آشنایی با مناطق گردشگری و تاریخی قزوین
معرفی جاذبه های شهر قزوین
قزوین پایتخت ایران در زمان حکومت صفوی به‌دلیل داشتن موزه‌ها، کلیساها، بازارهای قدیمی و بناها و آثار تاریخی متعدد و زیبا یکی از جاهای دیدنی ایران به‌حساب می‌آید. قزوین از نظر تعداد آثار تاریخی، رتبه اول را در ایران دارد. دیدنی های قزوین آن‌قدر زیاد است که در طول تاریخ لقب‌های زیادی ازجمله دروازه بهشت، باغ شهر و دارالسلطنه را با خود به‌همراه داشته است.
اگرچه تپه‌های باستانی موجود، نشان از حدود ۱۰هزار سال قدمت یک‌جانشینی در این منطقه دارند، اما درمورد بنای اولیه‌ی خودِ شهر، بسیاری از تاریخ‌نگارها بر این باور هستند که شاپور بزرگ، دهمین پادشاه ساسانی، حدود ۱۷۰۰ سال پیش شهر قزوین را با نام کِشوین پایه‌گذاری نمود.
قزوین از ایام قدیم، به‌خاطر قرار گرفتن در مسیر جاده‌ی ابریشم، نقش مهمی در مراوده‌های تجاری و لشکرکشی‌های نظامی بین اقوام و کشورهای مختلف داشته است. امروزه هم به‌عنوان استانی که در مسیر ارتباطی استان‌های شمالی و غربی کشور واقع شده، نقش مهمی در پیوند آنها با سایر نقاط کشور ایفا می‌کند.
تعداد زیادی از آثار تاریخی قزوین، به دورانی برمی‌گردد که این شهر پایتخت حکومت صفویه بود؛ دورانی که حدود ۵۰ سال به طول انجامید. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت شهر قزوین حدود ۵۲۰ هزار نفر است. زبان اصلیِ مردم این شهر، فارسی با لهجه‌ی قزوینی است. زبان‌های ترکی، تاتی و گیلکی هم گویشوران فراوانی در این شهر، و به‌ویژه در سایر شهرها و روستاهای استان قزوین دارند.
جاذبه های گردشگری قزوین
مجموعه باغ صفوی قزوین
مجموعه باغ صفوی یا دولت‌خانه صفوی از چندین بنای تاریخی تشکیل شده، ازجمله: سردر عالی قاپو، عمارت نادری، عمارت پهلوی، عمارت قاجاری، گراندهتل، کاخ چهلستون و چندین جاذبه‌ی تاریخی و فرهنگی دیگر. در روزهای مختلف سال، نمایشگاه‌های دائمی و فصلی هم در قسمت‌های مختلف این مجموعه برگزار می‌شوند.
این مجموعه که در فهرست آثار ملی کشورمان هم به ثبت رسیده، متشکل از بناهای مختلفی مربوط به دوره‌ی صفویه، دوره‌ی قاجار و دوره پهلوی است. با این حساب می‌توان تاریخ حدود ۵۰۰ سال گذشته‌ی ایران را در این مجموعه یک‌جا تماشا کرد.
کاخ چهلستون قزوین
شاید بتوان مهم ترین اثر تاریخی قزوین را کاخ چهلستون دانست که به ایده ی خیلی از افراد، نماد قزوین هم محسوب می شود. جالب است بدانید که کاخ چهلستون قزوین، هم نام کاخ چهلستون اصفهان است اما چندین دهه قبل تر از آن ساخته شده است. کاخ چهلستون قزوین هم در زمان شاه تهماسب صفوی ساخته شده است و امروزه به موزه تبدیل شده است. البته بخشی از آن هم شامل خوشنویسی است. این کاخ، در میدان آزادی و یا سبزه میدن قرار دارد و همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۸ بعدازظهر، باز است.
آرامگاه حمدالله مستوفی در قزوین
حمد الله مستوفی مورخ بزرگی ایران در دوران ایلخانان مغول بوده است که ارامگاه او در شهر قزوین قرار دارد. این آرامگاه یکی از زیباترین آثار تاریخی قزوین است و حدود ۷۰۰ سال قدمت دارد. متاسفانه، علیرغم بازدید کننده های زیادی که دارد، در اکثر مواقع بسته است که همین موضوع باعث نارضایتی توریست ها شده است. بنابراین قبل از رفتن، حتما مطمئن شوید که باز است.
خیابان سپه قزوین
این مسیر متفاوت شهری، در دوره‌ی صفوی و به‌دستور شاه طهماسب طراحی و ساخته شد. بعدها در دوره‌ی هر حکومتی، بخشی به این مسیر اضافه یا کم شد، تا اینکه به خیابان سپه امروزی رسید. صدالبته که حال‌وهوای خیابانی که در دوره‌ی پایتختی قزوین ساخته شد، با حال‌وهوای امروز آن متفاوت است، اما باز هم نمی‌توان از کنار آن به‌سادگی گذشت.
خیابان سپه پس از انقلاب اسلامی به‌نام خیابان شهدا نام‌گذاری شد، اما میان قزوینی‌ها همچنان به‌نام خیابان سپه شناخته می‌شود. این خیابان از یک‌سو به سردر عالی‌قاپو می‌رسد که ورودی دولت خانه صفوی است و از سوی دیگر به چهارراه سپه ختم می‌شود؛ جایی که خیلی از قزوینی‌ها هنوز هم با نام میدان سپه می‌شناسند، میدانی که تا همین چند سال پیش، جلوه‌ی متفاوتی به این منطقه می‌داد.
مسجد جامع قزوین و بازارچه‌ی میوه و تره‌بار، از جاهای دیدنی قزوین هستند که هنگام قدم‌زدن در نخستین خیابان ایران می‌توانید سری هم به آنها بزنید.
بازار قزوین
بازار سنتی قزوین یکی از زیباترین بازارهای سرپوشیده‌ی ایران و یکی از جاذبه های گردشگری قزوین است که قدمتی هزارساله دارد. این بازار در دوره‌ی صفوی و بعدها در دوره‌ی قاجار سروشکل تازه‌ای به خود گرفت و سراها و بناهای دیگری به آن اضافه شدند که امروزه جزو آثار تاریخی این شهر محسوب می‌شوند.
سرای سعد السلطنه، سرای حاج‌رضا، سرای رضوی، سرای وزیر و مسجدالنبی از معروف‌ترین فضاهای موجود در این بازار هستند. درکنار اینها، تیمچه‌ها و راسته‌های دیگری هم هستند که قدم‌زدن در آنها، گاهی شما را به دوره‌ی صفوی می‌برند، گاهی به دوره‌ی قاجار و گاهی نیز میان هیاهوی زندگی امروزی رها می‌کنند! در راسته‌ای مبهوت زیبایی فرش‌هایی می‌شوید که از دیوار حجره‌ها آویزان شده‌اند، در راسته‌ی دیگر تنوع ظروف مسی را به تماشا می‌نشینید و در راسته‌ی دیگری مردم را می‌بینید که مشغول خرید میوه‌های رنگارنگ و سبزی‌های تازه هستند.
بعضی از فضاهای دیدنی بازار قزوین طی چند سال گذشته مرمت و بازسازی شده‌اند، که این امر باعث شده تماشایی‌تر از قبل هم بشوند. سرای سعد السلطنه که بزرگترین کاروانسرای سرپوشیده‌ی ایران محسوب می‌شود، از همین فضاهای بازسازی‌شده است. این کاروانسرا که پیش از انقلاب اسلامی در فهرست آثار ملی ثبت شده، مشتمل بر فضاها و بناها و حجره‌های دیدنی فراوانی است.
امامزاده حسین قزوین
ایشان فرزند امام هشتم شیعیان، حضرت علی‌ابن‌موسی‌الرضا (ع) هستند. این زیارتگاه از قرن سوم هجری به بعد، همواره پذیرای زائران، و از همان زمان، آرامگاه بسیاری از دانشمندان و بزرگان این شهر بوده است.
بنای اولیه آرامگاه، مربوط به دوره‌ی ایلخانیان می‌شود و طی دوران صفوی و قاجار هم فضاها و بناهای دیگری به آن اضافه شدند. ضریح نفیس چوبی این امامزاده هم از شاهکارهای منبت‌کاری و گره‌چینی است. به همین خاطر این مجموعه علاوه‌برآنکه زیارتگاه بسیاری از افراد محلی و مسافران است، برای تاریخ‌گردها و کسانی که به فرهنگ کهن این دیار علاقه‌مند هستند هم از اهمیت فراوانی برخوردار است.
گلزار شهدای شهر قزوین در ضلع جنوبی این امامزاده قرار دارد. پیکر سرلشگر خلبان، شهید عباس بابایی هم در همین گلزار شهدا به خاک سپرده شده است.
آب انبارهای قزوین
شهر قزوین زمانی بیش از یک‌صد آب‌انبار داشته است، به همین خاطر آن را شهر آب انبارها نامیده‌اند. وجود این همه آب‌انبار در قزوین، به این خاطر است که این شهر از روزگار قدیم کم‌آب بوده و افراد خیّر و ثروتمند شهر، این آب انبارها را طی صدها سال گذشته و در دوره‌های مختلف، برای استفاده‌ی مردم بنا کرده‌اند.
آب‌انبار سردار بزرگ که بزرگترین آب‌انبار تک‌گنبدی ایران است، آب‌انبار سردار کوچک، آب‌انبار آقا، آب‌انبار زنانه‌ی بازار، آب‌انبار مسجد جامع، آب‌انبار حاج کاظم و آب‌انبار حکیم، آب‌انبار حاج ابراهیم و آب‌انبار ملاوردیخانی از معروف‌ترین آب‌انبارهای شهر قزوین هستند.بیشتر این آب‌انبارها در بافت قدیمی و مرکزی شهر واقع شده‌اند و اگر برنامه ریزی مناسبی داشته باشید، می‌توانید هنگام بازدید از بازار و خیابان سپه، سری هم به تعدادی از آنها بزنید.
خانه های تاریخی قزوین
شهر قزوین پر است از خانه‌های تاریخی که هرکدام‌شان نه فقط داستان یک خاندان، که داستان یک دوره‌ی تاریخی پرفرازونشیب را در دل خود جای داده‌اند. معماری اصیل ایرانی، استفاده از سازه‌های متناسب با اقلیم این منطقه و هنر دست هنرمندان این مرزوبوم، این خانه‌ها را به جاهای دیدنی قزوین بدل کرده است.
خانه‌ی بهروزی، خانه‌ی یزدی، خانه‌ی امام جمعه شهیدی، خانه‌ی رئوفی، خانه‌ی خطیبی، خانه‌ی بهشتی، خانه‌ی اسدی، خانه‌ی مرتضوی، خانه‌ی داعی، خانه‌ی فرهنگ امیرکبیر، عمارت شهرداری، عمارت باغ سپه‌دار و حسینیه‌ی امینی‌ها، تنها تعدادی از معروف‌ترین این خانه‌ها هستند که پای گردشگران زیادی را از جای‌جای ایران و جهان به قزوین می‌کشانند.
قزوین بیش از ۱۰۰ خانه‌ی تاریخی دارد که بیشتر آنها متعلق به دوره‌ی قاجاریه هستند، با این حال می‌توان نشانه‌هایی از دوره‌ی صفوی، و البته دوره‌ی پهلوی اول هم میان آنها یافت. بیشتر این خانه‌ها قابل‌بازدید هستند، برخی به ادارات دولتی تبدیل شده‌اند و برخی هم هنوز در دست خاندان مربوطه بوده و اجازه‌ی بازدید عمومی ندارند.
مسجدهای قزوین
با وجود آرامگاه امامزاده حسین (ع) که ذکرش رفت، بقعه‌ی چهار انبیاء و امام‌زاده‌های دیگر و اماکن متبرکه و مذهبی فراوان، قزوین را چهارمین حرم اهل بیت (ع) در ایران می‌دانند. قزوین که از دیرباز جزو شهرهای مذهبی ایران بوده، مسجدهای فراوانی هم از دوره‌های مختلف تاریخی در خود جای داده است.
مسجد جامع قزوین در خیابان سپه که از کهن‌ترین مساجد جامع قزوین است و بنای آن بر آتشکده‌های دوره‌ی ساسانیان قرار گرفته، مسجدالنبی در محدوده‌ی بازار، سنجیده مسجد که متعلق به دوره‌ی سلجوقی است، مسجد و مدرسه‌ی سردار و مدرسه‌ی صالحیه، تنها نمونه‌هایی از ده‌ها مسجد تاریخی و از جاهای دیدنی قزوین هستند. بیشتر مساجد تاریخی قزوین، در محدوده‌ی مرکز شهر واقع شده‌اند و طی یک پیاده‌روی چندساعته، می‌توانید از مساجد و اماکن فراوانی بازدید کنید.
کلیساهای قزوین
شهر قزوین در کنار مساجد تاریخی که گفته شد، کلیساهای تاریخی هم دارد که برخی از آنها هنوز هم محل عبادت ارامنه‌ی این شهر هستند. از کلیساهای قزوین می‌توان به کلیسای کانتور، کلیسای رفیع و کلیسای هریپسیمه‌ی مقدس اشاره کرد.
در این میان کلیسای کانتور که یادگار زمان حضور روس‌ها طی سال‌های جنگ جهانی دوم در قزوین است، هرروزه میزبان گردشگران فراوانی است. در حیاط این کلیسا که از کوچک‌ترین کلیساهای جهان محسوب می‌شود، می‌توانید از مقبره‌ی جان‌باختگان روس هم بازدید کنید.
دروازه های قزوین
شهر قزوین در گذشته نُه دروازه داشته است. امروزه از آنها، فقط دو دروازه باقی مانده‌اند؛ دروازه‌ی تهران قدیم و دروازه‌ی درب‌کوشک. هر دوی این دروازه‌ها متعلق به دوره‌ی قاجار بوده و در فهرست آثار ملی هم ثبت شده‌اند.
دروازه‌ی تهران قدیم در نزدیکی ترمینال قزوین واقع شده و درب‌کوشک هم در انتهای خیابان نادری شمالی قرار گرفته و هر دو از جاهای دیدنی قزوین هستند.
حمام های تاریخی قزوین
داستان حمام‌ها یا گرمابه‌های عمومی در ایران به دوره‌ی باستان می‌رسد. قزوین هم حمام‌های معروفی دارد که البته قدمت آنها عموما به دوره‌ی صفوی بازمی‌گردد. حمام قجر، حمام بلور و حمام صفا از معروف‌ترین حمام‌های باقی‌مانده در سطح شهر هستند.
در این میان، حمام قجر را به موزه‌ی مردم‌شناسی تبدیل کرده‌اند. اگر سری به این حمام بزنید، علاوه بر تماشای معماری و گوشه‌وکنار آن، می‌توانید اطلاعات زیادی از اقوام و فرهنگ‌های مختلفی که در طول تاریخ در قزوین زندگی و رشد کرده‌اند هم به دست بیاورید.
حمام یا موزه‌ی مردم‌شناسی قجر در یکی از خیابان‌های قدیمی قزوین به نام خیابان عبید زاکانی واقع شده و با بازار قزوین چند دقیقه پیاده بیشتر فاصله ندارد. اگر هم با خودروی شخصی قزوین‌گردی می‌کنید، می‌توانید از پارکینگی استفاده کنید که در نزدیکی موزه است.
پارک سنتی ملاخلیلا قزوین
پارک سنتی ملاخلیلای قزوین در مساحتی حدود ۶ هکتار، در اواسط سال ۱۳۹۴ افتتاح شد. این پارک در دل باغستانی سنتی در جنوب شهر قزوین شکل گرفته که چند صد سال قدمت داشته است. بوستان ملاخلیلا طی چند سال گذشته به یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی قزوین بدل شده است.
این پارک که با الهام از معماری دهه‌های سی و چهل شمسی ساخته شده، امکانات فراوان تفریحی، اقامتی، فرهنگی و تجاری را در خود جای داده است و گردشگران می‌توانند ضمن تنفس هوای پاک، استفاده از امکانات مدرن، و تماشای درخت‌های کهنسال، پرندگان زیبا و آبگیرهای مصنوعی این بوستان فوق‌العاده، حس قدم‌زدن در کوچه‌باغ‌های قدیمی ایران را تجربه کنند.
اگر از سمت همدان به قزوین می‌آیید، این بوستان درست در ورودی شهر واقع شده، در غیر این صورت برای رسیدن به پارک سنتی یا بوستان ملاخلیلا، باید به بلوار جمهوری اسلامی بروید، این بوستان روبه‌روی میدان میوه و تره‌بار قزوین قرار گرفته و پارکینگ بزرگی هم دارد.
پارک جنگلی باراجین قزوین
پارک جنگلی باراجین یا فدک، با مساحتی حدود ۱۵۰۰ هکتار، یکی از بزرگترین پارک‌های جنگلی کشور و جاهای دیدنی قزوین است. نخستین قسمت‌های این پارک، از آخرین ساختمان‌های شهر قزوین حدود ۲ کیلومتر فاصله دارد.
این پارک جنگلی علاوه‌بر پوشش گیاهی و درخت‌های سرسبز، منظره‌های تماشایی، کوه‌ها و تپه‌هایی برای کوه‌پیمایی و آب‌وهوای پاک، بخش‌ها و امکانات فراوان دیگری هم دارد؛ ازجمله: پیست‌های دوچرخه‌سواری و موتورسواری، پارک رباتیک، دهکده‌ی طبیعت، سینمای تابستانه، شهربازی، آب‌نماهای تماشایی و امکانات اقامتی.
بیشتر بخوانید:
آشنایی با مناطق دیدنی و جاذبه های گچساران
گلپایگان و مناطق دیدنی بی نظیر آن
سفر به گرمسار و بازدید از مناطق دیدنی آن
گردآوری توسط بخش گردشگری
مجله دلگرم
