکی برای مشخص شدن اثرات درمانی آن صورت نگرفته است؛ اما در مطالعه ای که بر روی موشهای آزمایشگاهی انجام شده کلسترول سرم را پایین نیاورده است.
استفاده از عصاره الکلی (تنتور) باریجه سمیت سلولی علیه لنفومای سلولهای سرطانی و لنفوسیت های انسانی را نشان داده است.
طریقه و میزان مصرف گیاه آنغوزه
روزانه 0/3 تا 1 گرم در سه نوبت (جمعاً 0/9 تا 3 گرم در روز).
تنتور: 2 تا 4 میلی لیتر در روز این مقدار را میتوان در دو یا سه نوبت مصرف نمود.
عوارض جانبی گیاه آنغوزه
مصرف خوراکی آن در بزرگسالان سمیتی نشان نداده است، ولی در کودکان میتواند ایجاد مسمومیت کند. همچنین در حد مصرف درمانی تاکنون عارضه خاصی از آن گزارش نشده، ولی ممکن است در بعضی افراد و یا با مصرف زیاد آن اسهال، نفخ، سوزش هنگام ادرار، سوزش معده، سردرد، گیجی و تشنج ایجاد شود. همچنین، صمغ آن ممکن است درماتیت های پوستی ایجاد کند. با توجه به اینکه آنغوزه دارای خاصیت قاعده آور است، مصرف زیاد آن میتواند موجب سقط شود؛ لذا توصیه میگردد در دوران بارداری و شیردهی مصرف نشود.
همچنین، کومارین های موجود در اولئوگم رزین آنغوزه ممکن است با داروهای ضد انعقاد تداخل کند.
در گزارشی آمده است، مصرف 50 تا 100 میلی گرم آنغوزه در افرادی که مشکل عصبی دارند، باعث تشنج میشود.
موارد منع مصرف گیاه آنغوزه
- زنان باردار
- زنان شیرده
- کودکان
بیشتر بخوانید :
آشنایی با طرح توجیهی پرورش گیاه پرسود آنغوزه