آشنایی با موارد مصرف و عوارض میتومایسین

همه چیز در مورد داروی میتومایسین

میتومایسین یا میتومیسین (Mitomycin) با نام تجاری موتامایسین (Mutamycin) یک داروی ضد سرطان است که با رشد و گسترش سلول های سرطانی در بدن جلوگیری می‌کند.

میتومایسین برای درمان سرطان معده و یا پانکراس در ترکیب با داروهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. میتومایسین فقط علائم سرطان معده و لوزالمعده را از بین می‌برد و به تنهایی سرطان را درمان نمی کند.

مکانیسم اثر میتومایسین

میتومایسین بعد از فعال شدن توسط آنزیم ها در بافتها به عنوان یک داروی آلیکه کننده عمل می کند. میتومایسین موجب اتصال دو رشته DNA بهم شده و ساخت DNA و نیز تا حدی ساخت RNA و پروتئین را مهار می کند.

فارماکوکینتیک میتومایسین

متابولیسم میتومایسین عمدتاً در کبد صورت می گیرد. نیمه عمر آن در مرحله نهایی حدود 50 دقیقه بوده و دفع آن کلیوی است.

مقدار و روش مصرف ویال میتومایسین

• قبل از شروع درمان با این دارو، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می‌کند تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
• بیمار باید در شروع درمان در بیمارستان بستری شود و تزریق وریدی میتومایسین زیر نظر پزشک باشد.
• دوز و مقدار داروی میتومایسین ، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ دارو را دقیقاً همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید. دوز دارو به سن، وزن و روند بهبود بیمار بستگی دارد.

مصرف میتومایسین در بارداری

در دسته D قرار دارد .مطالعات کافی درباره مصرف داروی این گروه شواهدی مبنی بر وجود خطر برای جنین انسان وجود دارد ولی در بعضی از موارد منافع دارو ممکن است استفاده از آن را اجتناب ناپذیر نماید. و در مقابل منافع دارو خطرات احتمالی دارو را باید پذیرفت.

مصرف میتومایسین در دوران شیردهی

ترشح میتومایسین در شیر مشخص نیست. با این وجود، به دلیل خطر بروز عوارض جانبی شدید، موتاژنیک و کارسینوژنیک بودن دارو در شیرخوار، شیردهی در دوران مصرف دارو توصیه نمی‌شود.

عوارض جانبی میتومایسین

• اعصاب مرکزی: گیجی، خواب آلودگی، خستگی، تب، سردرد، اختلالات نورولوژیک، درد، سنکوپ.
• چشم، گوش، حلق، بینی: تاری دید
• دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، استفراغ خونی، اسهال.
• خون: hemolytic uremic syndrome (با تظاهرات آنمی همولیتیک میکروآنژیوپاتیک، ترومبوسیتوپنی و اختلالات کلیوی نشان داده می‌شود)، افزایش فشارخون، ترومبوسیتوپنی، لکوپنی (ممکن است تا هشت هفته به تأخیر افتاده و مصرف پی‌درپی دارو اثر تجمعی داشته باشد).
• تنفسی: سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS)، تنگی نفس، التهاب ریه بینابینی، سرفه‌های خشک، ادم ریوی.
• پوست: پوسته‌پوسته شدن، قرمزی، خارش، درد در محل تزریق، ریزش موی برگشت‌پذیر.
• سایر موارد: سلولیت، زخم همراه با پوسته ریزی و نشت به خارج عروق، سپتی سمی.

موارد منع مصرف میتومایسین

سابقه حساسیت مفرط به دارو، ترومبوسیتوپنی، اختلالات انعقادی، افزایش تمایل به خونریزی بنا به دلایل دیگر، افزایش غلظت سرمی کراتینین به بیش از dl/mg 7/1، به عنوان درمان اولیه به صورت تک دارو برای جایگزینی جراحی یا رادیوتراپی

موارد احتیاط: سابقه آبله مرغان یا هرپس زوستر، سابقه دریافت درمانهای سایتوتوکسیک

تداخل دارویی میتومایسین

مصرف همزمان با آلکالوئیدهای وینکا در بیمارانی که میتومایسین دریافت می‌کنند یا دریافت کرده‌اند، می‌تواند تنگی نفس حاد یا برونکواسپاسم شدید ایجاد کند. بیماران را به دقت مونیتور کنید.

به علت عدم سازگاری، از مصرف محلول های حاوی دکستروز به صورت مخلوط با این دارو باید خود داری کرد. چنانچه به صورت هم زمان از میتومایسین و دوکسوروبیسین استفاده شود، آثار سمی قلبی افزوده شده و خطراتی را می تواند به دنبال داشته باشد.

اگر از میتومایسین به همراه سایر داروهایی که کاهش دهنده فعالیت مغز استخوان هستند استفاده شود ممکن است آثار منفی بر روی فعالیت مغز استخوان بیمار تشدید یافته و عوارض زیادی را برای مریض به دنبال داشته باشد و ممکن است نیاز باشد تا از مقدار مصرف میتومایسین کاسته شود.

چنانچه علاوه بردریافت میتومایسن بیمار تحت درمان با رادیوتراپی نیز قرار گیرد. ممکن است فعالیت مغز استخوان بیمار به شدت کاهش یابد و شاید احتیاج باشد تا از مقدار مصرف میتومایسین در این حالت کم شود.

مصرف بیش از حد داروی میتومایسین (مسمومیت دارویی)

• این دارو را بیش از دوز تجویز شده توسط پزشک ، مصرف نکنید.
• اگر احساس کردید که فردی دچار مسمومیت شده است و علائمی مانند تنگی نفس ، غش و ضعف (از حال رفتن) در او دیدید، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.

هشدارها در مورد میتومایسین

1- چنانچه تعداد گلوبولهای سفید کمتر از mm3/4000 یا تعداد پلاکتها کمتر از mm3/100000 باشد، درمان دارویی قطع می‌شود. تا وقتی که شمارش سلولهای خونی از این حد بیشتر نشده است، درمان مجدد شروع نشود. اگر بیماری پس از دو دوره درمانی پیشرفت کند، مصرف دارو متوقف شود.
2- زخمهای ناشی از نشت دارو به بافتهای اطراف رگ دیر ظاهر گشته و در قسمت جلویی (proximal) محل نشت بروز می‌کنند. می‌توان از کمپرس سرد، حداقل به مدت 12 ساعت استفاده کرد.
3- بیمار باید از نظر شواهد سمیت کلیوی بررسی شود.
4- شمارش کامل سلولهای خونی (CBC) و بررسیهای خونی باید حداقل تا هفت هفته بعد از قطع مصرف دارو ادامه یابد. بیمار باید از نظر بروز علائم خونریزی پیگیری شود.

نکات قابل توصیه در مورد میتومایسین

1- از تماس با افراد مبتلا به عفونت خودداری کنید.
2- از واکسیناسیون در طول درمان و تا چند هفته بعد از آن خودداری کنید. اعضای خانواده شما نیز از واکسیناسیون در طول همان مدت خودداری کنند.
3- بعد از قطع مصرف دارو، موها مجدداً رشد خواهند کرد.
4- در صورت بروز گلودرد یا تب و بروز هرگونه خونریزی یا کبودی غیر معمول فوراً به پزشک اطلاع دهید.

شرایط نگهداری میتومایسین

• داروی میتومایسین که هنوز برای تزریق آماده نشده است را به مدت 4 سال در درجه حرارت اتاق می توان نگهداری کرد.
• محلول آماده شده این دارو برای تزریق وریدی را می توان در درجه حرارت اتاق و تا 14 روز در محیط یخچال نگهداری کرد
• چنانچه این دارو با محلول دکستروز 5 درصد رقیق شود در درجه حرارت اتاق تا 3 ساعت قابل استفاده است.

بیشتر بخوانید:

معرفی داروی ضد سرطان وینورلبین

تاکسول (پاکلیتاکسل) داروی ضد سرطان را بیشتر بشناسید

آشنایی با داروی سیس پلاتین و موارد مصرف آن